Laatste nieuws
Achter het nieuws

Kan alleen een arts de artsen leiden?

16 reacties
Getty Images
Getty Images

De LHV overweegt een niet-huisarts aan het roer van de huisartsenvereniging te plaatsen. En in aanloop naar de verkiezingen klinkt de roep om een minister met zorg­achter­grond weer. Zijn artsen en de zorg het beste gebaat bij een arts als aanvoerder?

Een ‘voor alle betrokkenen geaccepteerd boegbeeld’. Iemand met ‘daadwerkelijke affiniteit met de huisartsenzorg en oog voor de acute vragen en dagelijkse problemen van huisartsen’. Dat zijn enkele van de vereisten waar een nieuwe LHV-voorzitter aan dient te voldoen, zo blijkt uit het zoekprofiel voor een nieuwe LHV-roerganger. Maar deze hoeft ‘niet nood­zakelijkerwijs’ huisarts te zijn, valt daar ook te lezen.

De benoemingscommissie van de LHV was afgelopen najaar in eerste instantie stelliger: een nieuwe voorzitter zou ‘geen huisarts’ moeten zijn, maar ‘een relatieve buitenstaander’. De LHV zou gebaat zijn bij ‘andere input en expertise van buitenaf’, nu de vereniging naast belangenbehartiging ook behoefte heeft aan ‘positionering van de vereniging en verdere intensivering van de samenwerking met de andere huisartsenorganisaties’.

Traditie van niet-huisartsen

Per april draagt huidig LHV-voorzitter Ella Kalsbeek het stokje over. Terwijl de zoektocht naar een opvolger gaande is, blijven de meningen onder de LHV-achterban verdeeld over de vraag of er wel of geen huisarts op de voorzittersstoel thuishoort. De LHV kent al een langere traditie van niet-huisartsen op die positie. Kalsbeek is jurist en voormalig staatssecretaris van Justitie, haar voorganger Steven van Eijck fiscaal econoom en eveneens oud-staatssecretaris (Financiën). Diens voorganger Bas Vos kon nog teren op een korte loopbaan als huisarts eind jaren zestig, maar had tegen de tijd van zijn LHV-aantreden een bont cv opgebouwd als voorzitter van Milieu­defensie, crisismanager en horecabaas.

‘Dokters-tegenwicht’

Op het besloten ledenforum van Huisarts­Vandaag verscheen onlangs een vlammend betoog van een huisarts die een vakgenoot als voorzitter wenst. In deze coronatijd en de jaren die volgen is een dokter nodig die ‘geloofwaardig gepassioneerd vanuit de dagelijkse huisartsenpraktijk een con­structief en broodnodig “dokters-tegenwicht” biedt tegen de specialisten-vertegen­woordigers’, aldus deze huisarts, die vindt dat het ‘debat vanuit de medische wereld geheel wordt gedomineerd door ziekenhuizen’.

Die bijdrage kan op de nodige bijval rekenen, op dat forum en op het forum van HAWeb. ‘Wat een verademing zou dat zijn. Ik stem voor!’, juicht een huisarts in reactie. ‘We moeten een voorzitter hebben die weet wat op de werkvloer speelt’, aldus een ander. Belangenbehartiging is ‘in het verleden – mede doordat het geen huis­artsen waren – niet altijd goed gelukt’, merkt nog een arts op. ‘Boegbeeld in de media moet gewoon een realistische, doortastende, nuchtere, trotse, ervaren collega-huisarts zijn’, bepleit een ander. Of, zoals weer een ander het verwoordt: ‘We hebben een Gommers of Kuipers nodig.’

Een collega roept de benoemingscommissie, die in februari gesprekken met kandidaten zal voeren, op om bij gelijke geschiktheid te kiezen voor een huisarts. Dan ‘kun je vanuit de actualiteit van de spreekkamer problemen krachtig en met gezag formuleren, en aangeven waar oplossingen liggen die ook aansluiten bij de belangen van de huisartsen zelf én hun patiënten.’

‘De zorg heeft vakministers nodig’

Veel te lief

Maar er wordt ook anders over gedacht. ‘Huisartsen zijn meestal aardige mensen. Daar kom je in de politiek niet ver mee’, werpt een huisarts op het forum tegen. Een ander wijst erop dat LHV-leden in het verleden ‘smeekten om een door de wol geverfde politicus en onderhandelaar als voorzitter, want huisartsen zijn veel te lief en geven alles weg aan de minister en zorgverzekeraars’. Een huisarts-voorzitter moet wel ‘bestuurlijk aardig door de wol geverfd zijn’, waarschuwt een dokter, want anders begint hij of zij ‘zoals in onze beroepsgroep niet ongebruikelijk, met het compromis in plaats van met het behartigen van onze belangen’.

Een huisarts die ‘twijfelt’ over de toevoegde waarde van een arts-voorzitter ziet ‘dat overal de belangenbehartiging wordt gedaan door oud-politici’. Een opvolger moet ‘als het kan een huisarts zijn, maar wel bekend met het reilen en zeilen in de politiek’, wordt nog opgemerkt.

Voorzitter van de LHV-benoemings­commissie en huisarts Ronald Morshuis wijst erop dat het uiteindelijke profiel ‘niemand uitsluit en zeker geen huisartsen’. En dat profiel is afgelopen najaar geaccordeerd door de LHV-ledenraad, net als de benoemingsprocedure, benadrukt een LHV-woordvoerder. Die voegt eraan toe dat de ‘combinatie van competenties’ leidend is bij de zoektocht, ook ‘in aanvulling op de rest van het bestuur dat de achterban weerspiegelt’.

Arts als minister

Intussen blies traumachirurg Marijn Houwert een vaker oprispende en verwante discussie nieuw leven in: of artsen het beste af zijn met een dokter of andere zorgprofessional als minister. In een felle blog bij Medisch Contact zegt hij dat demissionair VWS-ministers De Jonge en Van Ark ‘vakinhoudelijke achtergrond voor deze buitengewoon complexe ministersposten’ missen. ‘De zorg heeft vak­ministers nodig. Zorgverleners dus.’ Het is ook het geluid dat arts M+G, voorzitter van het Landelijk Overleg Infectieziekte­bestrijding én lid van het Outbreak Management Team Anja Schreijer afgelopen zomer betoogde in Medisch Contact: zij mist artsen, met name in de top, bij VWS.

Ook Houwerts betoog kon op bijval én weerwoord rekenen. ‘Helemaal eens’, reageerde chirurg Hester Oldenburg op het stuk. Oud-hoogleraar virologie Willy Spaan stelde in een reactie op Twitter dat het ‘maar zeer de vraag (is) of dit gaat helpen. Politiek bedrijven is ook een vak en er zijn maar weinig succesvolle vak­ministers geweest.’ Daarvoor waarschuwde ook arts-onderzoeker David Buis, die erop wees dat een minister ook goed ‘een afweging tussen verschillende belangen’ moet kunnen maken.

Medisch leiderschap

Het is een richtingenstrijd – bestuurder of arts – die verschillende uitkomsten op verschillende momenten kan hebben, blijkt uit de recente geschiedenis van de Federatie Medisch Specialisten (FMS). De medisch specialisten kozen in 2010 met bestuurlijk zwaargewicht Frank de Grave voor het eerst voor een niet-arts als boegbeeld. Het idee was dat een bestuurder meer rust en eenheid binnen de toen meer verdeelde medisch specialisten kon brengen. Na De Grave viel de voorzitterspost bewust medisch specialisten toe: eerst cardio­loog Marcel Daniëls, nu kno-arts Peter Paul van Benthem. Dat past bij de fase waarin de FMS zich bevindt, zegt Van Benthem. ‘Nu is er meer behoefte aan het medisch-inhoudelijke perspectief van een dokter in de contacten met Den Haag, de koepels en het maatschappelijk veld.’

En die keuze past ook bij het principe van ‘dokters in the lead’ dat de FMS voorstaat, aldus Van Benthem. ‘Je merkt nu ook in de covidcrisis dat medisch leiderschap een belangrijke rol speelt. We hebben het systeem opzijgezet. Zorgverzekeraars en ziekenhuizen geven artsen meer ruimte. Iedereen kijkt naar ons, dokters, voor oplossingen als een raamwerk voor kritische planbare zorg, voor een leidraad voor pbm, zodat in elk ziekenhuis hetzelfde wordt gewerkt.’ Een bestuurder heeft misschien meer de neiging om in deze situatie juist ‘in het systeem te zoeken naar oplossingen’, oppert Van Benthem.

Wat het ministerschap betreft herkent Van Benthem de behoefte aan iemand die de klappen van de zorgzweep kent. ‘Ik heb nog nooit een minister op het ministerie van Justitie gezien die geen jurist is. Na de covidcrisis moeten we kijken wat dit betekent voor het inrichten van ons zorgstelsel. Wat hebben we hiervan geleerd? Daar wil ik graag een zorgprofessional bij hebben.’

download dit artikel (pdf)
Achter het nieuws
  • Ilse Kleijne

    Ilse Kleijne-Thoonsen is journalist bij Medisch Contact, met een focus op opleiding, loopbaan en arbeidsmarkt.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • M Bosker

    Huisarts, Rozendaal

    Mijn suggestie: een duo-voorzitterschap bestaande uit 1 praktijkhoudend en 1 waarnemend huisarts, beiden in contact met hun achterban. Samen strijden voor eenheid onder huisartsen, haalbare zorg en meer financiële ondersteuning. Focus op continuïteit... van huisartsenzorg en dus (wat is er nodig voor) praktijkopvolging. Doe je het op deze manier dan krijgen we vast weer meer LHV-leden en kan de LHV met recht namens alle huisartsen die vuist maken in Den Haag!

  • Wendelien van der Gaag

    waarnemend huisarts, Rotterdam

    We hebben absoluut weer een huisarts als voorzitter nodig, iemand aan het roer met passie en liefde voor ons mooie vak. Iemand die de heterogene groep huisartsen - een logisch gevolg van onze voorliefde voor autonomie, en de lokale, persoonsgerichte ...zorg die we bieden - kan verbinden, en met één krachtige stem kan laten spreken. Dat daar op de achtergrond een topteam achter moet staan wat de politieke taal en lobby verstaat, en weet hoe management werkt, soit. Maar allereerst hebben wij weer een échte, ouderwetse 'spreekbuis' nodig. Iemand die haar/zijn vak verstaat en ons echt vertegenwoordigt, het hart laat spreken. Ook ik zou pleiten voor een -relatieve- jongeling, die in staat is het grotere plaatje te zien en die het algemene belang van alle huisartsen - van praktijkhouder tot waarnemer en iedereen daar tussenin - weet te verenigen. Een machtige, maar mooie klus!

  • Nico Terpstra

    praktijkhoudend huisarts, Hoorn

    Ik ondersteun de oproep van Meijman volledig, wij moeten een deskundige huisarts aan het roer in dit specifieke tijdsgewricht. Iemand die als het nodig is het compromis afwijst, en de troepen kan mobiliseren, maar die ook kan uitdragen wat de achterl...iggende ratio van de mening van huisartsen is. Maar bestaat een dergelijke niet-polder-huisarts? Ik heb mijn twijfels, want uit ervaring weet ik dat al bij de poort van de huisartsenopleiding geselecteerd wordt op gezeglijkheid. Beetje een paradigma van de hele beroepsgroep, die zich telkens het eigenaarschap van maatschappelijke problemen laat aanpraten en dan gelijk in de oplossingsstand gaat staan. We willen echter nu een eindbaas met rechte rug en street credibility. Een huisarts dus.

  • Tineke Slagter-Roukema

    huisarts/oud voorzitter LHV (2000-2002), Zuidhorn

  • Janneke Kuijlen

    Huisarts, Bergen op Zoom

    Ik was tot ik dit artikel las in de veronderstelling dat de LHV een huisarts als leider had! Nu begrijp ik dan ook waarom de LHV zo weinig voor elkaar krijgt en de huisartsen niet goed vertegenwoordigt. Hoe kan er nu ooit voor een niet huisarts gekoz...en zijn? We moeten volgens mij juist uit onze groep huisartsen, een huisarts naar voren schuiven, die meer de gehele groep huisartsen vertegenwoordigd. Een die veel meer dan nu voor onze belangen op kan komen, die zakelijk kan zijn en niet snel toegeeflijk is in onderhandelingen, die daarnaast zichzelf goed kan presenteren in het openbaar, vriendelijk overkomt en handig omgaat met de media. Uiteraard is het daarnaast nodig om goede juristen of advocaten te betrekken.
    Als dat gebeurt zal ik mijn lidmaatschap van de LHV ook weer activeren!

  • JR Berg

    huisarts, Nieuwleusen

    Wij huisartsen hebben als tweede natuur shared decisionmaking.
    Zie hier het antwoord: Anno 2021 een huisarts: liever niet!

  • Bart Meijman

    huisarts, Amsterdam

    In de huidige tijd moet de nieuwe voorzitter van de LHV een huisarts zijn.

    Het afgelopen jaar is gedomineerd door de Covid pandemie. Dit heeft een dramatisch effect gehad op het leven van de bevolking. Zeker ook op medisch vlak zijn en worden we a...ls dokters, verpleegkundigen en verzorgenden zwaar op de proef gesteld. Veel goed werk is geleverd en tegelijkertijd is geleerd dat er op belangrijke items in de medische hulp vanuit de praktijk veranderingen noodzakelijk zijn. Opvallend is dat terwijl de huisartsen samen met de thuiszorg een belangrijk deel van de medische hulpverlening tijdens deze crisis bieden onze beroepsgroep vrijwel afwezig is in de landelijke publieke discussie over welke stappen zinvol zijn, of het nou gaat over slimme wijze om hulp te bieden, vaccinaties of collaterale schade die wij zien ten gevolge van genomen maatregelen etc. Het debat vanuit de medische wereld wordt sterk gedomineerd door ziekenhuizen met de IC's dagelijks vertegenwoordigd door de collega's Gommers en Kuipers of door de microbiologen/virologen. Doordat de LHV zowel de positie van voorzitter als directeur laat vervullen door niet huisartsen missen wij een natuurlijke "logische" vertegenwoordiger die geloofwaardig gepassioneerd vanuit de dagelijkse huisartsenpraktijk een constructief en broodnodig "huisartsen-tegenwicht' biedt. De komende jaren zal het met name over de inhoud van de medische hulp gaan en pas daarna hiervan afgeleid de organisatie. Daarom hebben huisartsen een voorzitter nodig die tot in elke vezel bezig en bekend is met de inhoud van de (huisarts) medische zorg ondersteund door een strategisch sterke directeur.

  • A. Colon

    Neuroloog, Budel-Dorplein

    @ Jan Keppel Hesselink: Vroeger was vrijwel niets beter. Dit echter wel. Vooral die hoofdzuster ±(of broeder!) mag daarbij niet vergeten worden. Dank voor je reactie.

    Albert

  • Leon Mentink

    Huisarts n.p., Haaksbergen

    Ik denk dat er eerst maar eens grondig naar de organisatiestructuur van alle huisartsen gekeken moet worden. De organisatie is behalve ondersteunend ook heel erg medebepalend en sturend in het bepalen welk product huisartsen in de toekomst gaan verk...open. Terwijl er niet in kaart is wie er tegenwoordig aan de lopende band staan en hoe de werkbelasting is. Daarnaast is nergens inzichtelijk hoe iedere praktijk is ingericht en welke ondersteuning geboden kan worden. Er wordt te veel in regio's gedacht en daarbij wordt slecht wordt verbonden op de individuele overeenkomsten, vragen en wensen. De organisatie dient dynamischer ingericht te worden. (dan heb ik het over de organisatie van alle huisartsen) Iemand die dit begrijpt en sturing kan geven aan reorganisatie van alle huisartsen en organisaties, lijkt mij de aangewezen persoon.

  • Jan van der Tuin

    solo huisarts en nu waarnemer, Hoogezand-Sappemeer

    Allereerst : Leiden van huisartsen is wat anders dan huisartsen vertegenwoordigen en namens hen onderhandelen.

    Ten tweede: reagerend op collega Leenstra: Ik zie geen enkel bezwaar tegen een jongere kandidaat of dat nu een waarnemende collega of e...en praktijkhoudende collega is. Als het maar wel een collega is die behoort tot geschat 70% van de stille groep huisartsen ( waarnemend of praktijkhoudend ) die zich het mede tot haar/zijn taak rekent een nette redelijke oplossing te vinden deze 2 groepen definitief in harmonie samen te voegen. In mijn optiek de enige manier om de goede huisartsenzorg in Nederland te behouden.

    Ten derde: ter overweging, maak er een co-voorzitterschap van. En door politieke wol geverfde onderhandelaar en een visionair.

  • Bernard Leenstra

    HAIO, Utrecht

    Graag zou ik de kiescommissie willen meegeven om te durven kiezen voor een jonge klare huisarts (5-10 jaar), die het vak inmiddels verstaat maar bovenal oog heeft voor de jonge generatie die straks de hardste klappen van het toenemende huisartstekort... moet opvangen. Iemand die de taal spreekt van onze huidige generatie 'slash workers' (Google dat even). Iemand die de nieuwe minister van VWS kan enthousiasmeren over innovatieve ideeën en met zijn (waarschijnlijk haar) vuist op tafel slaat bij de zorgverzekeraars indien nodig. Iemand die de mouwen opstroopt en de transitie van de tweedelijnszorg naar de eerstelijnszorg als een uitdaging ziet ('Wir schaffen das').

    De oudere generatie artsen kan moord en brand schreeuwen over hoe waarom onze parttime-generatie destructief is voor het huisartsvak, dat 'men' vroeger tenminste wel een hart had voor het vak. Prima. Maar dat roepen vanaf de golfbaan straks gaat het tij niet keren. Inspelen op deze generatie artsen is het devies. Hoe krijgen wij de jonge generatie werkzaam in de randgemeenten? Hoe voorkomen we dat praktijken door tussenpartijen opgekocht (gratis overgenomen..) worden (zij krijgen ook weer een deel van de taart, dat maakt de zorg niet goedkoper en genereert weer meer marktwerkingsdruk) omdat het praktijkhouderschap niet meer lonkt?

    De Landelijke Organisatie van Aspirant Huisartsen (LOVAH) heeft afgelopen jaar verschillende voorzitters gehad. Een shortlist is zo gemaakt.

  • jan keppel hesselink

    pijnarts, Bosch en Duin

    Ik denk dat de medische wereld begon met aftakelen toen werkeloze filosofen de medische ethiek ontdekten en zich in het medische bolwerk friemelde. En in de ethische commissies. Toen juristen langzaam doordrongen in de directie van ziekenhuizen, en t...oen de hoofdzuster vervangen werd door een verpleegkundig manager.

    Het is te bizar dat de vraag gesteld wordt, uiteraard moeten artsen geleid worden door een arts, en een artsenvereniging dient een arts als voorzitter te hebben. Filosofen en juristen snappen niets van geneeskunde. Alleen weten ze dat zelf niet. En dat geldt ook voor economen.
    E
    en enorm cohort niet-dokters regelt momenteel de dokters-wereld. En daardoor wordt het m.i. niet beter. Gewoon simpel terug naar dokters die dokters vertegenwoordigen.

    Ik pleit verder voor een geneesheer-directeur, en een hoofdzuster, die weer Rust, Reinheid en Regelmaat terug brengt in de chaotische wereld van nu. Call me 'old-fashioned'.

  • Robert Landewé

    Reumatoloog, Meerssen

    Ingewikkelde vraag. Artsen die ingewikkelde bestuurlijke en maatschappelijke consequenties van het politieke discours op medisch inhoudelijk handelen overzien zijn schaars, laat staan dat ze die discussie kunnen beïnvloeden. Maar ze zijn er wel. Som...s is meer bestuurlijk inzicht gewenst, soms meer medisch inhoudelijk leiderschap. Wie zal het zeggen. Gevoelsmatig tendeer ik naar meer medisch leiderschap, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat niet iedereen die denkt dit te kunnen ook echt capabel is. Maar ja....m

  • Dolf Algra

    commentator, opiniemaker zorg en sociale zekerheid, Rotterdam

    Ingewikkelde kwestie, maar goed dat de vraag gesteld wordt.
    Alles hangt samen van de persoon én de context - wat zijn de problemen die moeten worden opgelost. Soms is het één beter, op ander moment- in andere fase - het andere.
    Een eenduidig antwoo...rd is er niet. That's life and choose your battles

  • Merhai

    Anesthesioloog medisch manager, Lelystad

    U stelt een vraag.
    Antwoordt: “ JA”
    Niet eens?
    Leg eens uit waarom niet, wat hierboven staat snijdt namelijk geen hout. Sorry.

  • Marchinus Hofkamp

    kinderarts n.p., Apeldoorn

    BV Nederland wordt steeds meer als een 'bedrijf' geleid. Sommigen zijn daar economisch blij mee, maar het aantal rampen door 'bedrijfsonderdelen' die zich niet betrokken voelen bij de burger is flink toegenomen.
    Een ziekteverzekeraar had vroeger ee...n medisch adviseur in de hoogste geledingen zitten, die door artsen goed benaderbaar was - de patiënt voer er wel bij - kom daar nu nog eens om.
    Mijn ziekenhuis kreeg een NS-man als directeur, die deed of hij bij de spoorwegen zat en van alles 'outsourste', waarmee heel veel medische en paramedische betrokkenheid over de schutting gekieperd werd omdat het niet tot de 'corebusiness' van het ziekenhuis zou horen. Verder kreeg iedereen een flexplek - geen vaste werkruimtes of poliruimtes meer - een rustige omgeving en sfeer waren 'overbodige luxe'.
    Daar staat tegenover, dat een 'medisch directeur' zoals vroeger vaak, ook niet ideaal was.
    M.i. zou er wel degelijk een bevlogen huisarts aan het roer dienen te staan, met een stevig adviseur die op politiek en managementvlak van wanten weet, naast haar/hem.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.