Klacht over MSD-folder diabetes afgewezen
20 reactiesEen uitklapkaartje over de behandeling van diabetes type 2 dat farmaceut MSD en uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum onder huisartsen hebben verspreid, is geen reclame. Dat oordeelt de Codecommissie van de Stichting Code Geneesmiddelenreclame (CGR). De commissie wijst de klacht van huisarts Hans van der Linde tegen de folder af.
In de uitklapkaart schetst MSD de positie van DPP-4-remmers en GLP-1-analogen in achtereenvolgens de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 en het position statement van de American Diabetes Association/European Association for the Study of Diabetes (ADA/EASD). Omdat de nieuwe antidiabetica in het position statement een veel prominentere plaats innemen dan in de NHG-Standaard, is er volgens Van der Linde sprake van ‘promotie in strijd met de vigerende NHG-richtlijn’. Hij vindt de brochure misleidend ‘omdat de wijze van gezamenlijk presenteren van de twee verschillende behandelrichtlijnen suggereert dat ze op één lijn zitten’.
De Codecommissie CGR stelt echter dat in de uitklapkaart geen merk- of stofnamen staan en dat ‘niet is gebleken dat in de uiting aan de klasse van DPP-4-remmers een specifieke voorkeur wordt gegeven’. Ook staan er volgens de commissie geen claims met een ‘aanprijzend karakter’ in de brochure. ‘De vermelding van MSD Diabetes op de achterzijde maakt dit niet anders.’ De commissie concludeert dat de brochure niet is aan te merken als reclame en dat de klacht van Van der Linde daarom ongegrond is.
De huisarts laat weten dat hij in beroep gaat. Hij vindt het vreemd dat de reclamecodecommissie eerst oordeelt dat er geen sprake is van reclame – waardoor ze dus eigenlijk geen taak heeft – maar vervolgens toch oordeelt over de klacht. Ook maakt hij bezwaar tegen het oordeel van de commissie dat de brochure niet misleidend zou zijn.
Onlangs berichtte het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) dat huisartsen de nieuwe antidiabetica gezien hun marginale positie in de NHG-Standaard te vaak voorschrijven. Dat is volgens het instituut te wijten aan de effectieve lobby van de farmaceutische industrie. Eerder maakte het NHG bezwaar tegen misleidende reclame van MSD voor DPP-4-remmers.
Lieke de Kwant
- Brochure MSD: ‘De patiënt centraal in NHG-standaard Diabetes mellitus type 2 (2013) & Position statement ADA/EASD (2012)’
- Beslissing van de Codecommissie CGR
- Blog van Hans van der Linde over MSD-brochure
Lees ook:
Bonneux
Arts en epidemioloog
We kunnen ons verheugen dat MSD, naast zijn taak van medicijnproductie, ook de taak van voorlichting van huisartsen op zich neemt. Dit gebeurt uiteraard geheel onbaatzuchtig. Gelukkig zijn zij ook bereid om de huisarts breed te informeren, en is er o...ok een ander standpunt toegevoegd van de Amerikaanse en Europese Internationale Diabetes associatie. Het is bekend dat MSD dergelijke associaties, hun congressen en de daaraan verbonden deskundigen graag verder helpt met enige financiële ondersteuning, wat vanzelfsprekend geen enkele vorm van beïnvloeding beoogt. Dat deze internationale standaard wat afwijkt van de NHG standaard, dit ten voordele van een product, exclusief van MSD, is daarom geheel toevallig. Dit initiatief is dus geen reclame, zeker niet, maar een onbaatzuchtig initiatief ten voordele van een betere volksgezondheid. En zoals bekend, kunnen varkens vliegen.
,
De uitspraak van de CGR naar aanleiding van de klacht over het reclamedrieluik van MSD heb ik met stijgende verbazing gelezen. Het verspreiden van deze foder zou geen recame zijn in de zin van de Gedragscode Geneesmiddelenreclame. Als dat een juiste ...interpretatie van de regels is, dan zijn die mi aan aanpassing toe. Of is er toch een andere interpretatie denkbaar? Immers in het drieluik is sprake van het verspreiden van een behandelrichtlijn die niet tot stand is gekomen conform de regels en voorwaarden die aan richtlijnontwikkeling mogen worden gesteld, met name niet aan de eisen van onafhankelijkheid, transparantie en wetenschappelijke onderbouwing. Ten onrechte krijgen in de tekst de DPP-4-remmers, waarvan MSD de markt in Nederland domineert, zeer ruim aandacht. De NHG-standaard beveelt deze middelen nog niet op deze manier aan, omdat het nog onvoldoende bewezen acht, dat ze (op termijn) veilig en effectief zijn. Dit recamedrieluik wordt verspreid door MSD, financieel belanghebbend bedrjf. Hoe zo, geen marketing, geen reclame??
Marijke Bootsma- de Lange, huisarts n.p., GRONINGEN
F. Oosterhuis
voormalig huisarts, GENDT
Als ik als -voormalig- eenvoudig dorpsdokter bij het ontvangen van de gewraakte folder bij eerst oogopslag dacht :",he wat gek, alweer een nieuwe standaard diabetes"??? en bij beter kijken zag dat het hier een "schaduwstandaard" van de industrie betr...of is het wonderlijk en verbazingwekkend dat, met behulp van juristen ,diverse instanties recht praten wat overduidelijk krom is.....
J.A.G. van Bemmel
huisarts, HOOGLAND
Vrij naar ConsuWijzer.nl
In Nederland moet reclame aan een aantal regels voldoen.Deze regels staan in de Nederlandse Reclamecode.Een van de regels is dat reclame niet misleidend mag zijn.In een misleidende reclame zegt de adverteerder dingen die niet... waar zijn.Belangrijke informatie weglaten is ook misleidend.Een voorbeeld. U koopt een cd. Op de cd-hoes staat 'Michael Jackson Greatest Hits'.Thuis komt u erachter dat de liedjes op de cd niet zijn gezongen door Michael Jackson zelf maar door andere artiesten.En dat staat niet op de cd-hoes! MSD doet precies hetzelfde als wat de cd-producent in het voorbeeld heeft gedaan.Eerste klas misleiding!Aanpakken dus.Ik ben het overigens met andere respondenten eens dat deze klus te groot is voor Hans alleen. Tijd dus voor de NHG om bij te springen...
M.L. Jacobs
huisarts en docent , ROTTERDAM
Bij de huisartsopleiding leren we de aios om kritisch te zijn t.a.v. de uitkomst van 'wetenschappelijke' artikelen die gesponsord zijn door de farmaceutische industrie, zelfs als ze in officiële medische tijdschriften worden gepubliceerd. Welk oogmer...k zou een farmaceut nu toch hebben met het gratis toesturen van een 'informatiefolder'?
S.T. Houweling
Huisarts, SLEEUWIJK
Het is toch niet te geloven dat een belanghebbend farmaceutisch bedrijf een misleidend kaartje met informatie rondstuurt richting behandelaars en dat dit niet als reclame wordt gezien. Een kaartje waarop bewust essentiële informatie weggelaten is uit... de NHG-standaard en op tal van punten totaal andere informatie geeft dan die NHG-standaard en het farmacotherapeutisch kompas. Als wij als NHG-standaardcommissie de ADA/EASD position statement goed zouden vinden, dan hadden we deze wel opgenomen in de standaard. In de NHG-standaard is bewust gekozen voor een ander stappenplan met andere informatie voor behandelaars. Kortom, farmaceuten mogen artsen en vooral ook POHs in Nederland hun eigen richtlijnen rondsturen die haaks staan op de richtlijnen van de beroepsgroep.
Bas Houweling, kaderhuisarts diabetes en lid van de werkgroep NHG-standaard DM2 2013
Ferdinand van der Does
kaderhuisarts diabetes, ROTTERDAM
De CGR vindt de folder niet misleidend. Ik wel: de NHG-standaard is tot stand gekomen langs een beproefde, zo veel mogelijk op 'evidence' gebaseerde wijze; het 'position statement' is daarentegen geen richtlijn, maar de uitkomst van pathofysiologisch...e bespiegelingen enerzijds en anderzijds speculaties over behandeleffecten op een termijn die voor de nieuwe middelen helaas nog niet is onderzocht. Gedegen versus speculatief: dat met een commercieel doel als gelijkwaardig presenteren lijkt me erg misleidend.
RE Saat
huisarts, Capelle aan den IJssel
Het pleit niet voor de Codecommissie dat zij niet in zien dat de geraffineerde wijze van beïnvloeding een wijze van reclame is. De NHG standaard is duidelijk. Wij huisartsen hebben dus ons "eigen NHG kaartje" en hebben de uitklapkaart van MSD niet no...dig.
Ronald Saat, huisarts, Capelle aan den IJssel
RE Saat
huisarts, Capelle aan den IJssel
Het pleit niet voor de Codecommissie dat zij niet in zien dat de geraffineerde wijze van beïnvloeding een wijze van reclame is. De NHG standaard is duidelijk. Wij huisartsen hebben dus ons "eigen NHG kaartje" en hebben de uitklapkaart van MSD niet no...dig.
Ronald Saat, huisarts, Capelle aan den IJssel
Dika Luijendijk
senior onderzoeker UMCG
Ik begrijp het oordeel van de commissie wel gegeven de definitie van reclame die zij gebruikt. Het probleem is die definitie. Die omvat alleen de inhoud van de informatie, en niet de bedoeling (suggereren dat er wetenschappelijk onduidelijkheid is ov...er het de plaats van DPP-4-remmers in de NHG-standaard, en zo de huisarts afleiden van de standaard die eigenlijk geldend moet zijn voor hem/haar), het beoogde effect (voorschrijfgedrag beïnvloeden en daarmee verkoop bevorderen), de wijze van verspreiding (huisartsen ongevraagd wijzen op de beschikbaarheid van een middel/geneesmiddelengroep) en de verspreider (een belanghebbende partij). De commissie heeft geen armslag als ze de bestaande definitie moet hanteren. De vraag is wie die definitie heeft bepaald en of de rechter een andere zal hanteren.
Lex Goudswaard
huisarts, Houten
Kennelijk is Nederland sinds deze wonderlijke uitspraak een kennisinstituut rijker: MSD. Wat naïef van deze commissie om te concluderen dat deze folder géén uiting is van reclame. MSD heeft immers knarsetandend moeten toezien dat in de NHG-Standaard ...vrijwel geen plaats is ingeruimd voor hun middelen. En terecht, gezien de ontbrekende meerwaarde. Wat te doen? Gelukkig voor MSD bracht een buitenlandse 'richtlijn' uitkomst. Hierin kregen deze middelen wel een prominente plaats. Een folder die vervolgens op suggestieve wijze dit verschil benadrukt is per definitie reclame. Mijn hoop is gevestigd op de Nederlandse huisarts en internist - én op het gezag van het NHG. Laten we stemmen met onze voorschrijfpen!
arts,
Het is voor mij verbazingwekkend dat de commissie expliciet verschil maakt tussen door de makers van medicijnen verspreide informatie en reclame-uitingen. Zolang de industrie niet kan zorgen dat de informatie die ze verspreidt vrij is van promotie va...n ziekte (disease mongering), klachten (overdrijven van ernst en risico´s) en middelen die gebruikt zouden moeten worden om deze te behandelen geldt voor elke lezer dat er de facto geen verschil bestaat. Dat zou de rechter ook moeten begrijpen.
Ivan Wolffers
P. H. van der Zee
ziekenhuisapotheker, Nieuwerkerk aan den IJssel
Klaarblijkelijk is het mogelijk voor een geneesmiddelengigant om via trucs de achterdeur juridisch open te breken om alsnog de maatschappij jaarlijks 34 miljoen schade toe te brengen. En dat het in deze tijd waarin keihard wordt bezuinigd op gezondhe...idszorg, mogelijk is dat deze producten worden voorgeschreven zonder enig bewijs van effectiviteit. Ik vraag me af waar het verantwoordelijkheidsgevoel van voorschrijvers is gebleven. Eens zaten wij op de universiteit en leerden dat we geneesmiddelen niet mochten inzetten als bewijs van werkzaamheid niet voorhanden was. MSD laat ons schaamteloos zien dat die tijd ver achter ons ligt.
H.Th.M. Willems
huisarts, SCHIEDAM
De codecommissie is inderdaad omzeild en daartegen , in beroep , gaan is kansloos Hans. Dat wordt een juridisch gemiezemuis waarbij zij,vanwege hun veel grotere budget aan het laatste eind zullen trekken.
De NHG moet een nog duidelijker en degelijker... standpunt innemen en dat ook uit dragen naar alle medici en niet alleen optreden als matematici, als techneuten. m.a.w. De NHG moet ook politieke verantwoordelijkheid nemen en zich distantsieren van die industrie-varkens, met goede argumentatie. Dat hoef jij toch GVD niet in je eentje te doen?, groet Harry Willems
J. Hekman
huisarts , ROTTERDAM
Wat moet de patiënt hier mee. De huisartsen hebben een goede onderbouwde evenwichtige NHG diabetesrichtlijn. Notabene was diabetes het eerste onderwerp in 1989 dat de reeks van Standaarden die volgden opende. Een klassieker dus. Stel dat mijn huisar...ts voortaan de regels van "ADA/EASD" zou volgen en mij op grond daarvan DPP-4-remmers zou voorschrijven, wat zou hij mij dan als voorlichting over deze medicatie geven. Dat zij duur zijn en bovendien onbewezen effectief en onbewezen veilig?
Een door de wol geverfde huisarts zal niet in deze onaangevraagde post trappen, echter het is en blijft beïnvloeding met valse motieven.
De NHG diabetes-standaard is voor mij voorliggend. Dat kan ik mijn patiënt ook uitleggen. Ik roep het NHG op zich in deze zaak achter van der Linde op te stellen en te steunen.
N. Kleefstra
arts-onderzoeker, RUINERWOLD
en terwijl ik dit allemaal lees, knippert de DPP-4 reclame me tegemoet aan de rechterkant van deze berichtgeving.
Juridisch is het mogelijk geen reclame, dan moet het wel belangeloze objectieve berichtgeving zijn, toch?
Post van de industrie is eenv...oudig te scheiden, daarnaast zou ik graag een paar euro meer over hebben voor een ongesponsorde versie van het medisch contact en NTvG.
Marc van Wijk
huisarts, Delft
Hulde voor Hans van der Linde voor zijn niet aflatende strijd om dit soort "verborgen" reclame van farmaceuten aan de kaak te stellen. Deze uitklapkaart van MSD dient geen enkel doel maar zet wel op een geraffineerde wijze de huisarts op het verkeer...de been. Niet voor niets wordt deze informatie op een uitklapkaart gestuurd aan de huisartsen. Deze uitklapkaart maakt de indruk van een richtlijn en is nergens anders voor bedoeld dan de uitkomst en onderbouwing van de NHG standaard in twijfel te trekken en de eigen DPP-4 remmers prominenter in beeld te brengen.
S.M. Bakker-Muskens
huisarts
helemaal met de vorige schrijver eens. Hulde aan van der Linde. Blamage voor het NHG,dat dit soort acties niet pro-actiever bestreden wordt: het is niet de eerste keer! Dit incident is weer een argument om het tijdschrift absoluut reclamevrij te hou...den en geen externe post mee te laten sturen.
G K Mitrasing
Vogelvrije Huisarts, Heerhugowaard
In hoger beroep gaan lijkt me een goede zaak. De motivering vertoont duidelijke inconsistenties.
C.J.E.M. Albers
huisarts, Middelburg
Het kan niet anders dan dat de rechter zich hier heeft vergist.
Wat is het anders dan reclame? Alleen al het feit dat zo'n kaartje door een farmaceutische industrie wordt verspreid is reclame, anders hadden ze hun fabrieksnaam wel weggelaten. Geen e...nkele 'ondersteuning' door de industrie is zonder eigenbelang.
Volledige adhesie met het beroep dus!