Medicatie ín een tumor testen

Twee onderzoeksgroepen ontwikkelen apparaten waarmee het effect van medicatie op een tumor in vivo kan worden gemeten, nog voordat het middel systemisch is toegediend. Zij beschrijven hun bevindingen in Science Translational Medicine.

Kankerpatiënten krijgen vaak middelen toegediend waarvan vooraf nog niet zeker is of ze ook aanslaan. De middelen, denk daarbij aan chemo- of immunotherapie, hebben vaak fikse bijwerkingen, dus het zou goed zijn om vooraf hun effect te kunnen testen. Dat kan al wel in vitro, oftewel op een stukje tumor in een kweekbakje, maar dat kan nooit het gedrag van een tumor in het lichaam compleet nabootsen.
Oliver Jonas e.a. ontwikkelden een apparaatje dat via een biopsienaald in een tumor is aan te brengen. In het 3 mm lange cilindertje zitten minireservoirs waar tot 16 middelen of combinaties in kunnen zitten. Die komen in lage dosering vrij in aparte stukjes van de tumor. Na een dag kan het apparaatje worden verwijderd, en kan tumorweefsel worden geanalyseerd. Jonas e.a. hebben hun uitvinding met succes in muizen getest: de gemeten reactie kwam goed overeen met de uiteindelijke werking van een bepaald medicijn.

Richard Klinghofer e.a. benaderen het vraagstuk net wat anders: zij hebben een soort punniknaald gemaakt, met 8 naaldjes die tumoren vlak bij de huid – zoals lymfomen, huidtumoren of borstkanker – kunnen injecteren. Na 1 tot 3 dagen excideren ze de tumor, en analyseren het tumorweefsel. Ook voor deze ontwikkeling pakten de testen op muizen goed uit. Artsen hebben de punniknaald al op vier patiënten met een lymfoom getest, en een klinische trial hiermee is gaande.

In een bijbehorend artikel gaat R. Charles Coombes in op de mogelijkheden van de nieuwe aanpak en de nadelen: zo is het de vraag of het testen van een heel klein stukje tumor voldoende zegt over de hele tumor, en over het effect op uitzaaiingen. Kortom: nog veel vragen, maar wel spannende ontwikkelingen op het gebied van de behandeling op maat, oftewel personalized medicin.

Sophie Broersen

Doi/Links naar samenvattingen:

• Science: An implantable microdevice to perform high-throughput in vivo drug sensitivity testing in tumors
• Science: A technology platform to assess multiple cancer agents simultaneously within a patient’s tumor
• Science: Drug testing in the patient: Toward personalized cancer treatment

Lees ook:

• Individuele kankerbehandeling dichterbij (3 juni 2013)
• Kankeronderzoek staat voor tweesprong (15 mei 2013)
• Gerichte therapie bij longkanker stap dichterbij (28 mei 2014)