Meer ic-sterfte buiten kantooruren

Patiënten die ’s nachts of in het weekend op de intensive care worden opgenomen, lopen meer risico om te overlijden dan patiënten die tijdens kantooruren worden opgenomen.

Dat concludeert een groep Nederlandse intensivisten onder leiding van Hans Kuijsten in een artikel in Intensive Care Medicine, dat op 15 juni online werd gepubliceerd. Zij baseren hun conclusie op gegevens van 149.894 ic-opnamen in de periode 2002 tot en met 2008. Deze gegevens komen uit de Nationale Intensive Care Evaluatie (NICE), waaraan in 2008 80 procent van de Nederlandse ic’s meedeed. De onderzoekers hebben gecorrigeerd voor de ernst van de aandoeningen. Op werkdagen golden de uren tussen 8 en 22 uur als kantooruren en in het weekend de uren tussen 9 en 18 uur. Tijdens die uren is een gekwalificeerde intensivist beschikbaar voor de directe patiëntenzorg.

Het relatieve risico op overlijden bleek 1,059 voor patiënten die buiten kantooruren waren opgenomen, vergeleken met patiënten die tijdens kantooruren binnenkwamen, en 1,103 voor patiënten die tijdens het weekend op de ic terecht kwamen, vergeleken met de rest van de week. Tussen de verschillende werkdagen was er geen significant verschil in het overlijdensrisico, met de vrijdag als uitzondering. Dan bedraagt het relatieve risico op overlijden 1,046.

De resultaten zijn strijdig met eerder onderzoek, stellen de onderzoekers vast. In het onderzoek van Wunsch c.s., uitgevoerd met cijfers uit Groot-Brittannië, bleek de verhoogde mortaliteit ’s avonds, ’s nachts en in het weekend te verdwijnen als voor de casemix werd gecorrigeerd. In 300 subsamples van het nieuwe Nederlandse onderzoek (telkens met gegevens van ongeveer 56.000 patiënten; evenveel als in het onderzoek van Wunsch c.s.) vonden Kuijsten c.s. wel degelijk een verschil. Dat doet vermoeden, stellen zij vast, dat niet de grootte van de onderzoekspopulatie een rol speelt, maar kennelijke verschillen tussen de ‘bemensing’ en de organisatie van de ic’s in beide landen.

Wat de gevonden verschillen tussen de sterfte in en buiten kantooruren precies veroorzaakt, weten de onderzoekers niet. Afgezien van wat er op de ic’s gebeurt, zouden ook schommelingen in de kwaliteit van andere medisch-specialistische zorg of van verpleegkundige zorg een rol kunnen spelen.

Joost Visser

Intensive Care Medicine 2010; doi: 10.1007/s00134-010-1918-1: Hospital mortality is associated with ICU admission time

• Rubriek Medisein
• Meer nieuws