Medblogs, een kennismaking met een online wereld van de schrijvende zorgverlener

<P><STRONG>Medblogs, een kennismaking met een online wereld van de schrijvende zorgverlener<BR><BR></STRONG>1.1. Weblogs en medblogs, een groeiend fenomeen<BR>Met een dagelijkse groei van ongeveer 120.000 nieuwe weblogs is het online publiceren van gewone burgers nog steeds een groeiend fenomeen.1 Technorati, een speciale zoekmachine voor weblogs, registreerde in april 2007 wereldwijd al meer dan 70 miljoen blogs. Vanaf maart 2003 is het woord weblog al opgenomen in Oxford English Dictionary en sinds enige tijd heeft ook de Van Dale het woord aan het hedendaags Nederlands toegevoegd. <BR>Het woord ‘weblog’ is een samentrekking van ‘web’ en ‘log’. Het is internetsite waar artikelen in chronologische volgorde opstaan. Lezers hebben meestal de mogelijkheid om direct online te reageren. Deze reacties staan in chronologische volgorde onder het artikel. Sommige weblogs bevatten niet alleen teksten, maar bestaan mede uit foto’s, video’s of gesproken berichten. <BR>Een weblog wordt geschreven door één of verscheidene personen, die allen dezelfde interesse delen. Er zijn grotere en bekende weblogs als GeenStijl.nl, Autoblog.nl en Marketingfacts.nl, maar ook steeds meer weblogs met een zorg en medisch karakter veroveren het internet.2-4 Patiënten, zorgmanagers en medici schrijven over hun dagelijkse belevingen, de medische ontwikkelingen en zorgdilemma’s. Volgens een vorig jaar gehouden onderzoek van Ruigrok/Netpanel schrijft ongeveer 14 procent van de online Nederlanders over deze thema’s.5 De weblogs over zorg worden online veelal medblogs genoemd; een samentrekking van ‘medical’ en ‘blog’. In de enge definitie zijn medblogs vooral van zorgprofessionals. Dit artikel richt zich op dit type weblogs. </P>
<P>1.2 Waarom een medlog te starten<BR>Er zijn verschillende redenen om een medblog te starten. In het onderzoek ‘Taking the Pulse of the Healthcare Blogosphere’, Health Survey 2006 komt naar voren dat medici vooral bloggen voor het delen van informatie en voor onderwijsdoeleinden.6 Zij schrijven hiertoe over hun persoonlijke ervaringen, het gezondheidsnieuws en managementaspecten van de gezondheidszorg. Het medblog wordt niet gezien als een vervanging van peer-reviewed tijdschriften, maar vooral als een welkome aanvulling. Dankzij de medische blogosfeer (de verzameling van medblogs) is informatie sneller beschikbaar en bediscussieerd. <BR>De medblogs bieden, in vergelijking tot offline media, meer de ruimte om een opinie kwijt te kunnen. Door het dynamische karakter van de commentaarmogelijkheid kan een opinie discussie uitlokken. Deze opiniërende functie van weblogs wordt ook in een artikel in BMJ (2007;335;644-645 BMJ) benoemd als belangrijke reden voor het bloggen.7 De geïnterviewde artsen geven aan dat ze met hun weblog de conversatie over zorg publiek maken, er publiek begrip voor situaties verkregen wordt en de politiek kan worden beïnvloed. <BR>Naast kennisdeling en opinie bieden de medblogs ruimte voor de branding van de individuele medicus en de totale zorgorganisatie. De medbloggers op het zorggedeelte van de portal Yahoo werken bijvoorbeeld bijna allemaal op in het Johns Hopkins Hospital te Baltimore.8 9 <BR>Een andere reden kan de wens tot meer transparantie vanuit het ziekenhuis zijn. Ziekenhuisdirecteur Paul Levy van het Beth Israel Deaconess Medical Center schrijft uitgebreid over de kwaliteit en ontwikkelingen bij zijn ziekenhuis.10 11 In Nederland hebben directeuren Herre Kingma en Sterk ook deze mogelijkheid van het bloggen ontdekt.12 13 <BR>Een weblog kan ook bijdrage aan enthousiasme om voor het medische vak te kiezen of gewoon dienen als een ideale uitlaatklep om dagelijkse beslommeringen van je af te schrijven.</P>
<P>1.3 Voor- en nadelen van het medbloggen<BR>Aan het medbloggen kleven voor- en nadelen. Door het digitaal aanbieden van informatie en het verwijzen naar informatie op andere internetsites ontstaat er een goed archief van interessante medische kennis. Deze manier van kennisdeling draagt bij aan de verspreiding van informatie. In de Journal of Thoraric Imaging (22(2):115-119, mei 2007) vertelt radioloog Sumer dat het succes van zijn weblog onder meer zichtbaar wordt door meer dan 30.000 unieke bezoekers per jaar.14 Met zijn bezoekers, bestaande uit patiënten, collega’s en studenten, verrijkt hij enorm veel medische informatie aan de hand van de door hem geplaatste cases.<BR>Ten bate van onderwijsdoeleinden wordt in 2005 in een onderzoek (Perspect Health Informatie Management, 2005, 2: 6) aangegeven dat 55 procent van de medisch studenten een medlog als ondersteunend leermiddel waardeert.15 Volgens hen kunnen de medblogs het onderwijs goed stimuleren. <BR>Naast kennisdeling en onderwijs levert het medbloggen ook nieuwe contacten voor de medbloggers op. Zij breiden hun netwerk in snel tempo uit, waardoor ze ideeën en dilemma’s bij elkaar kunnen toetsen. De medbloggers geven daarnaast ook een persoonlijk gezicht aan zichzelf waardoor ze meer worden dan de onbekende medicus voor hun patiënten. <BR>Voor deze patiënten is een medblog wel een onduidelijker medium. Op internet is minder goed te controleren welke informatie correct is. Er is een informatiejungle waar slechts goedgeoefende gebruikers hun weg vinden. Het gebruik van rss-feeds, speciale zoekmachine als MediGO en medblog-overzichten (Nederlandstalig&nbsp; en Engelstalig) helpen zowel de medblogger als de patiënt hierbij.16-18 <BR>Als een zorgprofessional zijn frustraties van zich afschrijft, kan zijn lezerspubliek (collega’s en patiënten) ook een verkeerd beeld krijgen. Een blog werkt sterk beeldvormend. Patiënten en collega’s zullen eerder geneigd zijn de medblogger aan te spreken. Volgens Dr. David Stern (Michigan Medical School) kan het bloggen er ook toe leiden dat de patiënten juist niets meer zeggen in de spreekkamer, want stel dat de dokter er over online gaat schrijven.19 20<BR>Een mogelijk nadeel voor sommigen artsen is tijd. Een medblog kost tijd. Tijd om te schrijven, te reageren op commentaren en de gesprekken in de blogosfeer te volgen. Het verdient dan ook de aanbeveling vooraf goed te weten waarom en waarover je als zorgprofessional een medblog begint.&nbsp; </P>
<P>1.4 Aandachtspunten<BR>Het ‘waarover te bloggen’ vormt überhaupt een belangrijk aandachtspunt voor de medblogger. Hij dient bijvoorbeeld goed om te gaan met de privacy van de subjecten van zijn artikelen. Patiënten en collega’s zullen het niet kunnen waarderen als zij zichzelf, zonder toestemming vooraf, herkennen in de besproken personen. Uit de Verenigde Staten zijn al voorbeelden bekend waarbij een medblogger die onjuist omging met privacy is ontslagen omdat hij online schreef. Deze voorbeelden zorgden in mei 2007 voor de nodige discussie in de blogosfeer.21 <BR>Het verdient de aanbeveling om vooraf duidelijke afspraken te maken met collega’s waar over wel en niet te bloggen. Per definitief is het verstandig niet herleidbaar te schrijven over personen; zeker waar het patiënten betreft.<BR>Ook moet de medblogger goed nadenken over hoe om te gaan met commentaar op de artikelen op zijn medblog. Het is gepast binnen de blogosfeer dat je reageert op commentaar. Commentaar mag ook niet worden verwijderd, tenzij er niet-gepast taalgebruik in staat. Wel blijft de medblogger aansprakelijk voor al het geplaatste commentaar.22 Al het geplaatste commentaar kan worden gezien als de mening van de medblogger zelf. Een goede disclaimer en redenen voor het eventueel verwijderen van commentaar kunnen helpen om een goede relatie op te bouwen met de lezers van het blog. <BR>Tot slot mag een medblogger niet integraal informatie publiceren waarop copyright berust. Er zijn genoeg voorbeelden waarbij (vooral niet medische) bloggers integrale teksten van andere media overnamen en hierop aangesproken zijn. Zo hebben we in Nederland nog met een auteurswet uit 1912 te maken, die de laatste tijd voor de nodige discussie onder bloggers zorgt.23</P>
<P>1.5 Anoniem versus niet-anoniem<BR>Sommige medblogger schrijven onder pseudoniem. Uit de eerder genoemde Health Survey 2006 kwam naar voren dat toch bijna 40 procent van de zorgprofessionals niet onder eigen naam schrijft.24 Het anoniem medbloggen biedt voordelen. Je kunt makkelijker je mening geven, zonder daar persoonlijk en in de niet-virtuele wereld op te worden aangevallen. Wel dient er rekening meegehouden te worden dat ook anonieme bloggers uiteindelijk te traceren zijn. Door registratie bij gratis weblogdiensten als blogger.com, punt.nl en web-log.nl is het wel lastig, maar voorbeelden tonen aan dat ook de anonieme blogger niet volledig onvindbaar is.25-27 <BR>De controversiële dokter Neonataldoc werd bijvoorbeeld gevonden en moest zijn medblog stoppen. Ook werd de anonieme blogger Flea in de rechtzaal ontmaskert.28 Flea, in het echt bekend kinderarts Robert Lindeman stond op dat moment terecht voor een mogelijk foutieve behandeling. Over zijn zaak had hij onder de naam Flea op zijn weblog geschreven. In een interview met Eric Turkewitz constateert Lindeman begin dit jaar dat je vooral niet anoniem moet bloggen.29 Het niet-anoniem geschreven blog geeft de lezers ook meer vertrouwen. Dit vertrouwen komt het delen van kennis en het tot stand brengen van contact ten goede. Dr. Rob (enigszins anoniem, maar wel te traceren arts) ziet in het onder eigen naam bloggen het voordeel dat hij beter nadenkt over wat hij wel en niet kan schrijven.30 Ook dr. Herbert heeft gelijke overwegingen.31 Medblogger Barbados Butterfly koos voor een andere vorm, nadat haar werkgever achter haar blog was gekomen. Het medblog is nu alleen na registratie te bekijken.32 Hiermee bepaalt de zij zelf wie ze wel of niet toelaat. <BR>De discussie over wel of niet anoniem bloggen zal nooit ophouden. Zo ging in Nederland enige tijd de discussie wie toch blogger Dr. Lutser was.33 Er zijn hierover wel vermoedens maar de blogger Lutser blijft anoniem.</P>
<P>1.6 Een medblog starten<BR>Via de gratis weblogdiensten is een medblog in slechts enkele muiskliks gestart. Ook is er op internet verschillende gratis software als Wordpress, Pivot en Expression Engine te vinden waarmee op een eigen internetserver (en onder een eigen domeinnaam) een medblog te beginnen is.34-36 Een goede start vormt ook eerst een rondje langs de Engelstalige en Nederlandstalige weblogs te maken.37 38 De medblog-toplijsten van Medblog.nl bieden een goed startpunt.39&nbsp; De overzichten van Medlogs.com maken wel direct zichtbaar dat er veel meer Engelstalige medblogs zijn.40 Het lijkt er op dat het medisch bloggen in Amerika meer is ingeburgerd.<BR>Een ander goed startpunt vormen de wekelijks overzichten van interessante medblog-artikelen. Deze overzichten worden op wisselende medblogs gepubliceerd in de artikelen als ‘Rondje langs de medblogs’, ‘Health Wonk Review’ en de beroemde ‘Grand Rounds’.41-43 Van deze laatste variant zijn er inmiddels ook weer spin-offs voor specifieke doelgroepen, zoals Radiology Grand Rounds, Change of Shift: A Nursing Blog Carnival en de BritMeds.44-46</P>
<P>1.7 Medblogs, een mooie uitdaging<BR>Een medblog vereist passie, tijd, betrokkenheid en enig uithoudingsvermogen. Met een medblog ben je als zorgprofessioneel niet direct tussen de 70 miljoen weblogs zichtbaar. Door een duidelijk onderwerp te kiezen, een persoonlijke tint aan de artikelen mee te geven, aan te melden bij zoekmachines en toplijsten en te reageren op artikelen van anderen, is bekendheid binnen het netwerk van medbloggers zo gerealiseerd. Als zorgprofessioneel zul je dan ontdekken dat dit nieuwe inspirerende contacten oplevert en je een waardevol persoonlijk gezicht geeft naar collega’s en patiënten. Het past bij nieuwe vormen van omgaan tussen patiënt en arts. Het past bij een medicus 2.0.47 <BR><BR>ir. drs. Jan Martens, actief medblogger op Medblog.nl (www.medblog.nl) en adviseur bij verscheidene zorginitiatieven en health 2.0.<BR>drs. Martijn Hulst, actief medblogger op MartijnHulst.nl (www.martijnhulst.nl) en adviseur interactieve zorgmarketing en health 2.0.</P>
<P>Referenties:<BR>1. http://technorati.com/weblog/2007/04/328.html <BR>2. http://www.geenstijl.nl <BR>3. http://www.autoblog.nl <BR>4. http://www.marketingfacts.nl <BR>5. http://www.slideshare.net/RuigrokNetPanel/web-what-web-20-research-may-2007/ <BR>6. http://www.envisionsolutionsnow.com/pdf/Studies/Healthcare_Blogger_Survey_Report.pdf <BR>7. http://medgadget.com/archives/img/bmj2007.pdf<BR>8. http://health.yahoo.com/experts/ <BR>9. http://www.hopkinsmedicine.org/ <BR>10. http://www.runningahospital.blogspot.com/ <BR>11. http://www.bidmc.harvard.edu/ <BR>12. http://www.mstwente.nl/herrekingma/weblog/&nbsp; <BR>13. http://ceessterk.blogspot.com/&nbsp;&nbsp; <BR>14. http://thoracicimaging.com/pt/re/jti/abstract.00005382-200705000-00001.htm;jsessionid=GbLLQyD74kmXZdzrGJLpYRgGR2NF0nJ1bSnQcsvJhqYJXZf7fYhS%21-2117787203%21-949856144%218091%21-1 <BR>15. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18066374?ordinalpos=1&amp;itool=EntrezSys-tem2.PEntrez.Pubmed.Pubmed_ResultsPanel.Pubmed_RVAbstractPlusDrugs1 <BR>16. http://www.medigo.nl <BR>17. http://medblog.nl/medblognl-top-25/ <BR>18. http://medblog.nl/medblogen/<BR>19. http://www.med.umich.edu/medschool/ <BR>20. http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2007/03/16/AR2007031602097.html <BR>21. http://www.martijnhulst.nl/weblog/pivot/entry.php?id=302 <BR>22. http://www.iusmentis.com/maatschappij/juridisch/bloggen/aansprakelijkheid/ <BR>23. http://www.marketingfacts.nl/berichten/20071121_best_lastig_legaal_en_eerlijk_bloggen/ <BR>24. http://www.envisionsolutionsnow.com/pdf/Studies/Healthcare_Blogger_Survey_Report.pdf <BR>25. https://www.blogger.com/ <BR>26. http://www.punt.nl <BR>27. http://www.web-log.nl <BR>28. http://www.boston.com/news/local/massachusetts/articles/2007/05/31/blogger_unmasked_court_case_upended/ <BR>29. http://www.newyorkpersonalinjuryattorneyblog.com/labels/Flea%20Medical%20Malpractice%20Case.html <BR>30. http://distractible.org/2007/05/17/i-am-a-blogger-i-am-a-doctor/ <BR>31. http://drhebert.squarespace.com/dr-hberts-medical-gumbo/2007/4/30/so-long-barb.html <BR>32. http://barbadosbutterfly.blogspot.com/ <BR>33. http://medblog.nl/2007/09/11/wie-is-dat-toch-die-dokter-lutser/ <BR>34. http://www.wordpress.org <BR>35. http://www.pivotlog.net <BR>36. http://expressionengine.com/ <BR>37. http://medblog.nl/medblogen/ <BR>38. http://medblog.nl/medblognl-top-25/ <BR>39. http://medblog.nl/ <BR>40. http://www.medlogs.com/ <BR>41. http://medblog.nl/category/rondje-langs-medblogs/ <BR>42. http://www.healthwonkreview.com/mt/ <BR>43.&nbsp; http://blogborygmi.blogspot.com/2004/09/grand-rounds-archive-upcoming-schedule.html <BR>44. http://www.radiologygrandrounds.blogspot.com/ <BR>45. http://www.emergiblog.com/change-of-shift/ <BR>46. http://trusted.md/feed/items/system/2008/03/01/the_britmeds_2008_1st_march <BR>47. http://www.slideshare.net/martijnhulst/medicus20-verbind-creeer-deel-en-verwonder/<BR></P>