Nieuwe richtlijn palliatie bij eindstadium nierfalen

De eerste richtlijn Palliatieve zorg bij eindstadium nierfalen is gereed. Hij heeft betrekking op alle volwassen patiënten (ouder dan 18 jaar) met een eGFR < 15 ml/min. De symptoomlast van deze patiënten is hoog en vergelijkbaar met die van veel patiënten met kanker.

Bij drie groepen van deze patiënten staat de behoefte aan palliatieve zorg het meest centraal: patiënten die besluiten geen nierfunctievervangende therapie te starten; kwetsbare patiënten in de dialysefase met een hoog risico op overlijden op korte termijn en patiënten die besluiten de dialyse te staken.

De nieuwe richtlijn besteedt aandacht aan alle dimensies van de zorg, zowel lichamelijk, psychisch, sociaal als spiritueel. Deze zorg wordt verleend door een multidisciplinair team, met niet alleen aandacht voor de patiënt, maar ook voor de mantelzorger. Daarbij moet duidelijk zijn wie de hoofdbehandelaar is, aldus de richtlijn.

Aandacht is er in de richtlijn ook voor Advance Care Planning (ACP), zoals checken van het begrip van de patiënt over zijn huidige medische situatie, de prognose en de mogelijke toekomstige complicaties en medische behandelingen. Mogelijke onderwerpen van een dergelijk proactief gesprek zijn verder: redenen om dialyse niet te starten of te staken, reanimatiebeleid, wilsbeschikking, gewenste plaats van overlijden en beslissingen rond het levenseinde, zoals palliatieve sedatie en euthanasie. De gemaakte afspraken worden ten minste een keer per jaar geëvalueerd. Dat vraagt om vroegtijdige betrokkenheid van de huisarts of specialist ouderengeneeskunde.

Verder komen in de nieuwe richtlijn verschillende symptomen aan bod die bij patiënten met eindstadium nierfalen een andere behandeling rechtvaardigen, zoals slaapstoornissen, nociceptieve pijn, neuropathische pijn, dyspneu, jeuk, restless legs, delier en depressie.

De richtlijn is opgesteld door vertegenwoordigers van de Nederlandse Internisten Vereniging (NIV), de Nederlandse Federatie voor Nefrologie (NFN), het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), de specialisten ouderengeneeskunde (Verenso), Palliactief, de Vereniging Maatschappelijk Werk Nefrologie (VMWN), de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA), Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) en de Nierpatiënten Vereniging Nederland (NVN). IKNL heeft de richtlijn begeleid en gefinancierd.

De richtlijn is te raadplegen op Pallialine.nl en in de app PalliArts.