Laatste nieuws
covid-19

Kritische artsen in coronatijd

De gezondheidsschade door de maatregelen blijft onderbelicht, vinden critici

40 reacties

Het geluid van artsen die kritische kanttekeningen plaatsen bij het coronabeleid zwelt aan. Drie artsen die afgelopen tijd hun hoofd boven het coronamaaiveld uitstaken, lichten toe wat hen dreef en wat dat heeft opgebracht.

Het Rijksinstituut voor Virus en Milieu. Zo noemt cardiothoracaal chirurg Jan Grandjean het RIVM tegenwoordig. Het rijksinstituut heeft wat hem betreft te weinig oog voor de V van Volksgezondheid in de corona-aanpak. ‘Ik vind het raar dat het RIVM maar één kant op wil: naar een vaccin.’

Lars Smook
Lars Smook
Cardiothoracaal chirurg Jan Grandjean: ‘Ik zal altijd mijn mond opentrekken als er onrecht is’

Met zijn collega, anesthesioloog-intensivist Alaattin Ozdemir, zocht Grandjean als een van de eerste Nederlandse artsen de publiciteit op, met een oproep – dit voorjaar – om oog te hebben voor de gezondheidsschade van de coronamaatregelen. Daar bleef het niet bij. Een collectief van diverse artsen publiceerde deze zomer een brandbrief, die opriep tot ‘proportionele’ coronamaatregelen en een ‘open debat’ daarover. Een deel van de ondertekenaars verenigde zich hiertoe verder, als ‘Arts en CovidTeam’.

Verzekeringsarts Koert van Rijn begon een tuchtzaak tegen infectioloog en RIVM-hoofd infectieziektebestrijding Jaap van Dissel, omdat die met zijn adviezen het niet-schadenprincipe zou schenden. Ook in België en Duitsland laten artsen tegengeluiden horen. De artsenkritiek levert soms flinke weerstand op, vooral op social media. In Nederland reageerden andere artsen direct op de doktersbrandbrief met een tegenpetitie die juist steun aan coronamaatregelen uitdroeg.

Niet in verhouding

Naast MST-specialist Grandjean uit Twente zetten ook huisarts Saskia Benthem uit Afferden (Limburg) en huisarts Els van Veen uit Kampen publiekelijk vraagtekens bij de coronamaatregelen. Hun gemene deler is dat ze vinden dat de coronamaatregelen niet in verhouding staan tot de gezondheidsschade die de maatregelen direct of indirect tot gevolg hebben.

Zowel Benthem als Van Veen kregen in hun praktijk een meer genuanceerde indruk van de covid-19-gevolgen dan het beeld dat ze in media troffen. Er waren zieken, maar ook ouderen die in korte tijd herstelden, en amper overledenen. ‘De ernst viel mij mee’, vat Van Veen samen. ‘Volgens mij is het virus een bedreiging voor een relatief kleine groep en daar wordt de hele gezondheidszorg op aangepast, waardoor andere kwetsbare mensen geen goede zorg krijgen. Ik had als klinisch ervaren arts moeite met de enorme dominantie van niet-klinische artsen in het coronadebat: de virologen en infectiologen. Het stoorde me dat zij onze kant negeren. De balans is zoek.’

Benthem zag in haar praktijk ‘weinig coronaleed, maar wel veel leed door de maatregelen’. ‘Eenzame ouderen, afgezegde kankerbehandelingen, een alcoholist voor wie geen hulp was te vinden.’ Ze hield de eerste maanden haar mond. ‘Ik moet op de experts vertrouwen, zij hebben er verstand van’, hield ze zichzelf voor, ook al vond ze het OMT ‘eendimensionaal’. ‘Met alleen maar virologen die harde oorlogstaal spreken en zich alleen over de ziekenhuizen zorgen maken.’

Marcel Krijgsman
Marcel Krijgsman
Huisarts Saskia Benthem: ‘We ontkennen het virus niet, maar we willen andere patiënten niet uit het oog verliezen’

Ook b zeggen

Van Veen voelde lange tijd druk om haar twijfels voor zich te houden. ‘Ook door de reactie van KNMG-voorzitter René Héman’ (zie kader op blz. 17, red.), aldus Van Veen. ‘Daarom hield ik mijn mond eerst.’ Maar je uitspreken hoort bij arts-zijn, vinden Van Veen en Benthem. Van Veen: ‘Als je vindt dat het in de samenleving niet goed gaat, moet je als arts voor de gezondheid kunnen staan.’ Benthem: ‘Je moet een bredere blik op gezondheid houden. Het hoort bij mijn plicht om de belangen van alle kwetsbaren te behartigen. En wie a zegt, moet ook b zeggen en zich erover uitspreken in plaats van de kritiek binnenskamers te houden.’

Benthem vond herkenning in de tekst van de brandbrief, die ze besloot te ondertekenen. Ze overlegde van tevoren met haar collega-huisarts uit de praktijk, die haar steunde. ‘We ontkennen het virus niet en vinden dat we moeten oppassen. Maar we willen daarbij wel opletten dat we andere patiënten niet uit het oog verliezen.’ Kritiek uiten vond ze ‘moeilijk’. ‘Het was voor mij een behoorlijke drempel. Het RIVM is een oeroud instituut, dat ik normaal volg. Het zijn verwarrende tijden. Je hoort ook weinig tegengeluiden. Maar ik kan mezelf recht in de ogen kijken. Ik doe het uit oprechte zorg als herder voor mijn kudde schaapjes.’

Omslag

Van Veen besloot om zich te uiten nadat ze op Café Weltschmerz een interview had gehoord met internisten Hannah Visser en Evelien Peeters, die het brandbriefinitiatief namen. ‘Dat was een omslag voor mij. Met zulke prettige, gewone artsen wilde ik me wel identificeren.’ Sinds een paar weken roert Van Veen zich stevig in discussies op de website van Medisch Contact.

Ook Grandjean noemt het ‘zijn verantwoordelijkheid als arts’ om van zich te laten horen ‘als er een aanslag op de gezondheid in brede zin wordt gepleegd’. Grandjean ‘snapte geen moer’ van de maatregelen. In zijn vrije tijd dook hij in het onderwerp van virale infecties in het algemeen en van covid-19 in het bijzonder. Hij kwam tot de conclusie dat het aantal covid-19-doden te zwaar wordt gewogen, er voorbarige conclusies over de besmettelijkheid worden getrokken en er te weinig oog is voor het belang van weerstand. ‘Het is lastige materie waarin je je moet verdiepen, zodat je het op basis van de feiten kunt aanpakken. Anders moet je je mond houden.’

Jasper van Overbeek
Jasper van Overbeek
Huisarts Els van Veen: ‘Ik had moeite met de enorme dominantie van niet-klinische artsen in het coronadebat’

Ander geluid

Grandjean ‘speelt het spel graag netjes’. In eerste instantie schreef hij daarom met Ozdemir half april een brief naar Jaap van Dissel en Mark Rutte. ‘We boden aan mee te denken, om een ander, reëel geluid binnen het OMT te laten horen, van iemand die logisch blijft nadenken en overzicht houdt.’ Daar kwam alleen een standaardbedankbriefje op, reden voor Grandjean en Ozdemir om in mei met hun kritiek naar de media te stappen. ‘We hoopten op een minder eenzijdig beeld over het virus. En dat er niet alleen wordt gericht op een vaccin als oplossing.’

Hij voelt ‘de vrijheid om dingen te zeggen’. ‘Ik zit aan het einde van een lange carrière.’ Voor de zekerheid stapte hij vooraf naar de raad van bestuur van het ziekenhuis waar hij als vrijgevestigd arts werkt. ‘Ik heb gezegd dat we ons op persoonlijke titel zouden uitspreken zonder de naam MST te noemen. De rvb stond daar niet negatief tegenover.’ Bang voor kritiek van collega-artsen was hij niet. ‘Ik zal altijd mijn mond opentrekken als er onrecht is. Veel mensen lopen met de stroom mee zonder zich in de materie verdiept te hebben of zelf na te denken. Ik houd ervan om kritisch te blijven. Als ik dingen niet snap, probeer ik het uit te zoeken. Dat mis ik bij heel veel mensen.’

Felheid

Van Veen is ‘onder de indruk van de felheid waarmee mensen artsen wegzetten als complotdenkers’. ‘In de eigen beroepsgroep is de procoronamaatregelenopinie dominant. Sommigen worden woedend – een sfeer van “het zal je arts maar zijn” – als je de brandbrief ondertekent. Ik ervaar het toch als een taboe om kritiek te hebben. Ik weet niet waar die enorme druk vandaan komt om mee te praten met het gangbare verhaal dat een vaccin de enige oplossing is.’ Benthem merkt dat gelijkgezinde artsen ‘die het ook overdreven vinden’, zich niet durven uitspreken. ‘Zeker collega’s die in ziekenhuizen werken. Ik weet niet waarom.’

Patiënten van Van Veen waren blij verrast ‘dat ik ook kritisch bleek te zijn’. Een oudere hartpatiënt bedankte Benthem onlangs ‘voor wat u in de krant hebt gezegd’. Hun openbare stellingname leidde voor de huisartsen niet tot reacties van collega’s in de regio. Benthem zag tot haar verbazing wel hoe een link naar de brandbrief die zij op haar LinkedIn-account plaatste, werd verwijderd – vermoedelijk door LinkedIn. Grandjean ontving ‘veel positieve reacties’, zoals ‘appjes van collega’s uit den lande’ en ‘een paar negatieve, waarvan ik denk: die snappen er niks van. Je krijgt discussies tussen gelovigen en niet gelovigen.’

Geen volksopstand

Grandjean heeft het idee dat zijn openbare optreden ‘geen gewicht in de schaal’ heeft gelegd wat betreft aanpassingen in het coronabeleid. ‘De enige winst is geweest dat daarna meer mensen in de gezondheidszorg zich hebben durven uitspreken, zoals artsen en psychologen.’ Hij hoopt wel dat meer artsen ‘het stokje nu overnemen’. ‘Het gesprek is ook beter te voeren als we betere en meer reële cijfers hebben.’

Van Veen en Benthem hopen dat ook artsenorganisaties zich anders opstellen in het openbare debat. Benthem: ‘De LHV had niet zo’n sterke lobby als de ic’s met Diederik Gommers. Ik hoop dat andere partijen de belangen van de bredere doelgroep zien.’ Van Veen: ‘Artsenorganisaties bleven tot in september doen alsof het om een killervirus gaat, ook nu de ic’s sinds begin juni niet meer vol liggen en we meer kennis over het virus hebben. We zitten inmiddels in een andere situatie. Laat ook dat geluid horen. Ik hoop dat de mensen die invloed hebben, duidelijk maken dat het niet meer om een crisissituatie gaat en we weer kunnen samenleven zonder angst.’

Benthem wil graag ‘een breder debat’. ‘Ik roep niet op tot een volksopstand. Ik ben geen kwakzalver, geen antivaxer. Maar dat gematigde midden hoor je weinig. Het voelt nog steeds als roeien tegen de stroom in.’ Kritische vragen moeten niet langer ‘worden genegeerd’, vindt Van Veen. ‘Daardoor neemt de polarisatie alleen maar toe.’ 

KNMG-reactie

KNMG-voorzitter René Héman riep artsen in de begindagen van de coronacrisis op tot ‘een breed, publiek vertrouwen in de deskundigheid van het RIVM, de GGD’s en VWS’. De KNMG staat op dit moment als volgt tegenover artsen die kritische vragen over het coronabeleid uiten: ‘De KNMG vindt het van groot belang dat er lessen worden getrokken uit de coronacrisis en dat artsen daarbij een rol moeten spelen, en waar nodig kritisch moeten zijn. Tegelijkertijd moeten we ook onderkennen dat deze crisis helaas niet achter de rug is. Maatschappelijk draagvlak voor het naleven van maatregelen zoals handen wassen en afstand houden is en blijft cruciaal.

Voor artsen geldt dat ze vanuit hun positie extra verantwoordelijkheid hebben: het is een beroep met groot maatschappelijk gezag, waardoor woorden van artsen veel maatschappelijke impact kunnen hebben. Artsen zijn bovendien verantwoordelijk voor het aanzien van en het vertrouwen in de geneeskunde, en dragen een medeverantwoordelijkheid voor de continuïteit van de zorgverlening en de publieke gezondheid. Dit geeft artsen de verantwoordelijkheid om hun woorden, de timing en de impact ervan goed te wegen, en tevens de grenzen van hun deskundigheid te kennen. Deze afweging is altijd een individuele, maar zwaarwegend.’

Lees de column van Gert van Dijk, ethicus bij de KNMG en het Erasmus MC.

download pdf

covid-19
  • Ilse Kleijne

    Ilse Kleijne-Thoonsen is journalist bij Medisch Contact, met een focus op opleiding, loopbaan en arbeidsmarkt.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • AR Klokke

    huisarts, Delfgauw

    Heel erg eens met de kritische reacties.
    Mijn vraag zou ook zijn: wanneer stoppen we weer met de mondkapjes? Is daar al over nagedacht? Volgend jaar kunnen we ook nog een heftige griep verwachten gezien het dalen van antistoffen hiervoor door uitbli...jven van de griepepidemie. En Covid is vooralsnog niet weg.
    Er waarom hoor ik de gezonde term "omgevingsimmuniteit" niet meer rondzingen? Op dit moment worden relatief veel jongere mensen besmet die het over het algemeen goed kunnen hebben. Goed voor de omgevingsimmuniteit zou ik zeggen.
    Ik vind de huidige geïsoleerde manier van half leven erg schadelijk en ik verwacht dan ook blijvende angst en blijvend isolatiegedrag. Op mijn spreekuur zie ik een onrustige, angstige en depressieve samenleving voorbij komen, met andere woorden veel collateral damage. Ik vraag me af of dit het waard is.
    Wanneer er een nieuwe infectieziekte opduikt, dan is het niet te vermijden dat de kwetsbare groep het haasje is, hoe naar dat ook is. We doen er alles aan om de ziekte zo goed mogelijk te behandelen, en wellicht komt er een effectief vaccin. Iedereen van elkaar isoleren is op de lange termijn niet realistisch.
    Ik denk dat we daarom de discussie aan moeten gaan dat we er ook voor kunnen kiezen te accepteren dat (kwetsbare) mensen nu eenmaal een risico lopen tijdens de pandemie.
    Wanneer de ziekenhuizen het niet aankunnen, dan moeten we volgens mij de COVID zorg in sanatoria onderbrengen, met militair personeel of andere mensen die hiervoor kunnen worden klaargestoomd.
    Zo kan reguliere zorg zoveel mogelijk doorgaan en raakt het zorgpersoneel niet besmet of overspannen.
    Deze manier van lock down zoals nu net is afgekondigd kan de samenleving niet lang aan. Waarom zitten er geen huisartsen in het outbreak managementteam? Er dreigt toch echt teveel gedacht te worden vanuit het disproportionele beeld van ernstig zieke COVID patienten, terwijl ik aan den lijve ondervind dat het overgrote deel van de mensen er maar weinig last van heeft.

  • Auke Tinselboer

    Apotheekhoudend huisarts, Slagharen

    Zoals bij elk hardnekkig probleem moet de oplossing van buiten komen en niet uit de bestaande groep als de oplossing er niet dreigt te komen. En aangezien we steek verder komen sinds begin dit jaar, kunnen we spreken van een hardnekkig probleem.
    Wa...t het OMT nodig heeft is een (medisch) filosoof, een ethicus en een tropenarts.
    De medisch filosoof kan helpen met de vraag: wat zijn we nou allemaal aan het doen als arts?
    De ethicus met de vraag: is dat gerechtvaardigd?
    De tropenarts met de oplossing: hoe zorgen we er voor dat de grootste groep binnen de zorg èn buiten de zorg het overleeft, terwijl we beperkte middelen hebben om dit probleem medisch op te lossen.

  • Auke Tinselboer

    Apotheekhoudend huisarts, Slagharen

    Wat ik mis in de aanpak van Corona is overzicht. We zijn niet in staat uit te zoomen en te realiseren dat we hetzelfde probleem hebben als een kinderarts met een couveuse in Tanzania. Je hebt er niets aan als er 100 kindertjes wam gehouden moeten wor...den. Verpats dat ding en koop er warmhoudlampen van een kippenlegbaterij voor en leg ze alle honderd daar onder. Een ieder snapt dat dat geen ideale geneeskunde is, maar een ieder snapt ook dat een grotere groep hier wat aan heeft. Hetzelfde geldt nu met Corona voor onze 1e wereld. We hebben hetzelfde dilemma als de kinderarts in een 3e wereldland, maar zijn vooralsnog niet in staat net zo te schakelen als men daar wel doet. We hebben niets aan een IC bij Corona. De IC is niet een oplossing, maar het probleem. Het beleid wat nu gevoerd om die functie te beschermen zorgt er voor dat de gehele zorg vastdraait en vervolgens het hele land op alle vlakken. De gemiddelde stervensleeftijd bij Corona is op een haar na die van de levensverwachting. Natuurlijk sterven er ook 60 minners, maar dat zijn incidenten. Dat ligt onder het niveau van de sterftekans in het verkeer en dat staan we wel toe. Ik mis de discussie Corona niet meer in het ziekenhuis te gaan behandelen ten einde al het andere wat ons lief is, inclusief de reguliere zorg, te beschermen. Ik snap dat de politiek dit lastig zal vinden dit uit te leggen, maar van ons artsen mag verwacht worden dat we populatie geneeskunde boven individuele zorg plaatsen, zeker als we in die individuele zorg maar zo weinig te bieden hebben.

  • Saskia van Zadelhoff

    Huisarts, Leiderdorp

    Goed om het tegengeluid te laten horen! Natuurlijk is COVID-19 er en is het geen griepje. Maar inderdaad kun je je afvragen of het een status A verdient. De cijfers zouden eerlijk weergegeven moeten met een duidelijke referentie bij IFR tov andere (i...nfectie)ziekten en naar leeftijdscategorie, "besmettingen" tov IC opnames. Dan zou je nog een goeie discussie kunnen voeren. Ook het overzien van de consequenties van de maatregelen en de berichtgeving over COVID-19 (het dagelijks vermelden van de cijfers!) op emotie van de mensen, wordt wat mij betreft onderbelicht. De toegenomen angst en onzekerheid bij mensen, wat naast de ongezonde stress ook vaak resulteert in ongezond gedrag. Om dit stuk ook goed in beeld te hebben zou het goed zijn als meer eerstelijns werkende artsen/zorgprofessionals betrokken zijn bij de beleidsadvisering.

  • Berber Pieksma

    Huisarts, Steenbergen

    Beste Eline,

    Als de regering zou kiezen voor een dergelijk beleid op die gronden zou ik er vol achterstaan en was noodwet niet nodig. Ik wil niet dat de gezondheidszorg misbruikt wordt voor politiek beleid waar in feite veel schade door ontstaat (... zie brandbriefggz.nl ) terwijl men ook gewoon thuiswerken zo veel mogelijk kan stimuleren zonder al deze schade voor mens en economie.....

  • Eline Tiems

    Arts voor Verstandelijk Geahandicapten, Waalwijk

    Goed en belangrijk dat deze collega’s een kritisch geluid laten horen en opkomen voor continuiteit van goede zorg ondanks de maatregelen. Als echter gesproken wordt van een ‘aanslag op de gezondheid in brede zin’ en ‘ je moet een bredere blik op de g...ezondheid houden’ is het ook nodig en eerlijk om te kijken naar de gezondheidswinst die de maatregelen kunnen opleveren. Pas dan ontstaat er een compleet en genuanceerd beeld over ‘de gezondheid in Coronatijd’ . Denk hierbij aan positieve gezondheidseffecten door bijvoorbeeld verbetering van de luchtkwaliteit, afname van verkeersongelukken, meer tegemoet komen aan een fysiologisch bioritme in plaats van op rare tijden in de file staan, minder drukte en stress door minder afspraken, kinderen die zich beter kunnen concentreren online dan in een overvolle klas, toename van creativiteit en saamhorigheid etc. Uit het TNO onderzoek ‘werken tijdens de Coronacrisis’ blijkt dat mensen een hoop tijd overhouden, waarbij meer tijd is voor partner, gezin, huishouden en huisdieren. Ouders krijgen meer zicht op waar hun kinderen zich mee bezig houden. Ruim 50% komt meer buiten, er wordt langer geslapen en men heeft meer energie. Ook wordt meer ‘flow’ en concentratievermogen genoemd. Ook in de gehandicaptenzorg is wel waargenomen dat er mensen zijn die gedijen onder de rust, het niet hoeven reizen en haasten. De groep mensen die deze positieve effecten ervaren komen daar natuurlijk niet mee bij de huisarts. Bovendien is zeggen dat je thuiswerken eigenlijk wel heerlijk vindt ook een beetje not-done. Wat deze periode werkelijk voor gezondheidseffecten in brede zin zal hebben, negatief en positief, zal in de toekomst duidelijk worden. En hopelijk leren we er nog wat van.

  • Berber Pieksma

    Huisarts, Steenbergen

    In dit geval van geven en nemen geef ik graag .... : Punt 3 : prima!
    Punt 5 t/m 7 als advies bijvoegen svp.
    Auke, graag krijg ik dan voordat je het voorstel verstuurd het complete plan van je: bwpieksma@gmail.com

    Dank voor je “inhaken”!
    Berber

  • Auke Tinselboer

    Apotheekhoudend huisarts, Slagharen

    Nu het alleen nog om punt 3 gaat moeten we er uit kunnen komen. Het leven is geven en nemen.
    3. Anderhalvemeter-regel handhaven op plekken waar kwetsbaren wonen of de eigenaar dat wenst. Dit wordt overduidelijk aangegeven met gele stickers. Niet res...pecteren van deze wens: 120 uur dienstverlening met de bekende gele hesjes inclusief rugopdruk.
    Geen sticker: anderhalve meter valt onder etiquette.
    Berber, bij akkoord stuur ik wel een mailtje naar Reinildis van Ditzhuyzen voor de volgende editie. Wil jij dan ons punten plan naar ons aller Mark sturen?

  • Berber Pieksma

    Huisarts, Steenbergen

    Geachte collega Tinselboer,

    Punt 3 moet blijven zoals in mijn voorstel.( Voor de niet zo oplettende lezer: de anderhalve meter-regel wordt opgeheven).
    Dat scheelt een slok op een borrel voor onze economie, onze middenstanders, minder faillisseme...nten.
    Artsen zullen dat probleem minder voelen omdat ze over het algemeen een goed salaris hebben, ruimte in en om huis en dezelfde omstandigheden bij hun sociale omgeving aantreffen.
    Verder zijn punten 5 t/m 7 essentieel in de covid19 preventie via echte preventie in de verpleeghuizen en via groepsimmunisatie dankzij onze jeugd!
    Dus dan moet onze beroepsgroep zich maar wat beter inlezen.
    Verder helemaal accoord!
    Zie, het wordt nog wel wat met ons voorstel !
    Met collegiale groet
    Berber Pieksma

  • Auke Tinselboer

    Apotheekhoudend huisarts, Slagharen

    Geachte mevrouw Pieksma,
    Nav uw voorstel tot aanpak van het Covid19-gezondheidsprobleem een paar kleine aanpassingen. Verder prima plan.:
    1. We testen alleen nog maar voor de statistiek en voor een eventuele opname in het ziekenhuis. Bij positief e...n klachten te wijten aan Corona en leidend voor de vraag opname: helaas geen opname. Thuis uitzieken. (Bijkomend voordeel: test capaciteit volstaat en minder verspilling van geld en middelen.)
    2. Positieve test en saturatiedaling onder de 90% thuis uitzieken met palliatieprotocol. Te denken valt aan eventueel zuurstof tot 6 liter, dexamethason 5 mg, 2x 10mg morfine retard en een NOAC. (Beter dat dit nog ff bekeken wordt wat experts, dan voer ik het wel uit als simpele handwerksman. Niet langer dan een week over doen, want dan gaan we weer neuzelen.) Strikte thuisquarantaine op straffe van 240 uur dienstverlening met een fel roze jas aan met opdruk op de rug: Corona aso: Nodeloos risico’s met andermans leven genomen
    3. Anderhalvemeter-regel handhaven! Op straffe van 120 uur dienstverlening met een fel gele hesje aan met opdruk op de rug: Corona aso: Nodeloos risico’s met andermans leven genomen. (Die hesjes kun je gratis in grote getale ophalen in Frankrijk. Hebben ze nu toch over en al helemaal omdat er daar een demonstratie verbod is. Doen we en passant ook nog wat tegen verspilling)
    4. Mondkapjes voor positief geteste mensen zijn niet nodig, (ook hier: lang leve het milieu). Zij zitten immer thuis evenals hun familie.
    Punt 5-7 leidt af van wat medici snappen en moet maar door anderen geregeld worden.
    8. Mindfulness als vast onderdeel van het Corona praatje van Rutte en De Jong: het Coronaprobleem is er, het mag er zijn en we lossen het (voorlopig?) niet op. De zorg gaat haar aandacht richten op wat ze wel kunnen oplossen.

    Met collegiale groet,
    Berber Pieksma, Auke Tinselboer"

  • Berber Pieksma

    Huisarts, Steenbergen

    Geachte heer Wuister,
    Nav uw oproep doe ik het volgende
    voorstel tot aanpak van het Covid19-gezondheidsprobleem.
    1. Klachten van kriebelhoest/ verkoudheid worden pas gehonoreerd met een (snel-)test indien ook benauwdheid of koorts optreed, te bep...alen en uit te voeren in de huisartsenpraktijk.
    2. Positieve test ( en dus ook klachten anders werd er niet getest) dan zonder contraindicaties :dexamethason 5 mg, ASA 80 mg en azithromycine geven en HCQ 200 mg 2 x daags.De contra-indicaties kent de huisarts als geen ander en een ECG apparaat is meestal paraat.De kosten van de medicijnen zijn laag, de apotheekkosten hoog. Dus mogelijk net als een soort triple/ quadruppel- therapie verpakken.Dat scheelt...
    Evt. Afhankelijk van leeftijd en klachten in het verleden omeprazol 20 erbij.
    3. Anderhalvemeter-regel opheffen!
    4. Mondkapjes voor positief geteste mensen met klachten voor vast te stellen aantal dagen na koortsvrij.
    5. Publiek aandacht geven aan ventilatie/ luchtfilters. Airco in verpleegtehuizen moeten via Hepa-filter en niet te zuinig = vaak recirculeren in koude tijden.
    6. Openluchtevenementen kunnen gewoon plaatsvinden ( denk aan de demonstratie op de Dam : 10.000 mensen hutje/ mutje en 1 besmetting die tevoren was opgelopen).
    7. Onderwijs terug naar normaal en feitelijk alles terug naar normaal zodat er groepsimmuniteit ontstaat ( die er waarschijnlijk al is....lees elders in de commentaren over de T-cellen)

    En “ last but not least” een ieder draagt verantwoordelijkheid zonder wetmatige verplichting rekening te houden in zijn sociale omgeving zoals dat mijn leven lang gebruikelijk is geweest: Dat heet fatsoen!
    Ik stem voor . En U?

    Met collegiale groet,
    Berber Pieksma

  • Auke Tinselboer

    Apotheekhoudend huisarts, Slagharen

    Maarten, dat is dan niet alleen in Spanje een probleem, maar dus net zo goed in Nederland. Look on the bright side of life: we hebben dus dezelfde problemen, maar wij zitten in Nederland ook nog het ganse jaar in de regen en bij jou schijnt in ieder ...geval nog meestal de zon.
    Cheer up you old bugger, c'mon give us a grin!

  • Maarten Vasbinder

    médico familiar e comunitario, Ubon Ratchathani

    Het grootste probleem hier is, dat er kennelijk artsen zijn die niet kritisch zijn

  • Auke Tinselboer

    Apotheekhoudend huisarts, Slagharen

    Ik refereer nog ff aan mijn voorstel: Corona wordt niet meer ingestuurd, maar palliatief behandeld in de thuissituatie. Dan is er er dus geen capaciteitsprobleem op IC.
    Je kunt natuurlijk een light versie van dit voorstel maken en het 60 jaar min cr...iterium van Robin Fransman hanteren en zeggen die wel naar IC. Die groep is beperkt en heeft betere, reëlere kansen, maar ik vind dat dat de solidariteit ondermijnt. Het probleem is voor ons allen, dus de oplossing ook.

  • J.M.S. Martis

    HAIO, De Bilt

    Leuk al deze reacties en verschillende meningen. Ik blijf nog met een vraag, wat te doen als de IC's weer overvol raken? Dat is iets wat we bij andere seizoensgriepen tot nu toe niet hebben gezien...

  • JS Sipkens

    Huisarts, Oamaru, Nieuw-Zeeland

    Beste collega’s,

    Ik vond het besluit van Zweden heel erg goed en dat vind ik het nog steeds. Zij zijn ons voorbeeld. Het was vanaf de eerste studie (door WHO gepubliceerd) die uit china kwam, duidelijk dat het vooral een virus was dat de ouderen ...zou raken. De 80 jarigen wel te verstaan. De strategie van Zweden was groepsimmuniteit opbouwen onder de bevolkingsgroepen die niet kwetsbaar zijn voor het virus. De ouderen beschermen bleek uiteindelijk lastiger dan ze gedacht hadden. De bevolking van zweden is daarna flink onderzocht. Bouwen ze antistoffen? En welk percentage? Een laag percentage van de bevolking (6%) bleek antistoffen op te bouwen na besmetting, echter er is goed nieuws! Als er ook naar de T-cell geïnduceerde reactie wordt gekeken blijkt 30 % van de onderzochten immuniteit opgebouwd te hebben!

    https://www.cell.com/cell/fulltext/S0092-8674(20)31008-4?rss=yes

    Dat biedt hoop.

    Groepsimmuniteit is haalbaar en realistisch, naar mijn mening. De tweede golf waarover wordt gesproken zal veel minder heftig verlopen in Nederland dan nu wordt gezegd. Ik ben ervan overtuigd. De maatregelen werken averechts voor groepsimmuniteit. Ze zouden eigenlijk voor een groot deel van de bevolking niet moeten gelden. Een klein deel dat kwetsbaar is moet, denk ik, zo goed en kwaad als het kan wel beschermd worden, middels maatregelen.

    De collateral damage is al enorm groot, er wordt gesproken over de diepste economische crisis sinds 100 jaar die ons te wachten staat. Onze kinderen zullen ons daarop beoordelen. Ik begrijp dat het ballen nodig heeft om op volksgezondheid niveau te besluiten om voor groepsimmuniteit te gaan. Het verkoopt niet lekker om te zeggen dat je ziek moet worden. Maar nu we al veel meer weten over de lichamelijke gevolgen van corona en dat we stiekem toch immuniteit opbouwen dan hoeven we toch eigenlijk niet meer te discussiëren? Dan is de keuze toch duidelijk? Groepsimmuniteit!

  • Berber Pieksma

    Huisarts, Steenbergen

    Bij al deze reacties nog het volgende:
    Vorige week was ik naar een iMeedu bijscholing waar een RIVM-arts sprak.
    Ik zei haar verbaasd te zijn dat de RIVM het laat gebeuren dat de mainstream-media zo paniek zaaien met een “tweede golf” besmettingen d...aar waar relatief heel weinig ziekte laat staan sterfte te zien is.... Dat we feitelijk blij moeten zijn dat er op die manier groepsimmuniteit ontstaat. Prettig was haar reactie door verrast te zeggen het te zullen bespreken bij de komende zoom-vergadering met haar collega's. Vooral het feit dat ze niet heftig ontkennend begon te protesteren nav mijn opmerking.
    Ik zou zeggen : Mooi dat de jeugd feitelijk haar gang kan gaan, de straat op / feest vieren , zoveel mogelijk besmettingen voor de winter ....
    Laten we onze Zweedse buren als goed voorbeeld zien van respect voor het vrije en gezonde leven!
    En laten we niet zo hypocriet doen:
    De dood hoort bij het leven ....De ouderen die ik spreek vinden het leven zo niet meer de moeite ..Zij sterven liever met hun dierbaren om zich heen.
    Liefhebben, aanraking is het meest helende wat bestaat... Hoe is het in vredesnaam mogelijk dat wij als artsengroep, wetenschappelijk opgeleid,
    dit beleid accepteren!!! Het is de hoogste tijd dat wij onze angsthazerij om vooral het braafste jongetje in de klas te willen zijn overboord gooien en massaal duidelijk maken aan de regering
    dat de WHO enkele jaren geleden de definitie van een pandemie nooit had mogen veranderen door de ernst van de ziekte eruit te halen.
    We moeten erkennen dat we hebben liggen slapen.. Maar nu wakker worden, samen!!!

  • Weert Gilders

    Dokter, Den Haag

    Vanaf 1 augustus 2019 geldt een verbod op het dragen van gezichtsbedekkende kleding in onderwijsinstellingen en zorginstellingen. En ook in het openbaar vervoer en in overheidsgebouwen. Het gaat bijvoorbeeld om een integraalhelm, een bivakmuts of een... nikab. Er gelden wel een paar uitzonderingen. U mag uw gezicht bedekken als dit nodig is voor werk of voor sport of bij evenementen. Denk daarbij aan een feest. Het verbod geldt ook niet in sommige delen van zorginstellingen.

  • Isis Elzakkers

    Psychiater, Utrecht

    Beste mensen, mijn punt goed verwoord in podcast Jort Kelder met gast van de Argumentenfabriek:

    https://open.spotify.com/episode/4xisH3ZWSUrv0VhTpIT6hM?si=G68prkz2Q7WUgQwN-vnULw

  • Auke Tinselboer

    Apotheekhoudend huisarts, Slagharen

    In reactie op het schrijven van Van Duijkeren het volgende:
    De factor 2 slaat terug op de genoemde 1 miljoen Corona doden wereldwijd van Boeijinga ten aanzien van maximaal 500.000 griepdoden wereldwijd in een slecht jaar. Het zullen er vast nog wel ...wat meer worden. Wie weet 2 of wellicht 5 miljoen doden. De vraag blijft onverlet wat ons ons dat waard mag zijn en dan niet alleen in centjes gerekend.
    Er zijn 3 soorten ziektes in de huisartsenpraktijk. 1. De ziekte die komt en gaat zonder dat een dokter er wat aan hoeft te doen. (90-95%) 2. De ziekte waarbij het niet uitmaakt welke dokter je ook op welk moment aantreft, je gaat helaas dood of raakt onherstelbaar beschadigd. 3. De ziekte waarbij de dokter en het tijdstip er wel toe doet met zijn of haar therapie.
    Corona gedraagt zich op individueel niveau zowel als ziekte 1 of 2, maar we ontwrichten een complete samenleving in de illusie dat het ziekte 3. is. Het is water naar de zee dragen.
    Het enige zinvolle is voorkoming van de ziekte, maar daar gaan mondkapjes en 1,5 meter adviezen ons niet redden. Als we willen dat de samenleving Corona serieus gaat nemen met de volgende optie overwogen worden: We gaan Corona alleen nog palliatief behandelen in de thuissituatie. Niemand wordt meer ingestuurd. Gevolg: De kwetsbaren, maar ook niet kwetsbaren zullen dan ten minste echt hun best gaan doen niet besmet te gaan worden en wie toch besmet wordt heeft dan meestal geluk en heel soms pech. De ziekenhuizen kunnen dan normaal doordraaien. De Ic’s blijven beschikbaar voor behandelbare problemen. De samenleving kan weer normaliseren. Klinische zorgmedewerkers zullen vanwege het beroepsrisico een uitzonderingspositie krijgen en volgens de huidige behandelstrategie behandeld blijven. Anders vrees ik dat de frontsoldaten in het zorgveld de benen nemen en dat kunnen we niet hebben
    Voilà, nog een oplossing als uitsmijter ook. Alstublieft.

  • Isis Elzakkers

    psychiater, Utrecht

    Heel fijn dat ook het andere geluid nu eens gepubliceerd wordt. Teleurstellende reactie van KNMG ook. Uit alles ademt dat vooral de huidige beleidslijn volgen, anders zaai je paniek en met je extra verantwoordelijkheid als arts moet je dat niet doen.... Maar JUIST vanwege die extra verantwoordelijkheid moet je wat zeggen als je meent dat het beleid schadelijk is. De KNMG staat er dus kennelijk achter en formuleert in nette bewoordingen eigenlijk bek dicht en doorwerken. Regentesk is het goede woord.
    Als we nou eens uitzoomen en niet steeds dat korte termijn beleid bedenken. Er is een nieuw virus. Dat is voor een groot deel van de populatie niet zo'n probleem, voor een kleiner deel wel en voor een nog kleiner deel echt heel tricky. Dat virus gaat niet meer weg. Dit is dus een nieuwe doodsoorzaak voor ons als soort. We wachten op een vaccin. Dat komt waarschijnlijk wel, over 1, 2 of 3 jaar. Dat zal, zie ook griep, voor een klein deel van de kwetsbaren iets helpen. Gaan we tot die tijd door met dit halve leven? En wanneer is anders het moment gekomen dat we zeggen dat dat niet meer hoeft? Want het virus heeft baat bij sociale interactie, dus moeten we dan tot in het oneindige sociale deprivatie toepassen? Ten koste van zoveel: horeca en culturele sector gedecimeerd; jongeren in hun ontwikkeling geschaad; ook ouderen in hun behoefte aan contact geschaad, trouwens iedereen eigenlijk wel; een sfeer van angst gecreeerd; economische crisis etc etc. Hoe kan het dat we maar doorgaan op deze weg, terwijl we toch ook weten dat dit nieuwe virus blijft? Dat is toch niet haalbaar? En nee, ik wil bejaarden niet dood, maar ik wil ook niet dat het leven de komende jaren gespeend blijft van leven. De mens is een sociaal dier, op deze manier sluipt de afstomping binnen. Ik mis zeer deze discussie, de helikopterview over de samenleving en het gebrek aan besef dat we het virus er natuurlijk niet onder krijgen, maar er juist mee moeten leren leven. En nee, ik ben ook geen complotgekkie...

  • Berber Pieksma

    Huisarts, Steenbergen

    Geachte redactie,
    Blij ben ik met het feit dat er nu eindelijk ruimte is gegeven aan de artsen die ( heel veel) moeite hebben met de covid-regeringsmaatregels. Graag zou ik naast de ongelooflijke consequenties voor het dagelijks leven en de bij-effe...cten op zorg voor andere ziektebeelden ook eens iets willen horen over de bereidwilligheid van deze regering om miljarden te storten in een groot onduidelijk toekomstig “ zwart gat” daar waar er nooit “ luttel” extra geld was voor onderwijs en zorgpersoneelsalaris!!? En voor het feit dat de problemen nu slechts bestaan dankzij het veel teveel bezuinigen in de ziekenhuiszorg op b.v. IC-bedden( in Duitsland en Zwitserland was in dat opzicht geen probleem). En dan dit al bij de enorme salariëringskloof: Hoe lang verwacht de gevestigde orde dat deze vragen onbeantwoord kunnen blijven....??

  • Ir. JGM van der Zanden

    Interim Manager, docent, Haarlem

    Als je als uitgangspunt neemt, dat een overheid er voor moet zorgen dat de collectieve belangen behartigd worden, dan moet de overheid het emotioneel zware en slecht verteerbare en onpopulaire besluit nemen om voor de rationele aanpak te kiezen. Maar... dat gaat op 19 maart 2021 waarschijnlijk geen verkiezingsoverwinning opleveren tenzij dit heel goed uitgelegd wordt en de overheid via de mainstreammedia vóór die tijd de angst-emoties van de bevolking 180 graden weten te kantelen.

    De situatie lijkt erg op een oud ethisch-psychologisch gedachten experiment (het Trolleyprobleem).

    Een proefpersoon moet de keuze maken hoe hij de wissel zet van een naar beneden vliegende (Corona-)trein met kapotte remmen die óf alleen zijn eigen kind doodt (= 20.000 oude kwetsbare al bijna dode mensen) óf 10 willekeurige mensen (minimaal 200.000 levensjaren van op zich redelijk gezonde mensen + de economie getorpedeerd).

    Bijna alle proefpersoenen kiezen, voor iedereen begrijpelijk, voor behoud van het eigen kind. Maar als de overheid beslist, moet die de wissel zo zetten dat het leven van de 10 mensen wordt gespaard.

    Nu acteert onze overheid (inclusief de internationale overheden, m.u.v. Zweden) zoals een privé persoon zou handelen: volkomen irrationeel en 100% in strijd met het algemeen belang.

  • Marieke van Oijen

    Neuroloog, Rotterdam

    In het artikel " Kritische artsen in coronatijd" komen verschillende collega's aan het woord die kritiek hebben op de coronamaatrdegelen. Hun voornaamste zorg is dat we " de andere (niet-corona) patiënten uit het oog verliezen". Ik denk dat iedereen... het over eens is dat de reguliere patientenzorg zoveel mogelijk gewaarborgd moet worden en dat er in de eerste golf veel extra (niet corona-gerelateerde) gezondheidsschade is opgetreden. Dit wordt niet veroorzaakt door de Coronamaatregelen maar door het feit dat patiënten met klachten wegbleven uit angst voor besmetting en dat er afspraken en operaties uitgesteld moesten worden doordat ziekenhuizen overvol lagen met Coronapatienten.
    Een oplossing ligt dus in het wegnemen van "besmettingsangst " bij patiënten en hen overtuigen dat ze veilig bij ons terecht kunnen. Daarnaast moeten we zorgen dat de ziekenhuizen niet weer overvol raken en we dus gewoon de reguliere zorg kunnen blijven leveren. Dit laatste is overigens het belangrijkste doel van de coronamaatrdegelen!
    Bagatelliseren van de ernst van Covid-19 (" de ernst viel mij mee"), geheel onterecht (kijk naar de data), en kritiek op de experts van het RIVM levert geen enkele constructieve bijdrage aan de huidige gezondheidszorg crisis. Deze pro versus contra coronamaatregelen discussie is onzinnig.








  • Trudy van den Berg

    Arts voor Homeopathie, Amsterdam

    Wat een verademing dat Medisch Contact eindelijk ruimte geeft aan artsen met een andere mening over de gang van zaken rond covid-19. Het zijn stuk voor stuk dappere collega's. Het is mooi dat zij in het zelfde nummer hun zegje kunnen doen als waar he...t citaat uit een uitgave van Medisch Contact in 1945 "... tijd, waarin wij samen vochten voor onze overtuiging en onze vrijheid ...... " . Ik wil de coronacrisis niet gelijkstellen aan oorlogstijd, maar angst om je baan te verliezen of verguisd te worden omdat je kritisch bent over het beleid is nu o.a. onder artsen aan de orde. Deze 3 collega's zijn het topje van een ijsberg.

  • A van Duijkeren

    arts-jurist, Spijkenisse

    Collega Tinselboer,
    Uw getallen zijn onduidelijk. Even van Wikipedia geplukt.

    "Aantal griepgevallen en mortaliteit" (bij griep).
    Wereldwijd wordt jaarlijks 5 tot 10 procent van de populatie geïnfecteerd met influenza. ...... Toch veroorzaakt de... griep jaarlijks 3 tot 5 miljoen ernstige zieken en 290.000 tot 650.000 doden.[3]

    Elk jaar krijgen ongeveer 820.000 Nederlanders griep. Tijdens een gemiddelde griepepidemie in de winter gaan er in Nederland 250 tot 2.000 personen direct aan de griep of aan de gevolgen ervan dood.[1][4][5] In het eerste kwartaal van 2018 was de griepsterfte in Nederland uitzonderlijk hoog.[9] Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu schatte het aantal extra sterfgevallen op 9444, het hoogste aantal ooit.[10]"

    Nog even de getallen voor corona: geschat10.000 tot 15.000 doden in een half jaar in Nederland. We krijgen nog een golf.
    Daarom voorzichtig met de meningen. Evaluatie gaarne medio 2021.

    N.B. 1. Ik durf niets te zeggen over oversterfte omdat medici verklaren dat allerlei infectieziekten minder voorkomen door de physical distance, extra hygiëne, enz. , die bij een griep epidemie in het verleden niet werden toegepast.
    N.B.2. Nog even de collateral damage. Wat mij opvalt is dat deskundigen die studie (!) hebben gedaan over de economische gevolgen van de coronacrisis, (zie op 1 van gisteravond, mevrouw S. Phlippen, vrm universitair docente, gepromoveerd, hoofd econoom ABN-Amro) snel werd neer- en weggezet door de korte termijndenkers als J. Vonhoff).




  • Henk van der Pol

    psychiater, Heerenveen

    Goed om te merken dat er meer collega's zijn met bedenkingen en kritiek betreffende de coronamaatregelen. Wel jammer dat de sfeer dusdanig is dat sommigen die nog slechts (semi)anoniem uiten. Kom voor je mening en je gevoelen uit zou ik zeggen!
    Niem...and heeft de waarheid in pacht, zeker niet als het om corona gaat. Pas over lange tijd is het mogelijk om na te gaan wie er achteraf 'gelijk' had. Maar nu moeten we aan kunnen geven hoe we er nú in staan, zonder vrees en zonder veroordeling van elkaar.
    De wetenschap biedt ons momenteel te weinig houvast om tot eenduidige conclusies en beleid te komen, al lijkt collega Terpstra hier anders over te denken.
    Daarnaast zijn de consequenties van de maatregelen zo enorm groot dat dit de reikwijdte van de kennis van de viroloog en de intensivist verre te buiten gaat.
    Dit is dus veel breder dan een medisch-wetenschappelijke discussie. Dit gaat ook (en vooral?) over een mens- en maatschappijvisie.

  • Jan Vosters

    arts maatschappij en gezondheid, niet praktiserend, Den Haag

    Was het allemaal anders gelopen als meer beleidsartsen (artsen M+G van de Vereniging Artsen Volksgezondheid) in het OMT hadden gezeten? Wellicht was het adviesproces en de samenwerking met andere beroepsgroepen beter verlopen en was het maatschappeli...jk effect van de maatregelen zwaarder gewogen.
    Het commentaar van de KNMG stelt teleur. Ik had liever gezien dat de dilemma’s en de loyaliteitsconflicten van de kritische artsen werden erkend en hun moed werd beloond. Niet gehoord voelen na interne consultatie heeft hen gedwongen naar buiten te treden. Dat is zorgvuldig. De verantwoordelijkheid van gezagsdragers zoals artsen wordt nog steeds hoog ingeschat. Van de KNMG hoger dan van enkele individuele artsen. Dat schept de verplichting voor de KNMG om daar waar wetenschap nog tekort schiet meer overwegingen te formuleren dan om standpunten in te nemen of diegenen die zich uitspreken onverantwoordelijk gedrag te verwijten.

  • Jan Vosters

    arts maatschappij en gezondheid, niet praktiserend, Den Haag

    Coronasceptici zijn geen complotdenkers
    Twee huisartsen en een klinisch specialist eisen het recht op om kritiek te hebben op het Coronabeleid van de overheid. Daarin vinden zij veel steun maar ook verzet. Moeten twijfels openlijk worden uitgesproke...n of moeten we als artsen het beleid volgen? Eigenlijk hebben curatieve artsen het gemakkelijker dan de artsen in de publieke gezondheidszorg. De WBGO verplicht de eersten om voor- en nadelen van een advies met de patiënt te bespreken. Dat geldt vooral als het beleid steunt op aannames. Ingewikkelder ligt het bij collectieve maatregelen. Daarvoor moet het effect onomstotelijk vast staan en dat is niet het geval bij de getroffen maatregelen in de omgang met het Coronavirus. Inmiddels weten we dat de oversterfte op jaarbasis nauwelijks hoger is dan in andere jaren. In de paniek begin dit jaar is begrijpelijk dat Covid-19 de A status kreeg hoewel het aantal opnames al daalde voordat de maatregelen effectief konden worden. Die A status is nu al helemaal niet meer te rechtvaardigen. De huidige lichte stijging van het aantal opnames met patiënten met Corona kan worden toegeschreven aan het seizoen.
    Het advies om personen met verkoudheidsklachten te testen met de PCR test is niet rationeel. Die test is bedoeld ter bevestiging van een klinische diagnose. Door de opgeroepen angst gaan te veel mensen naar de teststraat waardoor de testuitslagen onbetrouwbaar worden. Bovendien zegt de test nauwelijks iets over de besmettelijkheid. Daarmee komt het beleid op drijfzand te berusten.
    Als het al lukt om een veilig en effectief vaccin te ontwikkelen is het de vraag of het wel nodig was. De algemene en specifieke immuniteit onder de bevolking is tegen die tijd mogelijk beter op orde. Tegelijk bestrijden we de ontwikkeling daarvan door afstand houden en het gebruik van mondkapjes. Op de lange termijn zal zeker conditieverbetering door meer bewegen en betere voeding effect hebben. Daar moet nu vol op worden ingezet.

  • Auke Tinselboer

    Apotheekhoudend huisarts, Slagharen

    "Die gaan niet nog eens dood aan Corona." moet natuurlijk zijn "Die gaan niet nog eens dood aan griep".

  • Auke Tinselboer

    Apotheekhoudend huisarts, Slagharen

    De levensverwachting in Nederland is 80,5 jaar voor mannen en 83,6 jaar voor vrouwen. De gemiddelde leeftijd van overleden mannen bij wie COVID-19 was vastgesteld was 79,7 jaar, bij vrouwen 83,8 jaar. Bij vermoedelijke COVID-19-slachtoffers lag de ge...middelde leeftijd van de overledenen iets hoger: 81,8 jaar bij mannen en 84,4 jaar bij vrouwen. (Cijfers CBS)
    Aan de griep gaan jaarlijks 200.000-500.000 mensen dood. Leeftijdsprofiel overeenkomstig aan Corona. Die gaan niet nog eens dood aan Corona. De collateral damage door Corona is niet een factor 2, maar op elk vlak een veelvoud en zal uiteindelijk onbetaalbaar blijken.
    Het probleem is dat we een nulde lijns probleem aan het oplossen zijn in de tweede lijn, wat ook nog niet eens op te lossen is in die tweede lijn. Infectie preventie en regulering is nulde lijnszorg. Zij moeten in the lead zijn. De eerste lijn moet volgen en assisteren. Wat de de tweede lijn doet is nur Spielerei en dus op populatieniveau volstrekt irrelevant. Maar de eerste lijn is wegbezuinigd en gemarginaliseerd. In de medische hiërarchie de bodem. Te lui voor huisarts, te dom voor specialist. Voor die denkfout betalen we nu de prijs. En leren van de geschiedenis doen we niet. Er is wel een Saphatipark in Amsterdam als eerbetoon aan de dokter voor de bijdrage aan de gezondheid van haar bevolking, maar ik daag u uit of u denkt dat er ooit een Gommerspark gaat komen..

  • S.B

    Huisarts

    Mag ik vragen hoe u aan dat getal 30% ernstige complicaties komt? Met bijna 1 miljoen Nederlanders die inmiddels besmet moeten zijn geweest heeft u het over meer dan 300.000 chronische patiënten. Ik heb er nog niet één in mijn spreekkamer gezien (all...een vermoeidheid).
    Overigens overlijden er jaarlijks 2,5 miljoen mensen aan dementie, bijna 1.5 miljoen mensen aan TBC of diarree en bijna een miljoen aan suïcide. Om uw 1 miljoen doden wereldwijd een beetje in perspectief te zetten. En door de maatregelen schatten ngo’s ik dat er ongeveer 200 miljoen mensen zullen sterven door honger en gebrek aan medicijnen. Solidariteit is een begrip waar je lang over kunt praten deze dagen....

  • Dr. J.K. Boeijinga

    internist n.p., Abcoude

    Een miljoen mensen overleden aan corona. Op weg naar de volgend 10 tot de 6 de?. Bij 30% van de overlevenden ernstige complicaties o.a. in de zin van myocarditis, blijvende ernstige beschadiging longen/longfunctie, encefalitis enz.. Een kritische ben...adering lijkt me een gratuite benadering van een onvoorstelbare bedreiging. Moge het een ieder goed gaan. Met collegiale groet,

    Dr. Johan K. Boeijinga

  • JD

    huisarts

    Goed stuk! Complimenten voor de geïnterviewden dat ze dit durven aan te gaan.

    Onlangs de balans opgemaakt van Corona ervaringen in een dorpspraktijk (gemiddelde tot oude populatie) in een 'hotspot'-Corona-gemeente in Zuid-Oost Brabant (3100 patiën...ten):
    * 2 suïcides
    * 3 patiënten die psychotisch gedecompenseerd zijn
    * tientallen mensen die ontspoord zijn door de angst, de beperkingen en de onzekerheden die de Corona-berichtgeving (!) en de Corona-maatregelen met zich meebrengen
    * tientallen middelbare scholieren / studenten die forse motivatie problemen hebben en in een isolement zitten
    * ouderen die nog steeds nergens naar toe durven en niemand durven te ontvangen
    * veel problemen door uitgestelde zorg
    * nog langere wachtlijsten

    Tegenover:
    * geen enkele dode door Corona in onze praktijk
    * zelfs geen enkele ziekenhuisopname van een Corona patiënt uit onze praktijk

    Inmiddels heb ik heel veel vragen en bedenkingen bij alles wat er op dit moment gebeurd. In mijn ogen buitenproportionele maatregelen met een gigantische collateral damage. Dit is het echt allemaal niet waard. Ja, er gaan mensen dood. En ja, wellicht dit jaar meer dan in andere jaren. Maar niemand stelt de vraag hardop of dat wel heel erg is? In de politiek wordt er nooit gepraat over 'wat een mensenleven mag kosten'. Welke opofferingen zijn nog gerechtvaardigd? Er is een (klein) risico dat je ernstig ziek wordt door Corona. Er is een (heel klein) risico dat je komt te overlijden aan Corona.
    Ik moet steeds vaker aan de reactie van een patiënt denken na mijn uitleg over een eventuele bijwerking van een geneesmiddel: "Dokter, het leven zelf is één groot risico!"

  • G Meijer

    Arts Im, amsterdam

    Ik zou u willen vragen de linked-in post van Gaston Remmers:

    Second Opinion voor Corona te willen lezen, daarom post ik hem hier.

    veel lees plezier en... zo kan het ook...in overleg met alleen winnaars!

    https://www.linkedin.com/pulse/een-se...cond-opinion-voor-de-aanpak-van-corona-crisis-gaston-remmers/?trackingId=JEBuyHbSnpX4HsH25hJVwg%3D%3D



  • Jan Wuister

    huisarts, Den Haag

    KRITISCH zijn is niet erg constructief: kom liever met verbeter voorstellen en oplossingen.

  • L

    Huisarts

    Ik ben blij dat er kritische collega’s zijn met meer lef dan ik. Want kritisch zijn betekent met de nek aangekeken worden, antivaxxer genoemd worden enz.
    Een gematigde mening word niet gehoord en juist de andere kant van de maatregelen benoemen wor...d ook niet in dank afgenomen.
    Mensen met eczeem door het handen wassen die niet willen aannemen dat hun goede geluister ze dit probleem bezorgd....
    Dat gevoel krijg ik ook bij de artsen die vanwege hun ‘ voorbeeldfunctie’ de maatregelen maar klakkeloos volgen.
    In mijn ogen hoort daarbij ook je wetenschappelijke opleiding gebruiken en alleen die maatregelen over te nemen die bewezen zinvol zijn.
    En niet nu maar ineens overal mondkapjes verplichten waarmee slechthorenden, of eigenlijk iedereen probleem met communicatie door het geconfronteerd worden met een gesprekspartner met een mondkapje, buitenspel te zetten.
    Juist eerstelijns zorg moet beschikbaar zijn en verstaanbaar zijn voor iedereen lijkt me.
    En het nu ineens thuiswerken waardoor sociale teams ineens weer niet bij mensen thuis komen.. wat voor problemen levert dat op?
    Denk eraan dat het eigenlijke griepseizoen nog lang niet begonnen is. Deze situatie kan zomaar nog maanden duren, wellicht nog met nog meer maatregelen ook. Dus hoe gaan we de psychisch kwetsbaren beschermen? Hoe zorgen we dat niemand buiten de maatschappij valt? Niet alleen de eenzame ouderen waar nu wel oog voor is, maar ook de dementerende die het mondkapje van de zorg niet snapt, het kind dat thuis geslagen of verwaarloosd word, de persoon die zonder het zien van een gezicht niet kan deelnemen aan een gesprek?

  • Jan B. Hommel

    Neuroloog, Dalfsen

    Terpstra:

    Twitterwetenschapper en Netflixspecialist.

    Houdt zich verre van pubmed en vakbladen.

    Heeft als "eenvoudig" huisarts geen kennis van de materie, zo zegt hij zelf.

    Zou wetenschap nog niet herkennen al zou het hem in zijn kont b...ijten.

    En dat zegt iets over wetenschap...

    Het is niet minder dan hilarisch.

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    Heel goed dat Medisch Contact ook aandacht aan de andere kant van de corona medaille besteed. De wereld bestaat dus niet alleen uit een virus (kopse) kant, maar kent ook nog een heel andere prijs (munt) kant.

    De prijs die wordt betaald doordat het... coronavirus zich niet alleen als dodelijk virus manifesteert, maar zich ook als koekoeksjong in de zorg gedraagt : het drukt andere noodzakelijk zorg uit het nest.

    Ik vind de geventileerde kritiek verhelderend. Niet dat ik het nu meteen overal mee eens ben. Ik zie geen complot. Maar wel terechte zorg voor kant die ondergesneeuwd wordt door een te eenzijdige manier van corona bestrijding.

    De reactie van de KNMG kan ik niet zo goed plaatsen en lijkt meer te gaan over de brandbrief dan op de kanttekeningen de geinterviewde criticasters maken.

    De KNMG roept op tot behoud van draagvlak voor coronamaatregelen. Dat is mooi, maar tegelijkertijd ook problematisch als deze zelf - zoals blijkt - op nogal wat aspecten inconsistent en tegenstrijdig zijn en besluitvorming daarover ronduit troebel te noemen is.

    Ik verwijs even concreet naar de mondkapjes verplichting die gisteren live in Tweede Kamerdebat door premier Rutte werd afgekondigd. Terwijl daags tevoren in de persconferentie nog een ander standpunt werd ingenomen. Zo iets heet geen vooruitschrijdend inzicht, maar is het resultaat van zwalkend polder beleid.

    In de eerdere reactie van KNMG voorzitter René Héman vind ik vooral een angstige ondertoon doorklinken. Blijkbaar is hij bang dat ‘het gezag van de arts (in het algemeen) door een debat wordt ondermijnd. De rijen moeten gesloten blijven – juist in crises tijd – lijkt hij te zeggen. Just follow the leaders.

    Dat komt nogal ouderwets en regentesk over. Dat werkt anno 2020 met internet onder de knop niet meer.

    Het gaat om de afweging van argumenten. En die zijn vaak niet medisch inhoudelijk van aard. Dat blijkt ook keer op keer bij het OMT.

    Het debat moet je durven aangaan en juist niet uit de weg gaan

  • Nico Terpstra

    praktijkhoudend huisarts, Hoorn

    Uiterst opmerkelijk dat er in tijden van crisis zoveel ruimte wordt gereserveerd voor onwetenschappelijke gedachten, maar in het kader van de openbare discussie is het misschien wel goed dat enkele dissidente denkers ook hun zegje mogen doen. Over de... zg brandbrief die zo geroemd wordt, verscheen heden in De Groene trouwens een prima artikel: https://www.groene.nl/artikel/wij-weten-hoe-het-zit.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.