‘Maak patiëntenpools om resten dure medicijnen te delen’

Ziekenhuizen kunnen pools maken van patiënten die dure geneesmiddelen gebruiken. Zo kunnen zij medicijnresten die anders worden weggegooid delen. Daarvoor werd gepleit deze maandagochtend tijdens een hoorzitting over dure geneesmiddelen. Ook werd er gevraagd om een landelijke patiëntenregistratie om goed zicht te krijgen op de effectiviteit van geneesmiddelen in de praktijk.

De commissie VWS van de Tweede Kamer voert deze maandag een rondetafelgesprek over de farmaceutische industrie, waar het onderwerp van dure geneesmiddelen op de agenda staat.

Voorzitter Yvonne van Rooy van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ) gaf aan dat geneesmiddelen de afgelopen jaren een groeiende kostenpost voor ziekenhuizen vormen, die is opgelopen tot 7 procent van de kosten, en naar het zich laat aanzien is dit percentage in 2016 al tot 10 procent opgelopen. Oncologisch longarts Harry Groen van het UMCG en oncoloog Koos van der Hoeven van het Radboudumc spraken van ‘een revolutie’ en ‘sensationele ontwikkelingen’ op het gebied van kankermedicatie de afgelopen jaren, die hebben gemaakt dat er voor veel patiënten behandelmogelijkheden bij zijn gekomen, maar die ook voor een groot deel verantwoordelijk zijn voor de stijgende medicijnkosten.

Voorzitter Ernst Kuipers van de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) opperde een praktisch idee om de kosten voor een deel te drukken. Ziekenhuizen zouden regionaal samen kunnen werken om patiënten dure medicijnen te laten delen. Als voorbeeld noemde hij dure ampullen van 7 milliliter, terwijl een bepaalde patiënt baat heeft bij 10 milliliter medicijn. Nu wordt het restant van een tweede benodigde ampul niet gebruikt, schetste Kuipers, terwijl door zo’n pool dat wel kan. ‘Als het om tienduizenden euro’s per ampul gaat, kan dat uitmaken.’

Verschillende sprekers pleitten voor een goede landelijke dataregistratie van de werking van geneesmiddelen in de praktijk, zoals directeur Dianda Veldman van Patiëntenfederatie Nederland, NFU-voorzitter Kuipers en hoogleraar ziekenhuisfarmacie Jos Kosterink van het UMCG. Kosterink verwacht dat doelmatige inzet van geneesmiddelen de medicijnkosten sneller doet terugdringen dan inkoopinitiatieven die moeten leiden tot een lagere geneesmiddelenprijs. ‘Klinisch geneesmiddelenonderzoek is iets heel anders dan de dagelijkse praktijk’, lichtte hij zijn verzoek toe om te komen tot een centrale database waarin de effectiviteit van medicijnen bij patiënten in het dagelijks leven wordt vastgelegd. Volgens Veldman zouden ‘dokters en wetenschappers en niet de farmacie’ daarvoor gegevens moeten aandragen.

Zo’n patiëntenregistratie vindt al wel lokaal plaats bij ziekenhuizen, maar het kan nog beter, aldus hoogleraar Kosterink. ‘Veel ziekenhuizen zetten erop in, die data moet je bij elkaar brengen.’ Longarts Groen: ‘Er is nog te veel versnippering nu, ik zou graag zien dat het meer bij elkaar komt.’ Wat Veldman betreft moet de overheid een opdracht geven aan het Zorginstituut om daar werk van te maken, en geld vrij maken om een goede ICT-infrastructuur daarvoor op te tuigen.

Onafhankelijk adviseur zorgfinanciering en farmacie Julius van Dam kraakte een kritische noot over winsten die ziekenhuizen zouden maken door medicijnen goedkoop in te kopen, terwijl ze bij zorgverzekeraars hogere, eerder vastgestelde, prijzen declareren. Uit een inkoopmonitor van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) bleek begin dit jaar dat dit gebeurde. Hij stelde voor dat de NZa moet regelen dat ziekenhuizen alleen nog hun netto-inkoopprijs kunnen declareren. ‘Dan komen kortingen ten goede aan de totale zorgkosten.’

NVZ-voorzitter Van Rooy merkte op dat er volgens haar ‘nergens verborgen winsten zitten’. Het geld dat ziekenhuizen zo innen, hebben zij volgens haar ‘hard nodig om kosten elders in het ziekenhuis te financieren’, wat volgens haar hard nodig is nu ‘het rendement van ziekenhuizen de afgelopen jaren tot een vrij kritisch niveau is gedaald’.