OM eist 25.000 euro van GGZ Eindhoven na dood patiënt

GGZ Eindhoven (GGzE) moet een onvoorwaardelijke boete krijgen opgelegd van 25.000 euro omdat deze schuldig is aan de dood van een patiënt. Dat eiste het Openbaar Ministerie (OM) dinsdag bij de rechtbank in Den Bosch.

Het OM houdt GGzE als rechtspersoon verantwoordelijk voor het overlijden van de 29-jarige schizofreniepatiënt Janneke en legt dood door schuld ten laste. Volgens het OM is er geen verantwoorde zorg geleverd. De patiënt is op 25 april 2013 vrijwillig opgenomen om onder medisch toezicht te worden ingesteld op het antipsychoticum clozapine. Ze overleed op 25 mei in de instelling aan een clozapinegeïnduceerde myocarditis.

Na een regiezitting in februari dit jaar, ging de strafzaak tegen GGzE gisteren van start met de feitenvaststelling door de rechtbank en het requisitoir van de officier van justitie. Donderdag is het woord aan de verdediging. Namens de stichting beantwoordden geneesheer-directeur en psychiater Roelof Kleppe en bestuursvoorzitter Joep Verbugt vragen van de rechtbank en het OM. Bij aanvang stond de rechter stil bij de uitzonderlijke situatie dat de verdachte geen mens maar een instelling is. Ze stelde nadrukkelijk dat Kleppe en Verbugt geen verdachten zijn, maar slechts het woord voeren.

Signaal geven

De officier van justitie vroeg zich af op welk punt de zorg voor Janneke wel volgens de regels was verlopen. De fouten liggen volgens het OM op medisch en verpleegkundig gebied en in de supervisie en de organisatie. Reden om te vervolgen is genoegdoening voor de nabestaanden en het feit dat een rechtspersoon niet tuchtrechtelijk ter verantwoording geroepen kan worden. Ook wil het OM een signaal geven aan andere instellingen dat ze ‘grote verantwoordelijkheid hebben jegens patiënten’. De officier stond stil bij het mogelijke effect dat geen fouten meer worden gemeld, als het OM medische instellingen gaat vervolgen: ‘Natuurlijk worden er fouten gemaakt, maar als dat alle grenzen te buiten gaat, dan moeten we een grens trekken.’ Het OM heeft de strafeis zo gekozen dat deze ‘niet ten koste van de zorg aan toekomstige patiënten’ zal gaan.

Het OM heeft overwogen individuen te vervolgen. De aios als ‘personificatie van het falende systeem’ en de hoofdbehandelaar kwamen daarvoor in aanmerking, aldus de officier, maar zij hebben zich al verantwoord voor de tuchtrechter en kregen een waarschuwing en berisping. Omdat ze niet de enige waren die fouten hebben gemaakt, worden ze niet individueel vervolgd.

Zes jaar geduurd

De officier legde uit waarom het zes jaar heeft geduurd voordat de rechtszaak begon. Najaar 2013 was het rapport van het Nederlands Forensisch Instituut klaar, februari 2014 vond het gesprek met de familie plaats, waarna contact werd opgenomen met het Expertisecentrum Medische Zaken van het OM en het Bureau Opsporing en Boetes van de IGJ. Zomer 2014 werd de aangifte opgenomen. Een deskundigenrapport volgde december 2014 en in 2015 speelden de tuchtzaken tegen de aios psychiatrie en de hoofdbehandelaar. ‘Dat zijn zaken die worden afgewacht voor een vervolgingsbeslissing’, aldus de officier. Deze werd april 2017 genomen. Mei 2018 waren de onderzoeken afgerond en werden data geprikt voor de rechtszaak in het voorjaar van 2019.

Twee zussen en beide ouders van Janneke maakten gebruik van hun spreekrecht en schetsten het hartverscheurend leed van hun dochter en zus en van henzelf. De advocaat van de familie legde een vordering neer voor het afkopen van grafkosten en voor de behandeling van de shockschade bij de zus van Janneke. Verzekeraar Achmea heeft vanuit de bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering al een deel van de schade vergoed.

De rechtbank doet 24 april uitspraak.

Advocaat Boudewijn van Eijck van GGZ Eindhoven publiceerde in 2012 in Medisch Contact: ‘Strafrecht steeds vaker van toepassing’