Laatste nieuws
Joeri Tijdink Christiaan Vinkers
4 minuten leestijd
opinie

Nascholing bereikt behandelkamer niet

2 reacties
getty images
getty images

De manier waarop veel nascholing georganiseerd is, werkt in de hand dat het meer om de punten gaat dan om het daadwerkelijk verwerven van kennis. Met een actievere rol voor de deelnemers, blijft informatie beter hangen, vermoeden psychiaters Joeri Tijdink en Christiaan Vinkers.

Medisch specialisten in dienstverband krijgen tijd en geld voor nascholing. Het doel van nascholing is helder: het vergroten van kennis en kunde om zo onze patiënten beter te behandelen volgens de laatste (wetenschappelijke) inzichten. Er is met nascholing veel tijd en geld gemoeid. Een conservatief rekensommetje voor de psychiatrie: ongeveer 2500 psychiaters werken in (loon)dienstverband volgens de cao van een umc, ggz-instelling of perifeer ziekenhuis. Zij hebben elk jaar een budget van ongeveer 4500 euro voor nascholing, in totaal meer dan 11 miljoen euro per jaar.

Maar is dit geld effectief besteed? Wij zien in de dagelijkse nascholingspraktijk drie knelpunten. Uiteraard kunnen wij niet spreken voor andere medisch specialismen: reden te meer om er in Medisch Contact aandacht aan te besteden.

  • Kennis bereikt de spreekkamer te weinig

Een 47-jarige psychiater vertelde tijdens een meerdaagse nascholing op de Veluwe niet goed te weten waar het congres over zou gaan, maar gaf aan ‘het aantal punten gedeeld te hebben door de inschrijfprijs’. Dat is wel erg kras. Toch gebeurt het ons ook weleens dat we achteraf niet meer helemaal weten wat we precies hebben geleerd. Dat komt omdat de vaak gegeven plenaire lezingen niet effectief zijn om kennis te vergaren. Voor het maximale leereffect zijn het zelf verzorgen van presentaties en het bediscussiëren van kennis met anderen veel effectiever. Actieve toetsing van het geleerde is daarbij essentieel.

Het is niet duidelijk wat deelnemers precies opsteken van een congres

De huidige congreskalender heeft veel ‘plenaire’ congressen waarbij opgedane kennis niet structureel wordt getoetst. Ondanks een goed programma, geaccrediteerde nascholingspunten en sprekers die tot de verbeelding spreken, is niet duidelijk wat deelnemers precies opsteken en welke kennis de behandelkamer bereikt. Wij denken dat het expliciet en inhoudelijk toetsen van kennis bij individuele deelnemers essentieel is voor een effectief leerproces. De opgedane kennis moet daarin leidend zijn.

Het puntensysteem op basis van uren zou daarom best op de schop kunnen. Het gaat immers niet om kwantiteit maar om kwaliteit. Een beoordeling op basis van behaalde en aantoonbare kennis. Dat klinkt wat kinderachtig, maar wat is er mis met praktisch getoetste kennis? Dat past ook in het lifelong learning-perspectief. Kennis verandert en moet worden bijgespijkerd. Wij willen niet de psychiaters zijn die over twintig jaar zijn blijven hangen in de behandelmores van begin 21ste eeuw.

  • Het aantal behaalde punten is leidend voor de herregistratie

Het inhoudelijke aspect en de wijze van toetsing zijn niet de enige knelpunten. Voor de herregistratie als psychiater is het verplicht om in vijf jaar tweehonderd nascholingspunten te behalen. Deze nascholingspunten kunnen op verschillende manieren verzameld worden op soms geografisch aangename locaties. De punten worden toegekend op basis van aanwezigheid en niet op basis van opgedane kennis of actieve deelname. Zo gebeurt het dat deelnemers een enkele lezing volgen en wel het maximale puntenaantal krijgen bijgeschreven. Zo komt beschikbare kennis van nascholing dus zeker niet in de spreekkamer. Het lijkt erop dat het verplichte accreditatiesysteem gebaseerd op punten een perverse prikkel geeft. Nu zijn uiteindelijk de behaalde tweehonderd punten doorslaggevend en niet of iemands kennis en kunde up-to-date wordt geschat voor herregistratie.

  • Transparante beoordeling van de kwaliteit van nascholing ontbreekt

Als we zelf de kwaliteit van de nascholing willen verhogen door (getoetste) kennis en kunde voorop te stellen, vraagt dit om een objectieve toetsing. Voor de psychiatrie geldt dat een commissie binnen de beroepsvereniging beoordeelt welke congressen geaccrediteerd worden (en met hoeveel punten). Dat wringt omdat de beroepsvereniging logischerwijs zelf ook congressen en nascholing organiseert. Wij twijfelen er niet aan dat de toetsing integer gebeurt, maar het is fundamenteel onjuist dat een slager zijn eigen vlees keurt. Bovendien is niet altijd duidelijk hoe besluitvorming tot stand komt en welke beoordelingscriteria er gebruikt worden. Daarom stellen wij voor om een onafhankelijk instituut accreditatie van nascholing te laten beoordelen, volgens duidelijke en transparante criteria en gericht op getoetste kennis.

Gezelligheid

Wij kunnen ons de nauwelijks onderdrukte zucht goed voorstellen. Jonge psychiaters die wijsneuzerig anderen de les lezen. Bovendien: leiden de voorstellen niet tot meer bemoeienis? Daarop zit niemand te wachten.

Wat ons betreft gebeurt dat ook niet en moeten medisch specialisten zelf kunnen kiezen waaraan ze hun tijd en geld besteden. Nieuwe manieren van kennisoverdracht en toetsing zullen niet alleen meer kennis geven, maar ook efficiënter en flexibeler zijn. Een deel van de nascholing is immers niet meer het aanwezig zijn op een bepaalde dag, maar kan zelf ingedeeld worden. Bovendien zal een onafhankelijk beoordelingsinstituut nascholing transparanter beoordelen. Uiteindelijk moet hét doel van nascholing niet uit het oog verloren worden: meer kennis en kunde voor in de behandelkamer.

En hoe zit het dan met de gezelligheid van nascholingen? Het genot van netwerken, collega’s zien, farmaccino’s drinken en in het buitenland congressen bezoeken? Dit moet zeker blijven bestaan. Het is ook een van de douceurtjes van ons vak. Maar ongeacht waar de nascholing gevolgd wordt of wat het onderwerp ook is: elke specialist moet er slimmer en wijzer uitkomen.

auteurs

Joeri Tijdink, psychiater, Tergooi, Hilversum

Christiaan Vinkers, psychiater, UMC Utrecht

Beide auteurs zijn medeoprichters van de onafhankelijke website DeJongePsychiater.nl, het onlinenascholingsplatform Psylearning, zijn betrokken bij het Acute Boekje psychiatrie en hebben in 2015 samen met Benecke een nascholing in Madrid georganiseerd.

contact

j.tijdink@vumc.nl

cc: redactie@medischcontact.nl

download dit artikel

opinie
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Jurriën Wind

    Huisarts, Wijk en Aalburg

    In het blad van een grote verzekeringsmaatschappij voor o.a. grote groepen artsen zag ik laatst wel de bestemming van de nascholing op een ver continent (Afrika), ook het aantal te behalen punten werd genoemd, maar niet de inhoud van het wetenschappe...lijk programma! De punten en 'het snoepje' gaan dus voor....

  • Gerda Schapers

    bricoleur, ERMELO

    Ik ben opleider en leid opleidingskundigen op. Kan kort zijn over dit artikel: heel waar! Al die congressen leveren vrijwel geen bruikbare kennis op. Soms leuke dagen, vergelijk het met een avondje theater ( als er tenminste gemotiveerde sprekers zij...n en geen sprekers met PowerPoint Terreur) maar de opgedane kennis is de week erop weer verdwenen. Ik kan me dan ook geheel vinden in het voorstel wat jullie doen.

    PS. Ik roep dit overigens al jaren . Helaas, het aantal congressen en symposia groeit en groeit en groeit. Ken Blanchard ( Amerikaanse managementgoeroe) heeft een aardig boekje over het beklijven van informatie geschreven. " Van weten naar doen". Aanbevolen!

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.