Klachtencommissie SCEN: een kwaliteitsinstrument

Voor artsen die overwegen gehoor te geven aan een verzoek om euthanasie of hulp bij zelfdoding heeft de KNMG een netwerk van deskundige, ervaren en onafhankelijke collega’s beschikbaar. Deze SCEN-artsen (Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland) hebben een speciale opleiding gevolgd. Zij zijn via speciale telefoonnummers voor collega’s bereikbaar.

Het kan voorkomen dat de arts die de hulp van een SCEN-arts heeft ingeroepen of een andere bij de zorg betrokken hulpverlener, patiënt of nabestaande(n) niet tevreden is over het handelen van de SCEN-arts. In dat geval bestaat de mogelijkheid de zaak voor te leggen aan de Klachtencommissie SCEN. Deze bestaat uit drie SCEN-artsen, een vertegenwoordiger van het patiëntenperspectief en een jurist, die als voorzitter optreedt. De Klachtencommissie SCEN komt na hoor en wederhoor tot een eindoordeel. Ook kan de Klachtencommissie besluiten om een aanbod te doen tot bemiddeling tussen partijen.

Lering trekken
De Klachtencommissie SCEN behandelt uitsluitend klachten over het handelen van SCEN-artsen. Klachten over geconsulteerde artsen die niet staan ingeschreven in het KNMG-
register SCEN-artsen worden dus niet in behandeling genomen. Evenmin is de commissie bevoegd te oordelen over het handelen van de consultaanvragend arts, ook al staat deze ingeschreven in het KNMG-register SCEN-artsen.

De Klachtencommissie SCEN beoogt met haar werkzaamheden primair een bijdrage te leveren aan de bevordering en borging van de kwaliteit van het handelen van de SCEN-arts; het gaat er niet om een collega te veroordelen, maar om lering te trekken uit het gebeurde. De SCEN-arts heeft immers
een bijzondere positie met de bijbehorende verantwoordelijkheid.

Onlangs deed de Klachtencommissie haar eerste uitspraak. Belangrijke leerpunten uit de uitspraak zijn:

- De periode rond de besluitvorming over euthanasie verloopt vaak met veel onzekerheid en emoties. Er ontstaan dan gemakkelijk (vaak pijnlijke) misverstanden. De SCEN-arts is in zulke situaties veelal de enige met een zekere mate van ervaring. Daardoor wordt juist van de SCEN-arts verwacht dat deze zodanig handelt en communiceert dat geen misverstanden ontstaan.

- Een aanvraag voor een SCEN-consultatie dient op korte termijn te worden gehonoreerd. Iedere aanvraag wordt op zijn merites beoordeeld. Een huisbezoek hoeft niet altijd dezelfde dag te worden afgelegd, maar als de patiënt ondraaglijk lijden ervaart, kan het geen dagen duren. De SCEN-arts bepaalt de urgentie vaak in samenspraak met de behandelend arts, maar heeft hierbij een eigen verantwoordelijkheid. Om een goede afweging te maken van de urgentie dient daarom ook de patiënt hierbij te worden betrokken. Dat kan, door als SCEN-arts zelf contact op te nemen met de patiënt voor het maken van de afspraak voor het bezoek.

Misverstanden
De leerpunten zijn niet alleen van belang voor SCEN-artsen zelf. Ook de aanvragend arts speelt immers een belangrijke rol in de communicatie met de patiënt. Onduidelijke informatieverstrekking aan de patiënt over de rol en de werkwijze van de SCEN-arts naar de patiënt toe kan een eerste aanzet tot misverstanden zijn. Informeer u daarom over de procedure via de website www.scen.nl en neem zo nodig (en bijtijds) contact op met een SCEN-arts voor advies.

Daarnaast is het goed om te beseffen dat ‘spoedconsultaties’ in een aantal gevallen kunnen worden voorkomen door te anticiperen op de ontwikkeling van het lijden van de patiënt; was het niet al enkele dagen geleden te voorzien dat het lijden nu ondraaglijk is? Hierdoor kan worden voorkomen dat de SCEN-arts niet, of slechts met grote moeite, op de gewenste termijn aan een verzoek tot consultatie kan voldoen. Realiseer u dat de SCEN-arts (uw collega) zijn taak vaak uitvoert naast de eigen praktijkvoering!

Meer informatie over de Klachtencommissie SCEN, de klachtenprocedure en het oordeel van de commissie treft u aan op de website: www.scen.nl onder ‘klachten’.