Juliana Kinderziekenhuis 125 jaar

In de vitrine op de vide van Domus Medica richt het  Medisch Farmaceutisch Museum ‘De Griffioen’ elk kwartaal een medisch historische expositie in. Dit kwartaal aandacht voor het jubilerende Juliana Kinderziekenhuis.

Het oudste niet-academische opleidingskinderziekenhuis staat in Den Haag. Daar werd op 1 oktober 1885 dit eerste kinderziekenhuis aan het Prins Hendrikplein geopend. Uit de snelle groei bleek een grote behoefte. Al na zes jaar betrok men een groter gebouw aan de Laan van Meerdervoort en weer later verhuisde men naar de dr. Van Welylaan. Bij de opening door Koningin Emma in 1929 kreeg het de naam ‘Juliana Kinderziekenhuis’, in de wandeling: JKZ.

Specialisatie
In de loop der jaren was de behoefte gegroeid aan diverse specialisten die zich speciaal met kinderen bezig hielden. Elk specialisme is in hun takenpakket veel meer toegespitst op het kind. Tot aan de volwassenheid maakt een kind een geweldige ontwikkeling door. De benadering in de verschillende levensfasen is van het grootste belang om goed succes te boeken. Dit geldt niet alleen voor artsen en verpleegkundigen, maar ook voor de ouders.

Differentiatie
In Den Haag richtte de daar gevestigde huisarts Plantenga in 1901 het eerste babyconsultatiebureau op. De eerste hoogleraar kindergeneeskunde werd in 1909 in Groningen benoemd. In 1892 werd de Nederlandsche Vereeniging voor Pediatrie opgericht, die sinds 1922 de naam heeft veranderd in ‘Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde’. Het aantal kinderartsen is in de 20ste eeuw met rasse schreden toegenomen en er is een differentiatie in de verschillende specialismen ontstaan.

Vaccinatie
De diagnostiek van kinderziekten is onder meer door betere laboratoriumfaciliteiten ook beduidend verbeterd. Bovendien veranderde de therapie: zo maakte het vaccinatieschema voor kinderen en de ontwikkeling van de antibiotica de barakken van vroeger overbodig. Door de pokkenvaccinatie, die Jenner

in 1796 introduceerde, is deze aandoening nu de wereld uit. Het vaccinatieschema van overheidswege voorkomt een heel scala van ernstige complicaties zoals bij bof, mazelen en rubella. Omdat we geen difterie meer zien is een tracheotomie dus niet meer nodig. Na de polio-epidemie, in het begin jaren vijftig, is op grote schaal gevaccineerd en deze ziekte komt nu in Europa niet meer voor. Door de ontdekking van antibiotica zijn tegenwoordig tal van infectieziekten te genezen.

Couveuse

De prematuur is met de huidige intensive care couveuse nauwelijks meer een probleem. De Franse obstetricus Tarnier wordt gezien als de uitvinder van de couveuse. In 1881 gebruikte hij een houten bak met een glazen kap die met een petroleumbrander werd verwarmd. De voeding van de baby is van groot belang en tijdige toediening van vitaminen doet belangrijke afwijkingen voorkomen. Dankzij de levertraan, en nu vitamine AD, zien we geen rachitis meer.

Corrigerende maatregelen
Omdat in het verleden veel skeletafwijkingen voorkwamen, werd vooral aandacht besteed aan conservatieve corrigerende maatregelen om de kinderen weer rechtop te laten lopen.

Nicolas Andry (1668-1742) bedacht de term ‘orthopedie’, letterlijk ‘recht kind’. De uitvinding van Röntgen in 1895 is hierbij van onschatbaar groot belang en de orthopeed kan veel restaureren.

Voor informatie: Medisch Farmaceutisch Museum ‘De Griffioen’, B.K.P. Griffioen, voorzitter, telefoon 015 213 4888 of e-mail: bkpgriffioen@wanadoo.nl. Reacties en aanvullingen zijn altijd welkom.