Laatste nieuws
Suzanne Ruwaard Lotte de Boer
2 minuten leestijd
Wetenschap

Nederlands zorgstelsel werkt goed maar is nog niet uitontwikkeld

2 reacties

Het Nederlandse zorgstelsel werkt niet zoals was beoogd: de rol van zorgverzekeraars blijkt eerder faciliterend dan regisserend. De overheid daarentegen is belangrijk om de betaalbaarheid te garanderen en zorgkwaliteit te bewaken. ‘Desondanks functioneert het systeem vrij goed’, concludeert Suzanne Ruwaard in haar proefschrift.

In 1964 lukte het de Nederlandse overheid om de Ziekenfondswet in te voeren. Een groot deel van de bevolking – iedereen onder een bepaald inkomensniveau – moest zich verplicht laten verzekeren via het ziekenfonds. Hiermee was op dat moment meer dan 60 procent van de Nederlandse bevolking verzekerd. Daarnaast kon je je vrijwillig laten verzekeren bij partijen in de private markt. In 2006 werden het ziekenfonds en de vrijwillige private verzekeringen vervangen door één verplichte basisverzekering voor de gehele bevolking: het model van gereguleerde competitie. Marktwerking werd hierbij gezien als instrument om de stijgende zorgkosten te beteugelen en bovendien de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Met het nieuwe systeem ontstonden er drie markten: de zorgverleningsmarkt, de zorginkoopmarkt en de zorgverzekeringsmarkt.

In haar proefschrift, dat gefinancierd is door het RIVM en het Centraal Planbureau, focust Suzanne Ruwaard (Tilburg University) op de zorginkoopmarkt binnen de medisch-specialistische zorg en de ggz. Ze onderzoekt hoe deze markt in Nederland bijdraagt aan de kwaliteit, betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg. ‘De zorginkoopmarkt presteert met name goed op het gebied van toegankelijkheid van de zorg. De rol van kwaliteit bij de inkoop van zorg is klein, maar deze neemt wel toe. Daarnaast is het niet eenvoudig voor een verzekeraar om de kosten te beteugelen’, concludeert Ruwaard.

Volgens een rapport van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) uit 2014 is het Nederlandse zorgsysteem een van de duurste in de OESO-landen en is de betaalbaarheid een reden van zorg omdat de zorgkosten stijgen. De verwachting is dat de zorgkosten in 2040 verdubbeld zijn ten opzichte van 2015 tot 174 miljard euro. Factoren die bijdragen aan deze stijging zijn technologie, welvaartstijging, vergrijzing en bevolkingsgroei. Bij de invoering van het systeem was het idee dat de overheid ‘zou toezien’ op de werking van de drie markten en zou bijsturen waar nodig.

Ruwaard: ‘Het blijkt echter dat zorgverzekeraars minder kunnen sturen dan we op voorhand hadden gedacht. De overheid heeft een belangrijke rol gespeeld bij het beheersen van de zorgkosten. Zo heeft de overheid onder meer bijgesprongen door de hoofdlijnenakkoorden, die onlangs een tweede fase zijn ingegaan en waarin is vastgelegd hoeveel de uitgaven tot en met 2022 nog mogen stijgen. Verzekeraars hebben vaak een minder goede onderhandelingspositie ten opzichte van ziekenhuizen, omdat ziekenhuizen zich altijd nog kunnen beroepen op het zogeheten hinderpaalcriterium.’ Het hinderpaalcriterium is een clausule in de zorgverzekeringswet, die zegt dat de vergoeding niet zo laag mag zijn dat het voor verzekerden een ‘hinderpaal’ is om naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder te gaan. ‘Wat mij betreft is verlaging dan wel afschaffing van het hinderpaalcriterium het heroverwegen waard, om zorgverzekeraars een betere onderhandelingspositie te geven.’

'Om het huidige stelsel te verbeteren, zit de uitdaging in het integreren van kwaliteitsindicatoren in het betaalsysteem. Zo is dat op een overtuigende en succesvolle manier gedaan in het Alternative Quality Contract (AQC) in de Verenigde Staten. Hiervoor is dan ook meer inzicht in kwaliteit nodig. Er zit wel beweging in: er ontstaan veel initiatieven om kwaliteitsindicatoren in kaart te brengen en zogenaamde benchmarks te verrichten. Belangrijk is hierbij om uniformiteit te creëren en dus bij verschillende zorgaanbieders dezelfde informatie op te vragen. De uitdaging is om een balans te creëren waarbij de kwaliteit in kaart wordt gebracht zonder de registratiedruk te verhogen.'

Tilburg University: Promotie Mw. S. Ruwaard, MSc

Lees ook:

Wetenschap zorgverzekeraars RIVM marktwerking
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • G K Mitrasing

    Vogelvrije Huisarts, Nijega

    Meer papier... De promovenda wordt betaald door het CPB en wat is de kans dat deze het CPB zal tegenspreken? Basisprincipe van het zorgstelsel 2006 was keuzevrijheid voor de verplicht verzekerden. Dat heeft de Hoge Raad ook gesteld; vandaar het hind...erpaalcriterium. Keuze tussen verschillende verzekeraars die op prijs bij dezelfde zorgaanbieders inkopen is geen keuze. Keuzevrijheid voor de verzekerden zet druk op prijs en verhoogt de kwaliteit. Dat is de gedachte onder economen. Verplichte winkelnering op basis van prijs staat haaks op basisprincipe van het zorgstelsel. Dan moet je toch kiezen voor een ander model of gaan gedogen. Vermoedelijk wordt dit dus een heel sterk staaltje gedogen.
    Inmiddels zijn er een trits aan zorgeconomen in dit land en deze promovenda komt daarbij. In dienst van een ZBO, RIVM, CPB of wat dan ook. Maar wel betaald uit de algemene middelen. Opgebracht door de burgerij, niet zijnde in ambtelijke dienst. Zo verdringen overheidsdienaren de zorg en blijven de collectieve lasten in zijn algemeenheid stijgen. Kosten voor de zorg zullen bij ongewijzigd beleid verdubbelen. Hoe staat het met de lonen? Met de netto lonen? Het netto besteedbaar inkomen van burgers, niet zijnde ambtenaren in welke vorm dan ook? Als ook die verdubbelen of zelfs meer stijgen is er niets aan de hand. Hoe Frame je?
    Waarom zitten er bij VWS nog immer duizenden ambtenaren op het departement te Den Haag alles tot in detail te regelen terwijl het zorgstelsel een private zaak is. Opleggen aan de zogenaamd private zelfstandige verzekeraars die ongelooflijke risico’s lopen. Ongelooflijk..
    “ Assume a ladder”.. dat zeggen economen als zij in de put belanden; en je kan er toch uitklimmen?
    De promovenda moet gaan werken op de Efteling: “Papier Hier!”

  • W.J.Duits

    Bedrijfsarts, Houten

    Het is weer een verrijking van onze kennis. Er zijn drie markten benoemd, de zorgverleningsmarkt, de zorginkoopmarkt en de zorgverzekeringsmarkt. Dat klinkt interessant. Maar de zorginkoop wordt gedaan door de zorgverzekeraars bij de zorgverleners, d...us de zorginkoop is geen markt het is onderdeel van een marktproces.
    Eigenlijk is de conclusie dat het dus niet werkt dat hele marktdenken. Als we nu kijken naar de toegenomen werkdruk en we leggen die nu eens uit als te veel werk waarvoor te weinig wordt betaald, dan betekent dat de huidige winsten of kostenbesparingen eigenlijk zijn gebaseerd op uitbuiting van de zorgverleners.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.