Nieuwe hoop op persoonlijke pil

Ook zo benieuwd wat er toch is geworden van ‘pharmacogenomics’?  Na de opheldering van het menselijk genoom waren de verwachtingen hooggespannen: kennis van het genetisch profiel van een individu zou het maken van ‘persoonlijke pillen’ binnen betrekkelijk afzienbare tijd mogelijk maken. De werkelijkheid bleek weerbarstiger dan de theorie. Tegenwoordig zijn onderzoekers dan ook een stuk minder optimistisch over de bruikbaarheid van dit idee, vooral omdat de methode onvoldoende of geen rekening houdt met belangrijke omgevingsinvloeden op medicijnabsorptie, distributie, metabolisme en excretie.

Een belangrijke factor is bijvoorbeeld, aldus T. Andrew Clayton c.s. in Nature van vorige week, variatie in metabool fenotype. Die wordt niet alleen bepaald door verschil in genotype, maar ook door omgevingsfactoren als voedingsstatus of het soort en aantal microben dat zich in het darmstelsel ophoudt, leeftijd, ziektegeschiedenis en (gebruikte) medicatie. Daarom stellen Clayton c.s. een andere benaderingswijze voor om uiteindelijk toch te komen tot zoiets als de op ieders individuele eigenaardigheden afgestemde en daarmee optimale medicatie: ‘pharmaco-metabonomics’.

Met behulp van Nucleaire Magnetische Resonantie (NMR-)spectroscopie analyseerden ze de metabolieten in urine van ratten en bleken in staat op basis van het ‘metabolietenprofiel’ de ernst van leverschade veroorzaakt door zeer hoge, toxische doses van paracetamol te kunnen voorspellen.

Deze proof-of-principle-studie suggereert volgens de auteurs dat het mogelijk moet zijn mensen te screenen op metabolieten en op basis van aldus verkregen gegevens te besluiten welke medicijnen (en welke doses) ze het best kunnen nemen om nog binnen een veilige range te blijven en toch een optimaal effect te bereiken. << HM

Nature 2006; 440: 1073-7