KNMG: Make me beautiful

De prijs van zorg, de zorg als prijs

Bij al het politiek gesteggel over de stelselherziening brengen televisiemakers van Veronica hun visie over wat de gezondheidszorg zou kunnen betekenen in beeld. Het is inderdaad hetzelfde wat medische kunst twee eeuwen geleden was, toen een chirurg nog chirurgijn heette en in het gezelschap van kappers, jongleurs, steensnijders, goochelaars en andere potsenmakers zijn kunsten aan het publiek vertoonde. Amputaties, trepanaties, ader-latingen toen, botox, cosmetische tandheelkunde, liposuctie nu. Er waren nog geen kwaliteits-indicatoren en toetsingscommissies, maar aan transparantie geen gebrek.

In de uitzending die ik zag bevond de goochelaar zich in de montagekamer. Op stills was de prijswinnende (21.000 euro) dame te zien op de manier die we van klinische studies en politiefoto’s kennen: teruggebracht tot een vertoning van vlees, te veel vlees, schuin van achteren in beeld gebracht, haar gezicht afgewend. Iedereen begrijpt dat hier iets te doen staat. Liposuctie (SMS: lipo) is wel het minste, ‘buikje weg, taille smaller, de billen lekker strak’, aldus het vooruitzicht in Veronica Magazine. Anders dan in sommige Amerikaanse series werd de operatie zelf niet getoond. Een voice over  beschreef wat er aan de metamorfose zoal was voorafgegaan. Niet alleen de operatie en zes weken herstel, maar voordien had zij zelf de inspanning moeten leveren tien kilo af te vallen. Dan kregen we het resultaat te zien. Nu geen vrijwel ontklede dame, maar de inspanningen van anderen. Nu is ze goed gecoiffeerd, geraffineerd gekleed en de visagist was er aan te pas gekomen om de make over met make up te verfraaien. Van voren en in bewegend beeld, haar gezicht in een blijde spanning. Tussendoor close-ups van de emoties op de gezichten van familie en vrienden die, traantjes wegpinkend, al het moois wel wilden omhelzen. Dan het applaus. Voor wie? Voor haar of voor de prestaties van de (overige) marktkooplui?

Wat niet hindert is de achterlijkheid of het achtergebleven zijn van delen van ook de autochtone cultuur. Mensen leven nu eenmaal in verschillende tempi. Waarom zouden beleidsmakers bij alle problemen van nu, althans in het beeld van Veronica, niet naar een beproefd model uit het verleden teruggrijpen? We hoeven sommige opinion leaders niet te volgen die de troef van eigen zogenaamde Zeitgemässheit  moralistisch tegen anderen uitspelen. Make me beautiful  is trouwens niet alléén achterlijk maar tegelijk modern.

De patiënt wordt bijvoorbeeld heel modern aangesproken want de afslanking van tien kilo is geen gering beroep op haar eigen bijdrage aan het succes van de behandeling.

De arts is ook modern; in Veronica Magazine bij de kleine lettertjes staat dat ‘de arts op geschiktheid beoordeelt’ (de arts blijft altijd verantwoordelijk!), al vraag je je af of het uitsluitend medische redenen zijn geweest die hem bij de selectie behulpzaam waren, want er staat niet dat de programmaleiding niet ook aan de selectie een steentje heeft bijgedragen. Er moet immers op de kijkcijfers worden gelet en de kandidaat moet eerst niet en nadien juist extra ogen. Selecteerde de arts een prijswinnaar uit zijn voor de ingreep medisch geïndiceerde patiënten en wordt er door Veronica iets als prijs geboden, wat de verzekeraar al diende te betalen, of, wat mij waarschijnlijker lijkt, zocht en/of vond hij een medische indicatie onder de door de programmaleiding genomineerde prijswinnaars? Is hij nu wel of niet in dienst van Veronica? Dient hij zijn bedrijf of haar spektakel?

Heel modern klinkt dat de deelnemer zich ervan bewust dient te zijn dat elke medische ingreep risico’s met zich meebrengt  (informed consent). Ten overvloede de disclaimer dat de verantwoordelijkheid voor de ingreep ligt bij de arts en de instelling waar hij werkt en niet bij Veronica Magazine. De onverhoopt niet gelukte operaties zien we uiteraard niet op de buis. We hebben dus met een moderne door de televisie geregisseerde markt te maken. Dat is jammer, want er kan dan niet, zoals voorheen, door het publiek met eieren worden gegooid. n

Dick Meerman,
beleidsmedewerker KNMG

Correspondentieadres: d.meerman@fed.knmg.nl.