Laatste nieuws
spoedzorg

Minder SEH’s geen garantie voor meer kwaliteit

Voor betere spoedzorg is landelijke dataregistratie nodig

2 reacties
Jeffrey Groeneweg/ANP
Jeffrey Groeneweg/ANP

Volgens sommigen, onder wie minister Kuipers van VWS, moet het aantal SEH’s omlaag. Maar aan die opvatting liggen geen feiten en data ten grondslag. Het initiatief NEED verzamelt die gegevens nu, zodat straks gefundeerde uitspraken mogelijk zijn over de voors en tegens van concentratie.

Onze minister van VWS is een overtuigd voorstander van con­centratie van zorg. Voor spoedzorg zou dit een verdere reductie van het aantal volwaardige SEH-afdelingen moeten betekenen. Daar zou dan alleen nog hoogcomplexe SEH-zorg kunnen plaatsvinden, en laagcomplexe SEH-zorg zou overgelaten worden aan regionale spoedposten.

Volgens de minister zouden we alleen zo garanties bieden op kwalitatief hoogstaande en altijd beschikbare spoedzorg, het personeelstekort beperken en geld besparen. Echter, wetenschappelijk onderzoek – uit Nederland en eerder al uit het buitenland – laat zien dat optimalisatie over de volle breedte van de patiëntenzorg die een SEH levert, ingewikkelder is dan dikwijls verondersteld wordt. Discussies en beleidsnotities hierover zijn cijfermatig onvolledig of selectief onderbouwd en de effectiviteit van de eenzijdige concentratiestrategie van de afgelopen tien jaar wordt wat betreft SEH-zorg serieus betwijfeld.

Cijfermatige onderbouwing

Vooropgesteld: wij zijn voor optimalisatie van SEH-zorg en niet princi­pieel tegen het sluiten van SEH’s als mogelijke consequentie hiervan. Maar die optimalisatie vraagt wel om een kijk op het volledige palet aan patiëntenzorg dat een SEH levert en vraagt bovendien om een adequate cijfermatige onderbouwing. Wat ons betreft doet de minister er daarom verstandig aan pas op de plaats te maken en zijn veronderstellingen over optimalisatie van SEH-zorg eerst te toetsen aan objectieve gegevens. Die toetsing is nu al voorzichtig mogelijk, namelijk op basis van data van 350 duizend SEH-patiënten die – een nog beperkt aantal – SEH’s bij elkaar gebracht hebben in de landelijke en discipline overstijgende kwaliteitsregistratie voor SEH-zorg: de Netherlands Emergency department Evaluation Database (NEED).

Stichting NEED verzamelt gegevens van alle patiënten in deelnemende SEH’s. Ter vergelijking: Veiligheid.nl richt zich bij een representatieve steekproef (ongeveer 20%) van SEH’s op de meestvoorkomende en ernstige letsels, waar preventie belangrijk en mogelijk is. Of de Landelijke Traumaregistratie, die zich richt op ongevalspatiënten die acuut worden opgenomen voor behandeling van hun letsel (jaarlijks ongeveer 4% van alle SEH-patiënten). Het overkoepelend karakter van de NEED-registratie maakt het mogelijk verschillende patiëntcategorieën in relatie tot elkaar te bezien, iets wat tot op heden niet gebeurt. NEED verzamelt gegevens volledig geautomatiseerd en gepseudonimiseerd, waarbij het ‘informed-opt-out’-principe wordt gehanteerd. De geregistreerde gegevens (de ‘minimale dataset’) bestaan onder andere uit demografische aspecten, wijze van presentatie, triagecategorie, ingangsklacht, vitale parameters, bloedonderzoek, röntgenonderzoek, dbc-codes en ICD-10-codes, procesindicatoren (bijvoorbeeld behandeltijd in de SEH) en ontslagbestemming.

Het aantal SEH’s dat hieraan deelneemt – en daarmee de volledigheid van het inzicht in de Nederlandse SEH-zorg – groeit snel. Een pas op de plaats en versnelde deelname van alle afdelingen SEH aan NEED zullen de minister voor het eerst in staat stellen toekomstige beleidskeuzes ten behoeve van optimalisatie van SEH-zorg te baseren op objectieve gegevens.

SAMENWERKENDE KWALITEITSREGISTRATIES

Stichting NEED participeert in het platform van Samen­werkende Kwaliteitsregistraties (SKR), waar ook andere landelijke kwaliteitsregistraties bij zijn aangesloten, zoals NICE, DICA, NHR, Perined, Nefrovisie en de NTS. Voor de aangesloten kwaliteitsregistraties zijn eenduidige organisatorische structuren vereist met minimale administratieve lasten en het zoveel mogelijk kunnen hergebruiken van de beschikbare data. Ook zijn in dit samenwerkingsverband afspraken gemaakt over hoe om te gaan met voor een deelnemer onverhoopt onwelgevallige bevindingen. Stichting NEED onderschrijft en voldoet aan alle vereisten en is georganiseerd conform de door het SKR vastgestelde governance. Stichting NEED werkt samen met de andere SKR-leden toe naar opname in het register van kwaliteitsregistraties zoals door Zorginstituut Nederland ingericht zal worden. Verkend wordt ook op welke manier behalve de NVSHA (de verenigde SEH-artsen) ook andere wetenschappelijke beroepsverenigingen betrokken kunnen worden, dan wel hoe met andere registraties op inhoud samengewerkt kan worden.

Prestaties beoordelen

Gegevens van individuele ziekenhuizen of SEH’s zijn (nog) niet openbaar. Op de website van Stichting NEED worden periodiek wel geaggregeerde SEH-gegevens publiek beschikbaar gesteld. Dit draagt bij aan meer transparantie. Daarnaast ontvangt iedere deelnemende SEH jaarlijks een benchmarkrapportage, die weergeeft hoe de eigen SEH zich verhoudt tot alle andere op dat moment deelnemende SEH’s. Dit stelt deelnemers in staat eigen prestaties te beoordelen, evalueren en ver­­beteren. Onder strikte voorwaarden kunnen de gepseudonimiseerde gegevens ter beschikking gesteld worden voor wetenschappelijk onderzoek.

Op basis van de NEED-database is wetenschappelijk onderzoek mogelijk waarbij grote aantallen patiëntgegevens nodig zijn, zoals de ontwikkeling van AI-algoritmen. In de toekomst kunnen gegevens uit de NEED-registratie tevens dienen ter onderbouwing van SEH-kwaliteits­visitaties vanuit de NVSHA (de wetenschappelijke vereniging van spoedeisendehulpartsen), en op landelijk niveau ten behoeve van het richten en evalueren van interventies in de organisatie van SEH-zorg.

Nieuwe inzichten

Wetenschappelijk onderzoek op basis van gegevens in de NEED-registratie geeft nieuwe inzichten in hoe de kwaliteit van de Neder­landse SEH-zorg verbeterd kan worden. Ter illustratie benoemen we een aantal eerste bevindingen die naar voren zijn gekomen uit verschillende promotieonderzoeken op basis van de NEED-registratie. Op grond van ruim 170 duizend patiëntgegevens is aangetoond dat het voor confounders gecorrigeerde risico op overlijden, bij dezelfde waardes van vitale parameters bij binnenkomt op de SEH, significant stijgt met de leeftijd.Met NEED-data is ook inzichtelijk gemaakt dat mannen op de SEH een groter risico op ic-opname en overlijden hebben.Op basis van deze onderzoeken is vervolgonderzoek gedaan naar een voor leeftijd en geslacht gecorrigeerde National Early Warning Score (NEWS), een veelgebruikte risicoscore in SEH’s.In een andere studie is de grote hoeveelheid NEED-data van SEH-patiënten toegepast om een machinelearning algoritme te ontwikkelen, dat klinische opname of ontslag vanaf de SEH voorspelt.4 De resultaten van dit onderzoek worden momenteel gebruikt bij de ontwikkeling van een epd-tool voor toepassing in de SEH-praktijk, en wel om logistieke processen in een ziekenhuis te helpen optimaliseren. Want hoe eerder de SEH weet (of kan inschatten) of een patiënt in aanmerking gaat komen voor opname of ontslag, hoe beter je hier logistiek op kunt anticiperen.

Daarnaast is met behulp van NEED-data het effect van de covid­pandemie op de SEH-zorg inzichtelijk gemaakt en gepresenteerd op de Dutch North Sea Emergency Medicine Conference in juni 2021. Opmerkelijk toont ander, nog lopend onderzoek vooralsnog geen evident verband tussen volumes van patiënten­groepen met ongedifferentieerde SEH-presentaties thoracale pijn, dyspneu, malaise, buikpijn, en mortaliteit bij patiënten die op de afdeling SEH beoordeeld en behandeld zijn (Raven, nog niet gepubliceerde data). Daarnaast maken NEED-data inzichtelijk dat het onderscheid tussen hoog- en laag­complexe SEH-zorg in de SEH wordt vastgesteld en niet eenvoudig prehospitaal op een veilige manier van elkaar te scheiden is.5 Prehospitaal zijn beperkte gegevens bekend, wat betekent dat ingeschat laagcomplex toch hoogcomplex kan blijken of andersom. Een SEH moet dus altijd ingesteld zijn op hoogcomplexe pathologie.

Gidsland

Een landelijk dekkende en disciplineoverstijgende kwaliteits­registratie voor SEH-zorg, zoals Stichting NEED beoogt, is uniek en geeft inzichten in de Nederlandse SEH-zorg die op dit moment ontbreken in de discussies over optimalisatie van deze zorg. Hoe meer SEH’s deelnemen, des te vollediger het inzicht. Afdelingen of vakgroepen SEH die serieus en toetsbaar aan de slag willen met kwaliteit van geleverde SEH-zorg en mee willen bouwen aan landelijk buiten­gewone SEH-zorg, zouden allereerst zelf het initiatief moeten nemen door te participeren in NEED. Maar gezien het publieke belang ervan zou deelname desnoods verplicht kunnen zijn. Dat kan een eerste effectieve maatregel van de nieuwe minister van VWS zijn om de SEH-zorg met brede cijfermatige onderbouwing te kunnen gaan optimaliseren.

Zo kunnen we deze zorg niet alleen voor alle bijna 2 miljoen SEH-patiënten per jaar in Nederland verbeteren, maar tevens internationaal een gidsland zijn op het gebied van transparantie van spoedzorg. 

auteurs

Menno Gaakeer, SEH-arts, Adrz, Goes

Heleen Lameijer, SEH-arts, MC Leeuwarden

Pol Stuart, SEH-arts, Franciscus Gasthuis & Vlietland, Rotterdam

Bas de Groot, SEH-arts, Leids Universitair Medisch Centrum

contact

m.gaakeer@adrz.nl

cc: redactie@medischcontact.nl

Voetnoten

[1] Candel, Emerg Med J, 2022

[2] Candel, Eur J Intern Med, 2021

[3] Nissen, Ann Emerg Med, 2021

[4] De Hond, Int J Med Informatics, 2021

[5] Raven, Eur J Emerg Med, 2022

Lees ook:

Beluister de MC-podcast over dit onderwerp: ‘Onderbouwing om SEH’s te sluiten ontbreekt’

SEH spoedzorg
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • M. Sabraoui

    SEH arts KNMG

    Schiphol-directeur Dick Benschop zei recentelijk over de problematiek rondom Schiphol tijdens mei vakantie dat Schiphol lang op kosten heeft gestuurd en niet op kwaliteit.
    Speelt dit ook binnen de VWS bij sluiting van aantal SEH’s?
    De tijd zal h...et ons leren voor meer duidelijkheid !

  • W.J. Duits

    bedrijfsarts, Houten

    Het is een hele interessante discussie, je wilt de SEH zorg verbeteren, op zich zal daar niemand tegen zijn. Maar is dat wel het beste uitgangspunt? SEH is nodig als er sprake is van acute zorg, als er calamiteiten zijn of grote verkeersongevallen. A...ls we onze zorg inrichten "optimaal efficiënt", dan hebben we minder SEH's nodig en die zullen dan van hoge kwaliteit zijn. Maar hoe zit het met beschikbaarheid? En stel nu eens dat er een grote calamiteit is? Moeten de patiënten dan naar het buitenland worden gebracht? Net als onze Covid-patiënten naar Duitsland moesten, omdat daar wel capaciteit was? Misschien moeten we wat meer "Lucht" in ons zorgsysteem terug brengen. "Lucht" om even bij te komen als het minder druk is, dan tijd hebben om andere jonge collega's op te leiden. "Lucht" om dan onze eigen kennis en kunde weer op een hoger niveau te brengen.
    Als we nu nog minder SEH's gaan krijgen, dan vrees ik dat het aantal artsen dat daar op af gaat branden enorm hoog zal gaan worden, omdat geconcentreerde zorg ook betekent dat er continu werk is, dat er geen "Lucht" is. Het is te hopen dat onze minister zich niet laat ringeloren door al die zorgeconomen.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.