Laatste nieuws
Rinus Ouwens
4 minuten leestijd
bedrijfsgeneeskunde

Laat de verzekeringsarts over belastbaarheid oordelen

Behandelaar heeft andere verantwoordelijkheden

7 reacties
Getty Images
Getty Images

Een recent pleidooi om multidisciplinair overleg over – de belastbaarheid van – SOLK-patiënten uit te breiden met sociaal geneeskundigen, schiet bedrijfsarts Rinus Ouwens in het verkeerde keelgat. Hem lijkt deze zienswijze vooral een manier om de verzekeringsarts te overrulen.

De auteurs van het artikel ‘Bij SOLK moet íedereen samenwerken’ roepen op tot intensief overleg over SOLK-patiënten, vooral ook met bedrijfs- en verzekeringsartsen. Mijn indruk is echter, mede gezien de voorbeelden die zij geven, dat zij het wel overleg noemen, maar in feite iets anders bedoelen. Namelijk dat de verzekeringsarts bij de voorgestane ‘afstemming met curatieve collega’s over de beperkingen’ geacht wordt de visie van de behandelaar op belastbaarheid en arbeidsgeschiktheid mee te wegen en het liefst over te nemen. Curieus. Ik betwijfel of een cardioloog het zal accepteren als een verzekeringsarts hem vertelt dat hij bepaalde medicatie of een dotterprocedure acht aangewezen.

Esther en Frits

De auteurs wijzen in hun artikel op schrijnende situaties voor SOLK-patiënten. Waarschijnlijk doelend op patiënten die door die vervelende strenge verzekeringsartsen geen uitkering krijgen. Zo beschrijven zij een casus over ene Esther, 40 jaar, die na jarenlange vermoeidheid en andere onverklaarde klachten ernstige beperkingen ervaart en een tijdelijke gedeeltelijke WGA-uitkering krijgt. Na bemoeienis van de behandelend artsen wordt echter besloten tot een IVA-uitkering (volledig en duurzaam arbeidsongeschikt).

Laten we nu eens aannemen dat de buurman van Esther Frits heet, en dat Frits in het magazijn was gaan werken omdat het op de bouw niet meer lukte wegens artrotische knieën. Na een darmoperatie en plaatsing van een stoma lukte dat magazijnwerk ook niet meer. Wel kon hij nog kantoorwerk doen, ook al heeft hij niets met computers. Frits kreeg dus géén arbeidsongeschiktheidsuitkering maar WW. Maar zijn werkgever heeft dergelijk kantoorwerk niet. Ook hebben weinig bedrijven behoefte aan een 58-jarige voormalige bouwvakker op hun kantoor of op de receptie. Frits zit inmiddels in de bijstand. Zijn huis staat te koop, de auto is al weg.

Hoe schrijnend is het voor Frits als hij hoort dat Esther, bij wie ‘ze niks konden vinden’, een blijvende volledige arbeidsongeschiktheidsuitkering krijgt? De behandelaars hoeven dit niet uit te leggen, de verzekeringsarts wel. Die moet immers de beoordeling en eventuele uitkering verantwoorden tegenover zowel cliënt, instanties, rechters, en andere cliënten als tegenover degene die de uitkering moet betalen. Dan is het toch redelijk dat de verzekeringsarts zíjn oordeel uitlegt en niet de visie van de behandelaar.

Afgeschreven

Een ander belangrijk punt is dat de verzekeringsarts niet gevraagd wordt of hij gelooft dat een cliënt klachten ervaart, maar of de cliënt voor zijn werk verminderd belastbaar is. Daarbij betekenen meer beperkingen minder kansen op de arbeidsmarkt – terwijl echt niet zeker is of ze wel recht op een uitkering geven. Zie de casus van Frits. Eveneens is bekend dat werkloosheid de levensverwachting verkort, naast de bekende maatschappelijke en persoonlijke nadelige effecten. Uitkeringen genezen ook niet, en nog minder vaak bevorderen ze het revalideren. Ze moeten dus echt de laatste optie zijn.

Verklaren is zinvol maar veranderen is wellicht belangrijker

Kortom, terughoudendheid bij het beperkingen opleggen betekent niet dat de verzekeringsarts de cliënt niet gelooft, maar dat hij zich bewust is van de ongewenste gevolgen ervan. Zo betwijfel ik of Esther beter af is nu zij de resterende 28 jaren van haar arbeidsleven als gebrevetteerd invalide door het leven zal gaan. Letterlijk en figuurlijk afgeschreven, terwijl de auteurs aangeven dat cliënten willen en moeten blijven meetellen. Levenslang volledig afgekeurd zal dat lastig zijn.

Verantwoordelijkheid

De essentie van SOLK is dat er geen onderliggende afwijkingen zijn aangetoond die belasten of werken onmogelijk maken of beperken. Waarbij vaak blijkt dat werkverzuim de klachten niet doet afnemen. Vaak is het tegendeel het geval en versterkt het deconditionering. Het lijkt aardig en sociaal om de ervaren klachten en beperkingen (mede) bepalend te laten zijn, maar dat is het niet. Logica zou eerder het tegendeel dicteren.

In mijn ervaring zijn Esther en haar lotgenoten veel beter geholpen als zo vroeg mogelijk duidelijk wordt gemaakt dat zij zeker klachten hebben, maar dat zij met belasten en werken niets stukmaken, maar wel voorkomen dat zij afhankelijk worden van instanties, uitkeringen, vrienden en familie.

Dat klinkt hard, maar is zorgzamer en constructiever dan de klachten in Latijn of Engels vertaald tot diagnose verheffen of toeschrijven aan marginale, al dan niet toevallige, bevindingen.

De essentie van SOLK is dat er geen onderliggende afwijkingen zijn aangetoond die werken onmogelijk maken.

Natuurlijk horen daar behandeling en begeleiding bij; hetgeen opvallend genoeg vaak pas erg laat tijdens het werkverzuim start. Terwijl na anderhalf jaar inactiviteit, deconditionering, bevestiging van klachten en beperkingen en het aanhoren van diagnosen de cliënt soms lastig het tij kan keren.

Mijn behandelende collega’s wil ik dan ook vragen om deze discussie veel eerder met de cliënt aan te gaan. Waarbij verklaren zinvol is, maar veranderen wellicht belangrijker. Leren verdelen van belastbaarheid is nuttig, maar vergroten van de ervaren belastbaarheid is ook nodig. En leren hanteren van grenzen is prima – dat is het voor iedereen –, maar verleggen van grenzen moet ook niet vergeten worden. De meeste werkgevers, collega’s en bedrijfsartsen willen dat best faciliteren met een tijdelijke vermindering van de belasting op het werk. Het is ook veel zinvoller dan een discussie met de verzekeringsarts over beperkingen – dat is eigenlijk een triest achterhoedegevecht dat we moeten voorkomen. Diagnose gekregen, klachten gehouden, werk verloren is beroerd genoeg, met of zonder uitkering.

Overleg tussen de beroepsgroepen hoe we dat kunnen voorkomen kan natuurlijk zinvol zijn, maar gun elkaar daarbij wel ieders taak en verantwoordelijkheid. En beoordeling van belastbaarheid is de verantwoordelijkheid van de verzekeringsarts. Dat is al moeilijk genoeg zonder geventileerde meningen van hen die deze verantwoordelijkheid niet hebben en die de werknemer daarmee eerder in verwarring brengen dan een dienst bewijzen.

auteur

Rinus Ouwens, bedrijfsarts, in opleiding tot verzekeringsarts, bij Ergatis

contact

rinus.ouwens@gmail.com

cc: redactie@medischcontact.nl

Geen belangenverstrengeling gemeld door de auteur.

lees ook: Download dit artikel (pdf)

bedrijfsgeneeskunde solk
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    Goed stuk! Behandelen en beoordelen moet strikt gescheiden blijven. Een behandelaar dient zich niet uit te laten over belastbaarheid. Hij mag daar zijn ideeën over hebben, het oordeel is aan de bedrijfsarts. Die beoordeling is al meer een kunst dan w...etenschap, en is al moeilijk genoeg zonder dat wij behandelaars ons daar mee bemoeien.

  • Rinus Ouwens

    Bedrijfsarts, in opleiding tot verzekeringsarts, Bemmel

    @collega Lianorons: dank voor uw reactie. U noemt een belangrijk punt. “ werk waarin de persoon in kwestie zich miskend, vernederd etc. heeft gevoeld” . Werknemers komen werk tegen dat veranderd, nieuwe eisen stelt, nieuwe leiding die andere eisen s...telt, waar zij ineens niets meer goed bij kunnen doen en werk dat gewoon zwaar of vervelend is.
    Punt is dat hun tot patiënt, en hun onvrede tot ziekte, bombarderen hun bepaald niet beter maakt én het probleem niet oplost. Integendeel: men gaat niet aan een oplossing werken omdat het wegens ziekte vooralsnog niet werkhervatting komt. Solliciteren als “zieke” is lastig. Na twee jaren absentie van werk lukt de terugkeer maar zelden.
    Juist in die situaties geeft ziekte of syndroom kortdurend dan wel een “ontsnapping” maar tegen een hoge prijs op de lange termijn. Dat is wat ik bedoel met “diagnose gekregen, klachten gehouden, baan verloren”
    Juist in die situaties moet zo snel mogelijk duidelijk worden dat het probleem niet de ziekte, maar de situatie is.

    In verlengde hiervan: bij onze expertises komen we inderdaad nogal eens tot andere conclusies aangaande diagnose en behandeling. Maar in alle redelijkheid: als iemand na een jaar onderzoek en behandeling nog geen seconde kan werken, dan is een heroverweging van diagnose en behandeling toch niet meer dan logisch? Juist in belang van de patiënt. Eigenlijk lijkt me een dergelijke heroverweging naar een jaar absentie van werk altijd wenselijk. Dan hebben mensen nog een kans, na twee jaar en verloren baan worden de kansen erg klein.

  • Nancy Wildenborg

    Bedrijfs- en Verzekeringsarts, Bloemendaal

    Helemaal mee eens Rinus!
    Het is jammer dat veel van de behandelende specialisten, wat de reactie van collega Lionnarons ook weer bevestigd, geen idee hebben wat het vak Bedrijfs- en Verzekeringsgeneeskundige eigenlijk inhoudt, en zich dan toch niet... laten weerhouden om hun leken mening hierover te ventileren, zelfs niet na een duidelijk en goed stuk van collega Bouwens.

  • M. de Vries

    AIOS verzekeringsgeneeskunde, Amsterdam

    Dank voor je stuk Rinus! De oproep in artikelvorm dat ‘iedereen’ (maar zéker misgunnende bedrijfsartsen, verzekeringsartsen en medisch adviseurs) bij SOLK moet ‘samenwerken’ (niet zo moeilijk moeten doen over het toekennen van geld), deed mij ook de ...wenkbrauwen fronsen.

    In de praktijk maak ik gelukkig, soms na wat uitleg over de positie van de verzekeringsarts, voornamelijk begrip (en soms interesse!) mee van behandelaren.

    Het verwijt van collega Lionarons dan onze beoordelingen niet worden onderbouwd leg ik maar even naast me neer. De opleiding bevat, als ik me niet misreken, inmiddels 4 of 5 volle dagen les in argumenteren.

    Ik ben overigens wel erg benieuwd naar hoe collega Lionarons dit weet. Van zijn cliënten vernomen wellicht? Aan ons wordt namelijk behalve door advocaten (helaas?) nooit medisch info gevraagd.

  • W.H. Lionarons

    psychiater, Amsterdam

    Wat ik als behandelaar helaas vaker meemaak is dat verzekeringsartsen zich oordelen aanmatigen over de diagnose en behandeling. En dat ze hun oordelen over belastbaarheid niet of nauwelijks onderbouwen. Alleen zeggen dat iets jouw deskundigheid is is... niet genoeg, je moet het ook in je onderbouwing laten zien. En wat de waarde van het werk betreft: wederom helaas gaat het in deze kwesties nogal eens juist om werk waarin de persoon in kwestie zich miskend, vernederd etc. heeft gevoeld. Terugkeer naar zulk werk zonder dat er iets verbeterd is in de werksituatie zal de levensverwachting waarschijnlijk geen goed doen.

  • Roel Melchers

    bedrijfsarts, Houten


    Rinus legt de vinger op de zere plek:
    zorg en keuring zijn twee zaken die mekaar uitsluiten. Een arts kan voor iemand zorgen... of hij kan hem keuren. Dat wil zeggen een medisch oordeel vellen dat gebruikt wordt door derden. Zoals werkgevers, ver...zekeraars en uitkeringsinstanties.

    Die scheiding is altijd een gedragsregel geweest van de KNMG-koepel. Daarmee onderscheidt zij zich bijvoorbeeld van haar zusterorganisatie in België waar een zorgende huisarts ook de lengte van het ziekteverlof bepaalt.

    Maar er zijn aanwijzingen, dat de KNMG deze scheiding niet lang meer gaat volhouden. Dat komt omdat haar federatiepartner, de NVAB (de bedrijfsartsenvereniging) toestaat dat een bedrijfsarts een werknemer zowel keurt als voor hem zorgt. Het kan dus zomaar zijn, dat de KNMG het verbod van huisartsen, om zijn eigen patiënten te keuren voor een rijbewijs, opheft.

    De SOLK-behandelaren willen 'afstemmen met verzekeringsartsen'.
    Dit klinkt heel vriendelijk... lief zelfs. Je moet toch wel een enorme botterik zijn om niet te willen 'afstemmen'. Maar Rinus prikt deze vuik door: op die manier wordt de keurende arts gebiast, eigenlijk misbruikt, door de zorgers die immers niets anders willen dan een tevreden patiënt... Een patiënt die krijgt waar hij recht op meent te hebben...!

    Laten keurende artsen zoals verzekerings- en bedrijfsartsen dat heel goed doen en zich verre houden van alles wat riekt naar zorg en behandeling... en andersom...

  • dolf algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, rotterdam

    Collega Ouwens raakt een gevoelige snaar. Medische klachten én aanspraak op (arbeidsongeschiktheids)uitkering. Of: loondoorbetaling bij ziekte. En de 'juiste' afweging daarbij.

    Al jaren goed voor niet aflatende – maar vooral interne- discussie. I...n dit geval gaat het over Solk-klachten , maar het had kan even goed over CVS/ME kunnen gaan. Ik verwijs naar het recente debat daarover naar aanleiding van het rapport van de Gezondheidsraad.

    De systematiek, opzet én vooral ook doel (participatie boven compensatie) van de beoordeling van medische klachten voor een arbeidsongeschiktheid uitkering sluit regelmatig niet goed aan bij de belevingswereld van zowel patiënten, als ook het begrip en inzicht erover bij veel curatieve werkende collega's - zoals blijkt uit casus van Esther.

    En dat levert nogal eens ' onverklaarbare en niet goed uit te leggen' verschillen in beoordeling en uitkomst op. Zoals collega Ouwens beschrijft in de casus Frits versus casus Esther.

    Jim Faas - oud voorzitter van de NVVG - schreef een paar jaar geleden hier een kraak heldere column over met de rake kop System meltdown. (1). Of lees: dweilen met de kraan open.

    Het lijkt/is hoogste tijd voor diepgaande heroriëntatie op deze problematiek. Zoals ook weer bleek nav CVS/ME debat. Ik verwijs naar standpunt van NVVG/GAV over CVS/ME.(2)- standpunt NVVG –GAV prevaleert boven GR advies en UWV bericht.

    Het zou goed zijn als meer verzekerings- als bedrijfsartsen - net als collega Ouwens nu - waarvoor dank ! - zich daar meer in het openbaar over zouden uitspreken. De samenleving heeft daar recht op. De luiken moeten open. Wijd open.

    Er is nog een wereld te winnen.

    1.
    https://www.medischcontact.nl/nieuws/federatienieuws/federatiebericht/system-meltdown-voorzitter-nvvg.htm

    2. https://www.nvvg.nl/nieuws/nieuws-nvvg/standpunt-nvvg-en-gav-prevaleert-boven-zowel-het-gr-advies-als-het-uwv-bericht/

    3.
    https://www.medischcontact.nl/opinie/blogs-columns/blog/dweilen-met-de-kraan-open-4.htm

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.