Intelligentieplafond bereikt

Amfetaminen en Ritalin kunnen onze cognitieve vermogens verbeteren, maar waarom hebben we die verbetering gedurende de evolutie niet zelf al bereikt? Omdat de limiet van ons brein is bereikt, beargumenteren Thomas Hills en Ralph Hertwig in Current Directions in Psychological Science.

Cognitieve eigenschappen ontwikkelen zich niet lineair, zoals meestal wordt aangenomen, stellen de auteurs. De meeste cognitieve prestaties verlopen volgens een ∩-vormige curve, waarbij een prestatie op een bepaald punt geoptimaliseerd is, maar daarna weer verslechtert. Zo leiden middelen als amfetaminen en Ritalin tot een grote verbetering in cognitieve functies bij mensen met een laag IQ, maar hebben zij slechts een klein effect bij mensen met een hoog IQ. Soms leiden ze zelfs tot een achteruitgang in functie. Hills en Hertwig concluderen daaruit dat méér niet altijd beter is.

Zij onderbouwen dat aan de hand van de evolutie. De evolutie van een biologisch systeem is altijd het resultaat van een uitruil. Een mooi voorbeeld daarvan is het vrouwelijk bekken, dat een goed evenwicht moet vinden tussen de mogelijkheid om op twee benen te lopen en om kinderen te baren. Een voorbeeld op het cognitieve vlak zijn de Ashkenazische Joden, wier gemiddelde IQ 0,7 tot 1 standaarddeviatie boven het Europese gemiddelde ligt. Zij hebben echter ook meer defecten in een bepaald type lipiden, waardoor zij allerlei zeldzame ziekten hebben die zijn gecorreleerd met de factoren die een hoog IQ mogelijk maken.

Naast amfetaminen en ADHD-medicatie kunnen ook antidepressiva als fluoxetine de cognitieve vermogens van de mens positief beïnvloeden. Circa een op de vijf mensen gebruikt farmaca die de cognitie verbeteren. Het feit dat dergelijke middelen aandacht en alertheid kunnen verhogen, lijkt veelbelovend voor de farmacologische verbetering van onder meer schoolresultaten en wetenschappelijke productiviteit. Maar Hills en Hertwig twijfelen daar dus aan; wellicht zijn onze hersenen wat cognitie betreft al optimaal in evenwicht.

Sarah Sloot

Current Directions in Psychological Science 2011, doi: 10.1177/0963721411418300: Why Aren’t We Smarter Already Evolutionary Trade-Offs and Cognitive Enhancements

• Meer nieuws