‘Leeftijdsdiscriminatie bij hartklachten’

Ook oude en zeer oude mensen met hartklachten kunnen succesvol worden behandeld. De technieken en medicijnen hiervoor worden steeds beter, maar worden nog onvoldoende toegepast. De nieuwe Nijmeegse hoogleraar cardiologie Menko-Jan de Boer kwalificeert dat in zijn oratie als ‘leeftijdsdiscriminatie’.

De absolute sterftecijfers in Nederland laten volgens De Boer zien dat hart- en vaatziekten nog altijd doodsoorzaak nummer één zijn. ‘Het misverstand dat dit niet meer het geval is, mag ook een milde vorm van discriminatie heten.’

Bij het ouder worden horen veranderingen van het hart- en vaatstelsel, zoals een verminderde diastolische kamerfunctie, legt De Boer uit in zijn oratie. Een grotere gevoeligheid voor ritmestoornissen is het gevolg. Verder kenmerkt veroudering zich door verkalking, verlittekening en vermindering van souplesse van de aortaklepslippen, die optreedt bij 80 procent van de mensen boven 80 jaar. Dat leidt bij een groot aantal patiënten tot ernstig kleplijden en gaat vaak gepaard met snel toenemende aderverkalking. Waarschijnlijk als gevolg van een ontstekingsproces.

‘Behandelen ja of nee’, dat is bij ouderen met deze aandoeningen het dilemma, aldus De Boer. De risico’s van een openhartoperatie bij oude en zeer oude patiënten zijn meestal niet gering en het kan dan ook terecht zijn om hen daaraan niet meer bloot te stellen. Sinds enkele jaren is het echter mogelijk om een aortaklep te vervangen via katheterisatie. Het hart hoeft niet stilgelegd te worden en de borstkas blijft dicht. Deze aanpak is vooral geschikt voor patiënten bij wie de risico’s van een openhartoperatie te groot zijn, zoals mensen van rond de tachtig en ouder. Het UMC St Radboud heeft onlangs toestemming gekregen om deze behandeling te blijven uitvoeren.

Ook klepreparatie via een katheter wordt binnenkort in Nijmegen mogelijk, aldus prof. dr. Harry Suryapranata, de nieuwe hoogleraar interventiecardiologie, die ook vandaag zijn oratie hield.

De Boer wijst er in zijn oratie op dat er veel misverstanden bestaan over hartklachten bij ouderen. Dat komt omdat ze vaak onduidelijk zijn en niet van het hart lijken te komen. Zo geeft een oudere vaak kortademigheid aan, waar een jongere patiënt specifiek pijn op de borst met uitstraling naar de linkerschouder en arm aangeeft. Daar komt nog bij dat de voorgeschiedenis door eerdere infarcten, hartoperaties en ingrepen meestal gecompliceerd is, aldus De Boer. En oudere patiënten zijn vaak zieker, wat dokters en ambulancepersoneel op het verkeerde been kan zetten en kan leiden tot het stellen van een onjuiste diagnose. Ten slotte is boven de tachtig jaar meer dan de helft van de infarctpatiënten vrouw. Maar bij vrouwen in die leeftijdsgroep verloopt de symptomatologie anders dan bij mannen. Reden waarom hartinfarcten bij vrouwen  gemakkelijker worden gemist, aldus De Boer.

Henk Maassen

• Meer nieuws