Nobelprijs voor menselijke gps

Neurowetenschappers John O'Keefe, May-Britt Moser en Edvard Moser hebben de Nobelprijs voor de Fysiologie of Geneeskunde gewonnen. Dat maakte het Nobelprijscomité van het Karolinska Instituut vandaag bekend. De laureaten hebben bijgedragen aan het begrip hoe mensen kunnen weten waar ze zich in een ruimte bevinden en hoe ze hun weg vinden.

De Amerikaan John  O’Keefe, verbonden aan University College London, ontdekte in ratten zogenaamde plaatscellen (place cells): gespecialiseerde zenuwcellen in de hippocampus die alleen actief werden als een rat op een bepaalde plek in een ruimte was. Voor verschillende plekken vond hij verschillende plaatscellen.

Het Noorse echtpaar May-Britt en Edvard Moser van de NTNU in Trondheim, vonden cellen in de entorinale cortex, een structuur die grenst aan de hippocampus, die juist actief werden als de rat op verschillende plekken in een ruimte was. Die plekken vormen samen een soort raster, een grid. Door deze twee systemen te combineren is het mogelijk voor een rat om te bepalen waar hij of zij zich in zijn omgeving bevindt. Er zijn aanwijzingen dat plaatscellen en rastercellen (grid cells) in mensen dezelfde functie hebben.

Volgens het Nobelcomité heeft het werk van O’Keefe en de Mosers een paradigmaverschuiving teweeggebracht door aan te tonen dat groepen gespecialiseerde zenuwcellen samen kunnen werken om hoger breinfuncties uit te voeren.

Sophie Broersen

• Filmpje over werking van place cells
• Filmpje over werk van May-Britt en Edvard Moser
• Presentatie van Edvard Moser
  

Lees ook:

• 2013: Nobelprijs Geneeskunde naar onderzoek celtransport
• 2012: Nobelprijs Geneeskunde naar Gurdon en Yamanaka
• 2011: Nobelprijswinnaar blijkt net overleden