‘Ondergrens dalende vaccinatiegraad nodig’

De dalende vaccinatiegraad in Nederland lijkt tot stilstand gekomen. Dat neemt niet weg dat de landelijke politiek een ondergrens moet bepalen voor de minimaal gewenste vaccinatiegraad, vindt universitair hoofddocent rechtsfilosofie Roland Pierik (UvA). De overheid moet volgens hem ook vastleggen hoe er wordt gehandeld als die ondergrens is bereikt.

Pierik pleitte hiervoor tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer over vaccinatie. Volgens Pierik is het een omissie dat de overheid op dit moment geen calamiteitenplan rond de vaccinatiegraad klaar heeft liggen waar die punten in zijn opgenomen. ‘Bij welke grens moet de overheid grenzen stellen aan de vrijwilligheid van het vaccinatieprogramma? Discussies over wat te doen bij een verder dalende vaccinatiegraad worden telkens afgekapt met de opmerking dat het nu nog niet nodig is om over maatregelen te praten.’ 

Pierik riep de Tweede Kamer op zijn verantwoordelijkheid te nemen. ‘Die wat-als-vraag kan niet worden vermeden. Het ontbreken van een visie is niet vertrouwenwekkend voor ouders die zich zorgen maken.’ Een landelijke ondergrens acht Pierik niet zinvol; gezien de regionale verschillen denkt hij eerder aan een ondergrens per gemeente. 

In een brief aan de Tweede Kamer liet VWS-staatssecretaris Paul Blokhuis vrijdag weten dat, op basis van voorlopige RIVM-cijfers, de vaccinatiegraad bij jonge kinderen niet verder afneemt. De voorlopige cijfers over 2018 geven volgens hem een stabiel beeld ten opzichte van 2015. Ook bij de HPV-vaccinatie zet de eerdere daling niet door. De vaccinatiegraad is daarmee niet op het oude niveau, aldus Blokhuis, maar hij is ‘wel blij dat de dalende trend zich niet voort lijkt te zetten’.  

Hoogleraar farmacie Maarten Postma van het UMCG, die lid is van het Engelse Joint Committee on Vaccination and Immunisation, opperde bij de hoorzitting om de financiële grens voor vaccinaties omhoog te trekken. Een vaccinatie mag in het programma bij een bepaalde doelmatigheid, en die is op dit moment bepaald op 20 duizend euro per levensjaar. Volgens Postma is dat niet terecht, ook gezien het beperkte aandeel dat het Rijksvaccinatieprogramma in het totale zorgbudget inneemt. ‘Een aandeel van 0,1 procent reflecteert hoe we preventie in Nederland onderwaarderen.’ Bovendien is een ziekte als meningokokken B een ‘ernstige ziekte’, aldus Postma, net als kanker, waarvoor behandelingen ook tot 80 duizend euro per gewonnen levensjaar mogen kosten. 

Oud-lid van de Gezondheidsraad Ronald de Groot noemde de adviezen die de Gezondheidsraad op dit moment geeft over het vaccinatieprogramma ‘onvoldoende’. Hij noemt het een ‘schande dat we allerlei vaccins hebben liggen waar nog geen advies over is’. De Groot vindt dat er een nieuwe vaccinatiecommissie moet worden samengesteld die een ‘duidelijk mandaat’ krijgt om ‘snel en bondig te adviseren volgens de stand der wetenschap’.