Manifest: ‘Maak wetenschap reproduceerbaar’

De onvermoeibare epidemioloog John Ioannidis laat in zijn strijd tégen onbetrouwbare en vóór meer relevante wetenschap opnieuw van zich horen.

In november somde hij in Medisch Contact op waar het in het wetenschappelijk onderzoek, zeker ook op biomedisch gebied, momenteel aan schort. Nu heeft hij samen met een internationale groep verontruste collega-wetenschappers een manifest opgesteld met een lijst noodzakelijke maatregelen die ertoe moeten leiden dat de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek meer dan nu betrouwbaar en dus reproduceerbaar worden. Het stuk is gepubliceerd in het eerste nummer van het nieuwe tijdschrift Nature Human Behaviour (Marcus Munafo e.a.; Ioannidis is laatste auteur), een dochterblad van Nature.

De auteurs beginnen met de vaststelling dat wetenschappelijk onderzoek gebukt gaat onder te kleine geïncludeerde groepen of samples, kleine effecten, data-dredging of P-hacking (net zo lang spelen met de getalletjes tot je een significant effect hebt gevonden), belangenconflicten, te weinig samenwerking. Het gevolg daarvan is onder andere dan maar liefst 85 procent van de biomedische research volstrekt nutteloos is.

Het grote probleem is bias, zoals Ioannidis ook in MC verkondigde. Wetenschappelijke creativiteit bestaat er weliswaar uit om nieuwe en onverwachte patronen en verbanden te zien – denk bijvoorbeeld, aldus Munafo e.a., aan John Snow’s ontdekking van de link tussen cholera en besmet water – maar even vaak laten wetenschappers zich ten onrechte leiden door de zeer menselijke tendens om structuur te zien waar uitsluitend willekeur (randomness) heerst. Wetenschap is een voortdurend gevecht tegen deze intuïtieve neiging, alsmede tegen confirmation bias (vooral aandacht hebben voor bewijs dat in lijn is met je verwachtingen) en hindsight bias (een gebeurtenis als voorspelbaar betitelen nadat die zich heeft voorgedaan).

Daarom roepen de auteurs op tot onder meer veel betere training in statistiek en methodologie, meer uitwisselen van data, betere vastlegging en verslaglegging van onderzoeksmethoden, data en analyses, en meer open access: wetenschap moet voor iedereen altijd kosteloos toegankelijk zijn. Daarom ook zou het een goede zaak zijn als artikelen in eerste versies al beschikbaar komen voor vakgenoten die ze dan kritisch kunnen beschouwen – zoals in sommige vakgebieden al gebruikelijk is.

Nature Human Behaviour, doi:10.1038/s41562-016-0021