Na bariatrische ingreep andere botbreuken

Ernstig obese patiënten die een bariatrische ingreep ondergaan, houden nadien een verhoogde kans op botbreuken, maar het patroon van fracturen verandert. Catherine Rousseau e.a. voerden een retrospectieve studie uit en schrijven in The BMJ dat de botbreuken na de ingreep meer passen bij osteoporose. Uit databestanden selecteerden zij ruim twaalfduizend Canadezen die bariatrische chirurgie ondergingen, waarvan 72 procent vrouw was, met een gemiddelde leeftijd van 43 jaar. Zij vergeleken deze met 38 duizend obese en 126 duizend niet-obese controles. De uitkomstmaat was incidentie van botbreuken tussen voor en na operatie, en tussen de verschillende groepen.

Mensen die in de onderzochte regio voor bariatrische chirurgie in aanmerking komen, hebben doorgaans een BMI van 45 tot 50, schrijven de auteurs. Deze groep had voorafgaand aan de ingreep al een grotere kans op een botbreuk dan obesen en niet-obesen. Na de operatie bleef dat zo. Hierbij was gecorrigeerd voor verschillende verstorende factoren. Wel veranderde de lokalisatie van breuken: die in onderbeen en voet namen af, maar fracturen van de bovenste ledematen, wervels, heup, bekken en dijbeen namen toe. Uit verdere analyse bleek dat alleen de biliopancreatische derivatie (Scopinaro) duidelijk geassocieerd was met een toenemende kans op breuken. Voor Roux-en-Y bypasses en de sleeve gastrectomie kon dat niet worden vastgesteld, in verband met respectievelijk kleine aantallen en korte follow-up. De auteurs noemen verschillende mogelijke verklaringen voor dit effect van bariatrische chirurgie. Het kan liggen aan vaker vallen, en aan een andere manier van vallen en opvangen, door verlies van spierweefsel bij snel afvallen. Het feit dat er een meer ‘osteoporotisch’ patroon van breuken optreedt, kan te maken hebben met de oververtegenwoordiging van vrouwen in de chirurgiegroep. Maar de menopauze kan bij deze groep – die bij aanvang gemiddeld 42 jaar was – niet de piek in breuken verklaren die drie jaar na de operatie al optrad. Eerder al is aangetoond dat na operaties botverlies optreedt, wat te maken kan hebben met tekort aan voedingsstoffen, maar ook aan de anatomische veranderingen. De auteurs wijzen op een recente studie die aantoonde dat een combinatie van voedingssupplementen (vooral calcium, vitamine D en eiwitten) en training voor conditie en spierkracht resulteert in minder spierverlies en minder afname van botdichtheid. Het staat nog niet vast of hiermee ook de kans op breuken afneemt, maar kwaad kan het niet.

Sophie Broersen

The BMJ, 2016. Doi: 10.1136/bmj.i3794