Laatste nieuws
M.R. Eliel J.M. Muche
5 minuten leestijd
dermatologie

Minder polibezoek

Plaats een reactie

Open benen verzorgen met behulp van een mobieltje



Het is een succes: verpleegkundigen die met een mobieltje foto’s maken van open benen en die doorsturen naar de dermatoloog. Patiënten hoeven minder vaak naar de poli en de dermatoloog heeft meer tijd voor andere zaken.

Het aantal patiënten met een open been is aanzienlijk. Bij ouderen boven de 75 jaar bedraagt de incidentie bij vrouwen 12 op de 100.000 vrouwen en bij mannen 6 op de 100.000.1  Huisartsen sturen patiënten bij wie de wond onvoldoende geneest, door naar de polikliniek dermatologie. Maar deze poli’s hebben het druk. In het Westfriesgasthuis in Hoorn bijvoorbeeld duurde het tot voor kort 13 weken voordat de patiënten er terechtkonden. Een bezoek aan de polikliniek is voor de meeste patiënten bovendien een hele onderneming. Ze zijn niet erg mobiel en de reis naar het ziekenhuis – al dan niet met ziekenvervoer – is erg belastend.



Teledermatologie betekent een aanzienlijke ontlasting voor deze patiënten.2 Daarbij maakt de thuiszorgverpleegkundige thuis bij de patiënt foto’s van de wond en stuurt die door naar de polikliniek. Aldaar beoordeelt een dermatoloog de beelden. Inzet van deze techniek reduceert wachttijden en het aantal vervolgafspraken op de poli. Bovendien zijn patiënten na het bezoek van een verpleegkundige beter geïnformeerd.2 Belangrijk nadeel van teledermatologie is dat de verpleegkundige altijd een camera en een laptop moet meenemen naar de patiënt.




Mobieltje
Een mobiele telefoon met een camera zou wellicht uitkomst bieden. Dermatologen en thuiszorgverpleegkundigen bedachten met de coördinator Trafo (een stichting voor trans­murale zorg van het Westfriesgasthuis, thuiszorgorganisatie Omring en de regionale Huisartsvereniging West-Friesland) deze nieuwe werkwijze en testten die uit.3

Voor het project werden mobiele telefoons aangeschaft met voldoende beeldkwaliteit en werd een gestandaardiseerd wondbeoordelingsformulier opgesteld. Twee in wondzorg gespecialiseerde wijkverpleegkundigen voerden de nieuwe werkwijze uit. Behandeling van de wonden gebeurt volgens het ziekenhuisprotocol voor ulcus cruris. De verpleegkundigen werden geautoriseerd om op basis van het protocol de wondbehandeling aan te passen.

Tijdens het eerste bezoek van de patiënt aan de polikliniek maakt de dermatoloog een foto van het ulcus als uitgangswaarde en start de behandeling. Een week later bezoekt de patiënt voorlopig voor het laatst de dermatoloog en krijgt de uitslag van het onderzoek te horen. In de weken daarop bezoekt de wijkverpleegkundige wekelijks de patiënt thuis en verzorgt de wond.

In week 5 en 8 krijgt de patiënt bezoek van een gespecialiseerde wijkverpleegkundige in plaats van dat de patiënt naar de polikliniek moet afreizen. Behalve dat deze verpleegkundige de wond verzorgt, maakt zij er ook twee gestandaardiseerde foto’s van en vult zij het wond­beoordelingsformulier in dat zij ook fotografeert en opstuurt naar de dermatoloog. Die beoordeelt de beelden en op basis daarvan wordt de wondverzorging eventueel aangepast. Pas in week 11 gaat de patiënt opnieuw naar de polikliniek. Meestal is het ulcus zodanig genezen dat poliklinische controle niet meer nodig is.

De werkwijze blijkt prima uitvoerbaar. De dermatoloog bekijkt op een vaste dag in de week de wondfoto’s en de beoordelingsformulieren. Daarna verstuurt hij per e-mail aan de verpleegkundigen of de behandeling aanpassing behoeft. De beeldkwaliteit van de foto’s bleek voldoende voor een goede beoordeling. 

Bezoeken uitsparen
In de projectperiode van negen maanden (april 2006 tot 1 januari 2007) zijn 25 patiënten volgens de nieuwe werkwijze behandeld. Op jaarbasis zouden dit 33 patiënten zijn; ofwel 38 procent van de groep patiënten met een open been die de polikliniek dermatologie van het Westfriesgasthuis bezoekt. Door teledermatologie met een mobieltje werden 88 bezoeken aan de polikliniek uitgespaard (117 op jaarbasis). Het gemiddeld aantal thuisbehan­delingen per patiënt, bedroeg (88/25=) 3,52 (minimum 1, maximum 9).

De patiënten toonden zich erg tevreden over de nieuwe werkwijze. Aan tien patiënten werden drie stellingen voorgelegd, waarbij zij op een schaal van 1 (helemaal oneens) tot 5 (helemaal eens) konden aangeven hoe zij de nieuwe werkwijze hebben ervaren. Op de stelling dat de wonden niet verslechterden tijdens de verzorging op afstand was de gemiddelde score een 3,9 (mediaan 4). De stelling dat de patiënt zich veilig voelt doordat de dermatoloog de foto’s beoordeelt, waardeerden de patiënten gemiddeld met een 4,3 (mediaan 4,5). Nog beter was de score op de laatste stelling of de patiënten het een verlichting vonden om niet naar de poli te hoeven. De patiënten gaven gemiddeld een 4,4 (mediaan 5).

Ook wijkverpleegkundigen en dermatologen waren dik tevreden. Voor de dermatoloog biedt de techniek de mogelijkheid om op een eenvoudige manier gespecialiseerde zorg op afstand te bieden. De terugkoppeling via foto’s geeft de huidspecialist voldoende controle om de kwaliteit van de zorg te bewaken. Ook is er bij de thuisverzorging meer tijd voor het wassen van de wond en voor uitleg.

Verder zijn de lijnen tussen de wijkverpleegkundige en de dermatoloog kort. Als zij vragen heeft, kan ze de dermatoloog een sms’je sturen of telefonisch contact zoeken. Daarnaast is er regelmatig contact tussen dermatologen en verpleegkundigen. Het advies heeft voor de verpleegkundige ook een educatief effect en maakt haar op lange termijn zelfstandiger.

Doordat teledermatologie met de mobiele telefoon het aantal polikliniekbezoeken terugdringt, is er sprake van besparing voor de tweede lijn. De potentiële besparing bedraagt bij het vermijden van 117 controlebezoeken 5000 euro per jaar. Hier tegenover staan de jaarlijkse telefoonkosten (telefoon en abonnement) van 600 euro en reiskosten van 300 euro per jaar voor de verpleegkundigen. 

drs. Miriam Eliel, coördinator Trafo, internist niet praktiserend
dr. Marcus Muche, dermatoloog Westfriesgasthuis
Correspondentieadres: meliel@omring.nl; c.c.: redactie@medischcontact.nl 
Geen belangenverstrengeling gemeld.
Beeld: M. Eliel

Samenvatting

  • Gespecialiseerde verpleegkundigen zijn met teledermatologie met een mobiele telefoon in staat om een deel van de zorg aan patiënten met open benen over te nemen van de dermatoloog. 
  • De genezing van de wonden van patiënten die op afstand worden verzorgd, is goed. Bovendien hoeven patiënten veel minder vaak naar het ziekenhuis. 
  • De kosten van deze werkwijze zijn lager dan de traditionele poliklinische behandeling.

Prijzen
Na afronding van het project, is teledermatologie met de mobiele telefoon in West-Friesland voortgezet. De aanpak won inmiddels twee prijzen: de innovatieprijs van het Westfriesgasthuis 2008 en, als onderdeel van een project van Teleconsultatie Nederland, de Wound Care consultancy Award 2007.

PDF van dit artikel

Verwijzen voorkomen: teledermatologie is voordelig voor de gezondheidszorg. M.J. Korstanje, M.J. c.s. MC 20 - 17 mei 2002

Referenties
1. NHG standaard ulcus cruris venosum 2003: boven de 75 jaar bedraagt de incidentie bij vrouwen 12/100.000, bij mannen 6/100.000.
2. Initiatieven tot verhoogde doelmatigheid van de dermatologische patiëntenzorg. Kerkhof PCM van de, Ned. Tijdschr. Geneeskd. 2006; 150: 1873-6, Wound teleconsultation in patients with chronic leg ulcers, Salmhofer W. et all. Dermatology 2005; 210: 211-7.
3. Stichting Transmurale zorg West Friesland waarin Omring, het Westfriesgasthuis en de regionale huisartsenvereniging participeren


dermatologie ouderen
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.