Nobelprijs Vrede voor arts Denis Mukwege en activiste Nadia Murad

De Nobelprijs voor de Vrede gaat dit jaar naar de Congolese arts Denis Mukwege (1955) en de Iraakse activiste Nadia Murad (1993). Mukwege staat volgens het Nobelcomité symbool voor de wereldwijde strijd tegen seksueel geweld in oorlogsgebieden. Nadia Murad is zelf slachtoffer van zulke oorlogsmisdaden. Ze weigert zich te conformeren aan de sociale codes die vrouwen dwingen tot schaamte en zwijgzaamheid en sprak zich uit over het misbruik. Murad behoort tot de door IS bedreigde Yazidi-minderheid in Noord-Irak.

In een interview met Medisch Contact vertelde Denis Mukwege acht jaar geleden over zijn werk als gynaecoloog in het Panzi Ziekenhuis in de Congolese stad Bukavu. Mukwege, een expert op het gebied van traumatische urogenitale fisteloperaties, heeft daar sinds 2008 duizenden vrouwen behandeld die het slachtoffer zijn van mannen die verkrachtingen gebruiken als ‘een biologisch oorlogswapen’, zoals hij dat noemt. ‘De verkrachtingen zijn verworden tot het meest effectieve en goedkope oorlogswapen in Oost-Congo. Als militairen een dorpeling doodschieten, wordt die begraven en gaat het normale leven door. Door een vrouw publiekelijk op gruwelijke wijze te verkrachten, vlucht een hele gemeenschap uit schaamte weg van het dorp, op zoek naar anonimiteit.’ Hij voegde daaraan toe: ‘In de eerste jaren was ik in de war. Hoe kan iemand zulke wreedheden plegen? Waarom moet het zo publiekelijk? Pas later ontdekte ik dat het om de mineralen gaat, dat het een bewuste strategie is om macht te krijgen via de vrouwelijke genitale delen. Ik heb met president Kabila gesproken, met parlementsleden, maar het heeft geen nut. Nu focus ik me meer op de vrouwen zelf, probeer hen ertoe aan te zetten meer verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen toekomst.’