Laatste nieuws
H.W.M. Plagge
6 minuten leestijd

Medische opvang tijdens Euro 2000

Plaats een reactie

Klaar voor de aftrap?

Nederland maakt zich op voor Euro 2000, de Europese kampioenschappen voetbal. Maar hoe staat het met de medische zorg in die periode? De overheid onderschat de gevolgen van het supportersgeweld voor de ziekenhuizen.



Tussen 10 juni en 2 juli vindt in Nederland en België het Europees kampioenschap voetbal (Euro 2000) plaats. De afgelopen maanden is er regelmatig geschreven over de wijze waarop de Euro 2000-organisatie en de Nederlandse overheden zich voorbereiden op de komst van grote aantallen voetbalsupporters. In het oog sprongen vooral de berichten over ingetrokken vakantieverloven van politie en brandweer, en over de extra financiën voor veiligheidsdiensten. Zelfs nieuw materieel voor de overheidsdiensten lijkt met de komst van Euro 2000 versneld te kunnen worden aangeschaft.


Maar hoe zit het met de medische zorg? Het blijkt dat noch de centrale Euro 2000-organisatie noch het ministerie van VWS tijdig contacten heeft gelegd met de ziekenhuizen in de steden waarin wedstrijden worden gespeeld.

Te laat


De ziekenhuizen werden pas in laat stadium geconfronteerd met de consequenties van Euro 2000. Zo werden de ziekenhuizen in Zuid-Oost-Brabant pas twee maanden voor de eerste speeldag gevraagd zich voor te bereiden op een extra grote zorgvraag en mogelijk grootschalige incidenten in de wedstrijdperiode.


De omvang van de extra vraag naar medische zorg moet regionaal bij benadering worden vastgesteld. Alhoewel op enkele plaatsen wordt gesproken van een gewenste opschaling met enkele tientallen procenten lijkt er door de ministeries van Binnenlandse zaken, Justitie en Volksgezondheid, Welzijn en Sport nog niet te zijn nagedacht over de gevolgen van deze extra vraag voor de reguliere zorg. Ook zijn er geen financiële middelen beschikbaar gesteld. Het in zo’n laat stadium inschakelen van de ziekenhuizen maakt bovendien het organiseren van een adequaat zorgaanbod vrijwel onmogelijk zonder grote ingrepen in de reguliere capaciteit.

Zorgvraag en -aanbod


Exacte schattingen van de extra zorgvraag gedurende Euro 2000 zijn niet beschikbaar. Een recente leidraad van het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (Nibra) maakt het volgende onderscheid:


- basiszorg: de reguliere hulpverlening;


- basis+-zorg: extra zorgvraag door toename van mensen in een regio (vooral rond de speelsteden);


- Euro 2000-zorg: de extra capaciteit die nodig is bij grootschalige incidenten.


De reguliere zorgbehoefte blijft ondanks de Europese kampioenschappen onverminderd aanwezig. Het is echter de vraag of de ziekenhuizen aan deze reguliere vraag gehoor kunnen geven. Het Nibra wijst erop dat alleen al de basis+-zorg buitengewone maatregelen noodzakelijk maakt.


Neem de regio Eindhoven en omstreken. In de periode 12 t/m 19 juni 2000 worden hier drie wedstrijden gespeeld. Naar schatting zal het aantal inwoners toenemen met ongeveer 10 procent: ongeveer 70.000 extra inwoners!


De extra opvang van de ‘gewone’ aandoeningen betekent al een belangrijke aanslag op de reguliere zorgcapaciteit, vooral bij de afdelingen Spoedeisende Hulp van de algemene ziekenhuizen. Belangrijke verzwarende factoren hierbij zijn: geen eerstelijnszorg (huisarts) als poortwachter; een concentratie van voetbalsupporters behorend tot de hoge risicogroepen met een hoge waarschijnlijkheid van voorkomen van traumata en aan alcohol gerelateerde problematiek; het ontbreken van alternatieve eerste-opvangvoorzieningen.


De basis+-zorg zal ook een extra beslag leggen op klinische behandel- en verpleegcapaciteit en zelfs op intensive-carebedden. 


Tijdens Euro 2000 moet volgens het Nibra1 rekening worden gehouden met de volgende incidenten: ordeverstoringen op de camping, in het stadion, in het centrum van de stad waar wordt gespeeld en in de wijk; busongevallen en treinbrandjes. Indien er sprake is van de zogenaamde Euro 2000-zorg zal doorgaans op dezelfde wijze als bij andere kleine of grote incidenten worden gehandeld. Dit betekent dat zonodig wordt gebruikgemaakt van de bestaande procedures voor rampenopvang. Alhoewel een geïsoleerd incident veelal goed is op te vangen, is juist de combinatie van extra behoefte aan basiszorg (basis+-zorg) en de reële mogelijkheid van meer incidenten tegelijkertijd of aaneensluitend een grote reden tot zorg. De bestaande rampenopvangprocedures zullen doorgaans immers niet in dergelijke scenario’s voorzien.


 


Onduidelijk


Helaas bleek eind maart dat de overheid de geneeskundige hulpverlening allerminst goed heeft geregeld.


Alhoewel de ambulancecapaciteit op verschillende plaatsen maximaal wordt ingezet is de eerste opvang in bredere zin nog niet volledig geregeld evenmin als de vervolghulpverlening door ziekenhuizen. De Euro 2000-organisatie regelt alleen de eerste opvang binnen de muren van het stadion. Buiten de muren van de stadions wordt een en ander gerekend tot de verantwoordelijkheid van het openbaar bestuur (de burgermeester) en de betrokken organisaties.


Terwijl het millenniumprobleem voor de minister van VWS aanleiding was om de Inspectie voor de Volksgezondheid zelf een aanvullend onderzoek te laten verrichten naar de mate waarin de ziekenhuizen zich op de millenniumovergang hadden voorbereid, is er van enig initiatief van deze zijde wat betreft de organisatie van Euro 2000 geen sprake. Dit terwijl het ministerie deelneemt in het EK-centrum, de projectorganisatie waarin Euro 2000 wordt voorbereid! 


Bij het ontbreken van enige actie van de landelijke partijen zijn het de pas aangestelde regionaal geneeskundig functionarissen die met de zorginstellingen in overleg treden. Behalve enkele algemene kengetallen en enige informatie over het regionale of lokale overheidsbeleid is er weinig of geen detailinformatie beschikbaar. In maart 2000 werden de mogelijke consequenties voor de ziekenhuizen in de speelregio’s duidelijk, maar bleek er geen geld beschikbaar voor de realisatie van te nemen maatregelen.


Een eind maart beschikbaar gekomen (concept)rapport van het Nibra geeft een leidraad voor de organisatie van de verschillende hulpverleningsketens, maar biedt te weinig concrete handvatten voor de capaciteitsplanning van de ziekenhuizen. Wel is een beperkt aantal maatincidenten beschreven waaruit enige informatie kan worden afgeleid (zie kader).


Onduidelijk is waarom de organiserende overheden niet vanaf het begin zijn uitgegaan van ondersteuning door de geneeskundige troepen van het leger, bijvoorbeeld voor het bemannen van Eerste Hulp-posten en als aanvulling op de afdelingen Spoedeisende Hulp van de ziekenhuizen. Zo’n ondersteuning zou zeer wenselijk zijn en is bij grootschalige aaneensluitende incidenten mogelijk zelfs voorwaarde bij het realiseren van een adequaat zorgaanbod.

Consequenties


De organisatie van de kampioenschappen legt een groot beslag op de reguliere zorg- en behandelcapaciteit van de ziekenhuizen in en rond de speelsteden. De wijze waarop de overheid tot nu toe de organisatie ter hand heeft genomen, maakt het onmogelijk om een adequate zorgorganisatie te realiseren zonder dat dit ten koste gaat van de reguliere capaciteit. Bij één of meer incidenten zal dit beslag op de reguliere capaciteit nog veel groter worden.


Door de krapte op de arbeidsmarkt en de steeds beperktere budgetten kan deze daling van het reguliere zorgaanbod niet of slechts mondjesmaat worden ingehaald in het resterende deel van het jaar. Een sportief festijn zal zo bijdragen aan de verdere verlenging van de wachtlijsten in de zorg!


Een ander punt van zorg is het voorkomen van een aantal aaneensluitende incidenten. In combinatie met de toegenomen behoefte aan basiszorg kan het beslag op de reguliere capaciteit van ziekenhuizen zeer groot worden. De beelden van de vorige wereldkampioenschappen (Frankrijk in 1998) staan alle televisiekijkers nog helder voor ogen. Dezelfde supportersgroepen die daar toen verantwoordelijk waren voor grootschalige rellen zullen in juni ook in Nederland aanwezig zijn. Ook de Nederlandse voetbalsupporters hebben de afgelopen jaren een zweem van gewelddadigheid om zich heen hangen. Met deze ingrediënten zijn grootschalige incidenten dan ook allerminst uitgesloten.

Geen sinecure
De consequenties van dit voetbalspektakel voor de ziekenhuizen in en rond de speelsteden zijn door de overheid zwaar onderschat. Het is onaanvaardbaar dat een voetbalfestijn de beschikbaarheid van de reguliere zorgcapaciteit doet verminderen. De overheid zal haar verantwoordelijkheid moeten nemen en tot aanvullende maatregelen overgaan. Gezien de beperkte tijdspanne tot de start van het festijn is dit geen sinecure. De financiering van de maatregelen die ziekenhuizen gedwongen zijn te nemen om de mogelijke extra zorgvraag adequaat op te vangen, is hiervan nog het eenvoudigst te realiseren. <<

H.W.M. Plagge

sociaal geneeskundige AGZ, hoofd ambulante zorg
Sint Joseph Ziekenhuis Veldhoven

Correspondentieadres: H.W.M. Plagge, postbus 7777 5500 MB Veldhoven, e-mail: plagge.advies@wxs.nl.

 

Samengevat maatincident

Incident in een van de supportersvakken met 200 relschoppers. Er ontstaat een ordeverstoring die niet meer door de stewardorganisatie kan worden opgevangen. De ME grijpt in. Er is geen uitbreiding tot de omgeving.
Consequenties
Aantal relschoppers 200
T1/T2-slachtoffers: 5
T3-slachtoffers: 25
Bijzonderheden: kans op brand en paniekreacties

Triage-categorieën
T1-slachtoffers zijn zwaargewond en moeten binnen een uur worden gestabiliseerd. Zo niet, dan zal tussen de 20 en 30 procent overlijden.
T2-slachtoffers zijn middelzwaarggewond. Hun conditie is stabiel, maar zal wanneer behandeling uitblijft instabiel worden. Behandeling van deze slachtoffers moet, afhankelijk van de aard van de verwonding, binnen twee tot zes uur plaatsvinden. Opname in een ziekenhuis is daarna noodzakelijk.
T3-slachtoffers zijn lichtgewond. Ziekenhuisopname is niet noodzakelijk. Behandeling door een arts is mogelijk noodzakelijk. Dit kan gebeuren ter plaatse van het incident of in een relatief verder gelegen ziekenhuis.

 

Literatuur
1. Leidraad ongevallenbestrijding tijdens de Europese Voetbalkampioenschappen 2000. Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (Nibra), maart 2000.

ziekenhuizen
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.