Laatste nieuws
Wetenschap

Kinkhoestvaccin niet effectief op lange termijn

1 reactie

Het acellulaire kinkhoestvaccin biedt snel goede bescherming, maar het effect neemt in de jaren erna gestaag af. Dat blijkt uit Canadees onderzoek dat in CMAJ verschijnt.

De Canadezen hebben in 1997 de overstap gemaakt van het helecelvaccin (whole cell), naar de acellulaire variant. In Nederland is het vaccinatieschema ook veranderd: we beginnen vroeger, er is een (acellulaire) booster op 4-jarige leeftijd bijgekomen en in 2005 is de overstap naar het acellulaire vaccin gezet. Desondanks neemt de incidentie van kinkhoest toe. De Canadezen kampen met hetzelfde probleem. Kevin Schwartz e.a. hebben een casecontrolstudie gedaan, waarbij zij gevallen met een positieve kinkhoesttest vergeleken met test-negatieve gevallen. Ze gingen vervolgens na welke vaccins diegenen hadden gekregen, en hoelang er tussen de laatste vaccinatie en de test zat.

In het eerste jaar was de effectiviteit van vaccinatie 80 procent. Dat nam gestaag af, tot 41 procent na acht of meer jaren. De kans om ondanks vaccinatie toch kinkhoest te krijgen, was aanzienlijk groter bij de groep die geen enkele keer het helecelvaccin had gekregen (geboren na 1996) dan bij diegenen die dat vaccin één of meer keren hadden gekregen.

De werkzaamheid van kinkhoestvaccins, het ideale schema, de noodzaak voor extra prikken: het zijn allemaal onderwerpen die in de belangstelling staan, vanwege de toenemende incidentie ervan. In een bijbehorend commentaar halen Nicole Le Saux en Ian Gemmill een aantal recente studies aan, die erop wijzen dat het ‘oude’ vaccin een bredere afweerreactie opriep, maar dat geen van beide vaccins dezelfde respons oproept als een kinkhoestinfectie.  De verschillen zitten vooral in het subtype T-helpercellen dat vooral reageert na vaccinatie of infectie. Dit soort resultaten komen van pas bij de ontwikkeling van betere vaccins.

CMAJ, 2016. Doi: 10.1503/cmaj.160193

Lees ook:

Wetenschap kinkhoest
  • Sophie Broersen

    Sophie Broersen was journalist bij Medisch Contact van 2008 tot 2021. Na haar studie geneeskunde en huisartsopleiding ging zij als journalist aan de slag. Bij Medisch Contact schreef zij over geneeskunde en zorg in de volle breedte: van wetenschap tot werkvloer, van arts-patiëntrelatie tot zorg over de grens. Samen met de juristen van de KNMG becommentarieerde zij tuchtzaken. Na haar journalistieke carrière is zij in 2021 weer als arts gaan werken.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Wilhelmina Denissen

    specialist ouderengeneeskunde, voormalig c.b. arts, Eindhoven

    Elke 2-3 jaar een epidemische verheffing van kinkhoest was normaal (2): nu een exponentiele, wereldwijde toename. WHO adviseert om whole cell kinkhoest vaccin in ontwikkelingslanden niet te wijzigen in acellulair kinkhoest.

    Groepsimmuniteit als ook... afnemende immuniteit na kinkhoest vaccinatie zijn afhankelijk van vele factoren: het vaccin wat wordt gebruikt, het inentingspercentage en de eigenschap van vaccins zelf om verspreiding tegen te kunnen gaan (1).
    Goed dat er wereldwijd een goede surveillance is opgezet voor het evalueren van de effecten van vaccinatie.
    Alleen bij het kinkhoest vaccin lijkt de wereldwijde, exponentiele verspreiding schrikbarend hoog te zijn, ondanks alle acties vanuit regeringen leidend tot verbeterde inentingspercentages, vaccinaties van direct betrokkenen en intensievere vaccinatieschema's.
    Vraag is of de verspreiding van ziektes wel tegengegaan kan worden door acellulaire vaccins zoals ze nu beschikbaar zijn en of whole cell vaccins deze verspreiding nog kan tegenhouden. Het lijkt alsof asymptomatische verspreiding door gevaccineerden jonge babies en jong volwassenen kan besmetten juist doordat de verspreiders geen symptomen hebben. Sterfte aan kinkhoest is gelukkig nog niet toegenomen: vaccin lijkt wel de symptomen te kunnen verminderen.
    Hopelijk lukt het wetenschappers snel een ander kinkhoestvaccin te ontwikkelen. Of misschien is het een idee om kinkhoestvaccinatie niet in een cocktail met andere vaccins te geven wat oorspronkelijk de bedoeling was van fabrikanten?
    1. Althouse B.M. and Scarpino S.V. (2015). Asymptomatic transmission and the resurgence of Bordetella pertussis.BMC Medicine 13 (146), 1-12.doi:10.1186/s12916-015-0382-8
    2. Berbers G.A.M. et al. (1999). A randomised controlled study with whole-cell or acellular pertussis vaccines in combination with regular DT-IPV vaccine and a new poliomyelitis (IPV-Vero) component in children 4 years of age in the Netherlands. RIVM report 105000 001.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.