KNMG: Het hoofd koel
Plaats een reactieZelfs als een moeder haar driejarige peuter wreed heeft vermoord terwijl er een hulpverlener was om het kind te beschermen, mag in het belang van de waarheidsvinding het beroepsgeheim pas opzij als dat heel goed wordt onderbouwd. Dat zei de Hoge Raad onlangs in een tussenprocedure in de beruchte Savanna-zaak. (HR 9 mei 2006, LJN: AV2386).
De moeder van Savanna zit inmiddels achter slot en grendel. De gezinsvoogd hangt het zwaard van Damocles nog boven het hoofd. Justitie wil haar vervolgen voor dood door schuld en wil daarvoor het dossier van het consultatiebureau inzien. Het plan om de gezinsvoogd te vervolgen, veroorzaakt veel commotie onder (jeugd)hulpverleners. Waarom één persoon laten hangen terwijl een heel systeem heeft gefaald en bovendien: de moeder heeft het kind toch vermoord?
Het strafrecht is inderdaad geen fraai middel om in dit soort kwesties de kwaliteit van zorg te beoordelen. Maar als eenmaal voor het strafrecht is gekozen, moet dan de onderste steen maar niet boven? Het consultatiebureau vond van niet en wilde het dossier niet zomaar openen. Het weigerde afgifte en wilde justitie hooguit beperkte inzage geven. Daar kunnen goede redenen voor zijn. Wat bijvoorbeeld te denken van de privacy van het zusje van Savanna, dat inmiddels in veiligheid is gebracht en nog een heel leven voor zich heeft? In het dossier staan misschien ook gegevens over haar. Of was het consultatiebureau soms bang om zelf door justitie aan de schandpaal te worden genageld? Dat lijkt mij een slechte reden, al is het wel een officiële grond voor verschoning. De exacte reden voor de terughoudendheid van het consultatiebureau weten we niet.
Nu heeft de Hoge Raad ooit gezegd dat het belang dat de waarheid aan het licht komt, onder zéér uitzonderlijke omstandigheden prevaleert boven het beroepsgeheim. De vraag of de opsteller van de gegevens zelf terecht staat, de aard van de gegevens, de ernst van het misdrijf, de vraag of de gegevens niet op een andere manier op tafel kunnen komen, dat soort overwegingen spelen dan een rol.
De rechtbank die oordeelde over de klacht van het consultatiebureau tegen de inbeslagneming, vond dat sprake was van zeer uitzonderlijke omstandigheden. De aanleiding voor de zaak is ernstig: de gewelddadige dood van een jong kind, informatie over frequentie en inhoud van de contacten tussen het bureau en de gezinsvoogd is van groot belang voor de waarheidsvinding (daaruit kan blijken of de gezinsvoogd had moeten ingrijpen of niet) en de dood van het meisje en de rol van hulpverleningsinstanties en hulpverleners heeft grote ophef veroorzaakt.
Maar de Hoge Raad hield het hoofd koel. Aan het beroepsgeheim ligt het belang ten grondslag dat iedereen zich vrijelijk tot een hulpverlener moet kunnen wenden. Het belang van waarheidsvinding moet daarvoor wijken. Onder zeer bijzondere omstandigheden zijn uitzonderingen mogelijk, maar dat moet zwaar worden gemotiveerd. Dat was volgens de Hoge Raad in deze zaak niet gebeurd. De Raad verwees de zaak naar het gerechtshof om opnieuw te beslissen en nam daarbij in aanmerking:
- dat het consultatiebureau zelf geen verdachte was;
- de aard en omvang van de gegevens die moesten worden gelicht;
- dat het ging om dood door schuld in ambt of beroep gepleegd (een misdrijf waar maximaal een jaar gevangenisstraf en ontzetting uit het beroep op staat) waarvoor vooral van belang was hoe vaak en waarover het CB de gezinsvoogd had geïnformeerd, terwijl onvoldoende was onderbouwd waarom beperkte inzage daarvoor niet volstond. Justitie had gesteld dat beperkte inzage meer vragen zou oproepen dan beantwoorden.
Een (waarschijnlijk) omvangrijk en gevoelig dossier mag in het belang van de waarheidsvinding alleen worden gelicht als daar zéér goede redenen voor zijn, zo lees ik het arrest. Daar kunnen de artsen die destijds in de Millecam-zaak zonder enige aarzeling alle gegevens aan de Inspectie overhandigden, nog wat van leren.
Robinetta de Roode, beleidsmedewerker gezondheidsrecht
Correspondentieadres :
- Er zijn nog geen reacties
