Onduidelijkheid over pathogeniteit Mexicaans virus

Hoe gevaarlijk de Mexicaanse griep is, zal de komende weken duidelijk worden. Doordat nog relatief weinig mensen besmet zijn geraakt en ziek zijn geworden, is nog niet te zeggen hoe dodelijk het virus is, stelt Ron Fouchier, hoogleraar virologie van het Erasmus MC.

Dat het Mexicaanse griepvirus buiten Mexico nog weinig dodelijke slachtoffers heeft gemaakt, wil nog niet zeggen dat een eventuele pandemie een mild beloop zal hebben. ‘Het aantal patiënten buiten Mexico is gewoonweg te klein om uit te rekenen hoe dodelijk het virus is’, aldus Fouchier.

‘Tot nu toe zijn er iets meer dan honderd gevallen en van hen is er één overleden. De mortaliteit buiten Mexico is dus 1 procent, maar dat kun je op basis van honderd gevallen natuurlijk niet met zekerheid zeggen. Als er één patiënt meer overlijdt, verdubbelt de mortaliteit.’

Binnen Mexico is het aantal bevestigde gevallen volgens Fouchier ook te klein om harde uitspraken te doen over de pathogeniteit. ‘In Mexico heerst ook de gewone seizoensgebonden griep. Niet van alle ziektegevallen is bekend welke griep ze hebben. We moeten nu uitzoeken hoeveel mensen zijn geïnfecteerd met het Mexicaanse griepvirus en hoeveel van hen daaraan overlijden. Dan kunnen we uitrekenen wat het zou betekenen als dit virus een pandemie veroorzaakt.’

Inmiddels is wel meer bekend over de genetisch opbouw van het virus. Fouchier c.s. hebben een stamboom gemaakt van het virus. Het RNA van de Mexicaanse griep is afkomstig van vier voorouders. Alle segmenten komen oorspronkelijk uit vogelgriepvirussen. Dat is niet verwonderlijk omdat vogels de bron zijn van alle influenzavirussen. Op enig moment zijn deze virussen in een varkensvirus terechtgekomen. Eén segment was onderdeel van een virus dat in 1968 mensen besmette.

Hoewel nu meer bekend is over de genetische achtergrond, is het lastig om aan de hand daarvan iets te zeggen over de pathogeniteit, vertelt Fouchier. ‘We kennen een aantal pathogeniteitsmarkers voor vogelgriepvirussen, maar die zitten niet in de Mexicaanse griep omdat de RNA-fragmenten hierin afkomstig zijn uit varkens. En naar varkensvirussen is nog veel minder onderzoek gedaan dan naar mensengriep en vogelgriep. Het Mexicaanse virus is een beetje een new kid on the block. Daarbij heeft dit virus genen die oorspronkelijk in verschillende gastheren zaten. Hoe deze combinatie van genen gaat uitpakken, weten we gewoonweg niet.’

Als de huidige vorm van het Mexicaanse virus een mild beloop kent, betekent dit nog niet dat het gevaar geweken is. De pathogeniteit van een virus kan gemakkelijk veranderen. ‘Griepvirussen zijn van nature erg variabel’, stelt Fouchier.

‘Ze kunnen erg makkelijk muteren en bovendien kunnen ze ook makkelijk reassorteren – dat houdt in dat ze onderling genen uitwisselen. Het zijn de meest snel veranderende virussen onder de RNA-virussen. Elk van deze gebeurtenissen kan leiden tot een virus dat meer of minder pathogeen is of meer of minder goed verspreid. Daardoor is het moeilijk om hierover een voorspelling te doen.’

TvV

Twee pandemierichtlijnen

Voor nieuws en aanbevelingen rondom de dreigende pandemie kunnen (huis)artsen terecht op de website van het NHG. ‘Hier verschijnen voortdurend de laatste ontwikkelingen’, vertelt Lex Goudszwaard van het NHG. Een leidraad voor huisartsen is de NHG-Standaard Influenzapandemie. Dit document is gebaseerd op een pandemie met het vogelgriepvirus, maar de aanbevelingen voor het omgaan met de Mexicaanse griep zijn volgens Goudszwaard grotendeels identiek.
Ook het draaiboek ‘Incidentele introductie nieuw humaan influenzavirus in Nederland’ van het Landelijk Coördinatiecentrum Infectieziekten (LCI) bevat - grotendeels vergelijkbare - aanbevelingen voor artsen. Volgens een woordvoerder van het RIVM, waar het LCI onderdeel van is, hebben de twee richtlijnen voor artsen nog niet geleid tot verwarring. Het RIVM raadt aan om het draaiboek van het LCI aan te houden.

Dossier Griep