Kwaliteit is ook: een brug tussen beleid en praktijk

Voorzitterscolumn

Tijdens een verblijf in het buitenland ving ik flarden op van de troonrede: ‘In het Nederlandse zorgstelsel staat solidariteit centraal. De stijging van de uitgaven aan zorg is op termijn onhoudbaar. De overheid, ziekenhuizen, medisch specialisten en zorgverzekeraars hebben afspraken gemaakt om het zorgstelsel toekomstbestendiger te maken’. Daags erop krijg ik het bericht dat de IGZ meent dat de zorg in de avond, nacht en weekenden nog beter moet. Letterlijk van een afstand overpeins ik wat het betekent om als OMS-bestuurder bij te dragen aan oplossingen voor dergelijke maatschappelijke vraagstukken en tegelijkertijd, heel direct, verantwoordelijk te zijn voor individuele patiënten met hun zorgvraag.

Ik beschouw het als een voorrecht om voorzitter van de Raad Kwaliteit van de OMS te mogen zijn. Kwaliteit van zorg staat overal op de agenda. In mijn functie ontmoet ik veel mensen en partijen die gemotiveerd zijn om die kwaliteit te verbeteren. Ten tweede is het een voorrecht om medisch specialist te zijn, in mijn geval cardioloog. Dagelijks ontmoet ik de mensen voor wie we het allemaal doen: de patiënten. De combinatie van beide functies lijkt ideaal om het kwaliteitsbeleid met de dagelijkse praktijk te verbinden. En toch, daar wringt het nogal eens. De praktijk blijkt namelijk weerbarstiger dan soms beleidsmatig wordt verondersteld.

Wat we bedenken
is helaas niet altijd haalbaar

Neem de ambitie om doelmatiger voor te schrijven. De OMS presenteerde hier eerder dit jaar een leidraad voor. Helaas blijkt dat wat we bedenken, niet altijd haalbaar is. Dat goede voornemens ook keerzijdes kennen. Hoe schrijf je bijvoorbeeld op stofnaam voor als het elektronisch voorschrijfsysteem (EVS) in het ziekenhuis dit niet ondersteunt? Of neem de bejaarde patiënt op mijn spreekuur die door het preferentiebeleid van zijn zorgverzekeraar en/of inkoopbeleid van de apotheek verward raakt door doosjes die telkens van vorm en kleur veranderen. Hetzelfde geldt voor transparantie van zorg, waar ik als voorzitter van de Raad en als medisch specialist voorstander van ben. Hoe gaan we om met goedbedoelde indicatoren als het voldoen hieraan een doel op zich lijkt te worden? Op mijn eigen afdeling zie ik verpleegkundigen bekneld raken tussen het bijhouden van pijnscores en de zorgvraag van de cardiologische, veelal pijnloze, patiënt die van een heel andere aard is. Dit terwijl ik als medicus indicatoren vooral gebruik om mijn eigen handelen en daarmee de kwaliteit van de geleverde zorg voor mijn patiënten te verbeteren.

De spanning tussen beleid en praktijk ontslaat medisch specialisten nooit van de plicht om continu te werken aan een steeds betere kwaliteit van zorg. Ik zie het als mijn rol om beleid en praktijk dichter bij elkaar te brengen. Als OMS organiseerden wij deze zomer voor het eerst een Summerschool waarin politici en ambtenaren van VWS een dag meeliepen met een medisch specialist in een ziekenhuis. Een leerzame ervaring voor beide partijen. Samen moeten we een strategie ontwikkelen naar een optimaal model voor doeltreffend beleid dat uitvoerbaar is in de praktijk. Een strategie ook die de mensen op de werkvloer beschermt tegen incidentpolitiek of zigzaggende beleidsmatige dadendrang. Hierin ligt mijn derde voorrecht: te mogen helpen de bakens voor deze strategie uit te zetten.

Marcel Daniëls, voorzitter Raad Kwaliteit, Orde van Medisch Specialisten