Onderzoek naar oorzaken dalende vaccinatiegraad

Demissionair minister Edith Schippers (VWS) laat onderzoek doen naar de oorzaken van de blijvend dalende vaccinatiegraad. Voor het derde jaar op rij is de vaccinatiegraad onder zuigelingen licht gedaald, blijkt uit RIVM-gegevens, en voor het tweede jaar op rij voor kleuters en schoolkinderen.

Schippers wil zicht krijgen op ‘de mogelijke oorzaken op  sociaal-maatschappelijk terrein’, meldt zij deze donderdag aan de Tweede Kamer, naar aanleiding van de publicatie van het RIVM-rapport ‘Vaccinatiegraad en jaarverslag Rijksvaccinatieprogramma Nederland 2016’ . Een onderzoek moet duidelijk maken  ‘of de daling met bepaalde maatschappelijke trends samenhangt’, ‘wat de heersende opvattingen over vaccinaties zijn’ en ‘hoe ongefundeerde angst voor vaccinaties en vermeende bijwerkingen heb beste weg kan worden genomen’, schetst de minister. Zij wil dat een commissie van sociaal wetenschappers vervolgens eind dit jaar advies uitbrengt hoe het vraagstuk van de dalende vaccinatiegraad kan worden aangepakt.

Uit het RIVM-rapport blijkt dat bij alle vaccinaties in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) voor zuigelingen, kleuters en schoolkinderen een lichte daling, van gemiddeld zo’n 0,5 procent, valt te zien. De deelname aan het HPV-vaccin tegen baarmoederhalskanker vertoonde afgelopen jaar voor het eerst een daling: van 61 naar ruim 53 procent

Het RIVM denkt dat ‘meerdere oorzaken’ aan de algemene daling ten grondslag liggen, en dat verder onderzoek de precieze toedracht moet blootleggen. De vaccinatiegraad van kinderen die geboren zijn in het buitenland ligt ‘aanzienlijk lager’ dan bij in Nederland geboren kinderen, merkt het RIVM op. Maar het effect daarvan op de totale vaccinatiegraad is beperkt, omdat zij een relatief klein deel van het totaalaantal kinderen vormen. Bij de HPV-daling vermoedt het RIVM dat mediaberichten over vermeende bijwerkingen en mogelijke lijmresten in naalden hierbij een rol hebben gespeeld.

Landelijk ligt het vaccinatiepercentage nog ruim boven de 90 procent (met uitzondering van HPV). Het RIVM spreekt van een ‘nog steeds hoge’ vaccinatiegraad. De norm van 95 procent die de WHO hanteert voor bof, mazelen en rode hond (bmr) wordt bij beide van de twee bmr-vaccinaties niet meer gehaald.

Schippers wijst op andere initiatieven rond het RVP om in te spelen op de daling.  Zo wordt informatie op de RVP-website geüpdatet en is sinds deze maand een e-learning over de achtergrond van het RVP beschikbaar voor onder andere jeugdartsen. In het najaar werd al besloten om per 2018 2 miljoen euro te reserveren, zodat jeugdartsen en verpleegkundigen meer tijd kunnen nemen in hun gesprekken met ouders om in te gaan op twijfels over vaccineren.