Laatste nieuws
Wetenschap

Lang verblijf in ruimte zonder ernstige medische gevolgen

Langdurig verblijf in de ruimte leidt niet tot ernstige gezondheidsproblemen en tot epigenetische veranderingen. Dat is de voornaamste, maar voorlopige conclusie van een n=2-studie door Francine Garrett-Bakelman e.a. gepubliceerd in Science.

NASA / HH
NASA / HH

Ze ontlenen deze kennis aan uitvoerig biomedisch onderzoek van astronaut Scott Kelly, die bijna een jaar in het International Space Station (ISS) verbleef, terwijl zijn tweelingbroer Mark, ook astronaut,  al die tijd met beide benen op de aardbodem stond en als controle fungeerde. De onderzoekers namen voor, tijdens en na het verblijf in het ISS op gezette tijden bloedmonsters af en verzamelden allerlei fysiologische en cognitieve gegevens bij zowel Scott als Mark.  

Er was minder dan 5 procent verschil in DNA-methylering tussen beiden, zo bleek. En ofschoon de expressie van Scotts genen die betrokken zijn bij de werking van het immuunsysteem veranderde tijdens zijn verblijf in de ruimte, was zes maanden na zijn terugkomst op aarde meer dan 90 procent daarvan weer in de ‘normaalstand’. Verder bleken Scotts telomeren tijdens het verblijf in de ruimte langer te zijn geworden (een bekend fenomeen overigens) maar ook die herkregen weer hun normale lengte na terugkeer. Ook constateerden de onderzoekers dat de vorm van zijn oogbal was gewijzigd, dat hij een dikkere oogzenuw had en dat zijn cognitieve capaciteiten een beetje achteruit waren gegaan. Maar of dat per se het gevolg was van zijn verblijf in de ruimte is onzeker, aldus Garrett-Bakelman e.a. 

Tot op de dag van vandaag hebben 559 mensen korter of langer in de ruimte doorgebracht, waarbij ‘langer’ een stuk zeldzamer is dan ‘korter’: de meesten waren binnen zes maanden weer thuis. Vergelijkend onderzoek naar extreem langdurig verblijf is dus zeldzaam. Wie lange tijd in de ruimte doorbrengt krijgt in toenemende mate te maken met de lichamelijke en psychische gevolgen van isolatie, hypoxie, en verstoorde circadiane ritmiek, en wordt blootgesteld aan gevaarlijke dosissen ioniserende straling en gewichtloosheid (microgravitatie). Vooral die straling, afkomstig van radioactief verval in de aarde, de zon en de kosmos is potentieel een grote bedreiging: ze kan het DNA beschadigen.     

Is het nu veilig om lang in de ruimte te verblijven? Nee, dat kun je niet zeggen. Ten eerste vanwege de kleinschaligheid van de studie. Ten tweede omdat bij nog langer verblijf in de ruimte – heen en terug naar Mars bijvoorbeeld – de gevolgen van straling en micrograviteit elkaar kunnen versterken en – theoretisch – kunnen leiden tot bijvoorbeeld de vorming van cataract,  het ontstaan van  cardiovasculaire ziekten en de ontwikkeling van tumoren. Daarover kon dit onderzoek geen uitsluitsel geven.  

 Science: The NASA Twins Study: A multidimensional analysis of a year-long human spaceflight

Lees ook

Wetenschap ruimtevaart
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.