NVVE: ‘Artsen weigeren ten onrechte euthanasie’

Artsen suggereren een patiënt soms bereid te zijn tot euthanasie om dat later toch te weigeren. Maar wat is soms? ‘Eerder honderden dan tientallen keren per jaar’, stelt Rob Jonquière, directeur van de NVVE. ‘Het komt voor, maar lang niet zo vaak’, reageert de KNMG. 

Aanleiding voor de controverse is het verschijnen van een boek van de NVVE, Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde. Het is een bundel van interviews met nabestaanden. Cijfers staan er niet in. Die ‘honderden gevallen’ schoten Rob Jonquière, directeur van de NVVE, ‘intuïtief’ te binnen tijdens een interview met NOVA: ‘Terugredenerend kom ik toch op zo’n cijfer uit. Van de 10.000 concrete verzoeken per jaar leidt slechts een derde daadwerkelijk tot euthanasie. In eenderde van de gevallen sterft de patiënt alsnog een natuurlijke dood, ook in eenderde wijst de dokter het verzoek af. Samen komt dat neer op 6.600 gevallen per jaar. Dan mag je veronderstellen dat het honderden keren voorkomt dat een arts het moment voor zich uit schuift of hulp weigert aan een patiënt die wel degelijk ondraaglijk lijdt.’

Volgens Jonquière, die zelf huisarts is geweest, spelen twee problemen artsen parten: onbekendheid met de praktijk van de euthanasie en een gebrek aan communicatieve vaardigheden: ‘Zo hoor ik vaak dat de dokter zegt: “U lijdt niet ondraaglijk.” Wie dat doet, zit fout. Volgens de wet moet er sprake zijn van ondraaglijk én uitzichtloos lijden. Het is aan de dokter om de uitzichtloosheid te beoordelen. Maar alleen de patiënt weet wat ondraaglijk is. Het toch al moeilijke gesprek tussen arts en patiënt gaat zeker mis als de dokter daarover in discussie gaat.’

Het betekent allerminst dat de arts altijd zou moeten doen wat de patiënt van hem vraagt: ‘Zoals de patiënt de dokter probeert te overtuigen, zo kan en moet ook de dokter de patiënt laten zien dat hij nog dingen heeft te bieden waar de patiënt iets aan heeft. Blijft deze laatste toch bij zijn wens en wil de arts daar niet aan voldoen, dan moet hij de patiënt verwijzen naar een andere arts of ten minste helpen die te vinden. Euthanasie is een vraag om hulp en de professionele arts hoort daarop een antwoord te geven.’ 

Peter Holland, voorzitter van de KNMG, vindt het zeker niet verkeerd dat in eenderde van de gevallen ‘iets anders’ gebeurt dan euthanasie: ‘Dat is toch een laatste redmiddel, palliatie en terminale sedatie hebben de voorkeur.’ Volgens hem is euthanasie zo beladen, dat een arts alles zal doen om geen fouten te maken, ook al om juridisch niet in de problemen te komen: ‘Artsen zullen wel eens tekortschieten door procedureel denken.’ De KNMG raadt artsen aan vroegtijdig afspraken te maken met de patiënt en de familie, die vast te leggen en regelmatig bij te stellen. Holland: ‘Het is belangrijk om tijdig over het levenseinde te spreken en overeenstemming te bereiken.’ << JV