Laatste nieuws
Jasper Geerdink Thomas van Bemmel
5 minuten leestijd
opinie

Innovatie in de zorg kan soms ook gewoon met gezond verstand

Glucosesensor heeft overduidelijk voordelen vergeleken met vingerprikken

Plaats een reactie
Getty Images
Getty Images

Is er altijd eerst gerandomiseerd onderzoek nodig voordat nieuwe technologie ingezet kan worden? In het geval van de glucosesensor hoef je daar niet op te wachten, vinden aios interne Jasper Geerdink en internist Thomas van Bemmel.

‘Graag een vierpunts­glucose­dagcurve bijhouden, of wacht… doe toch maar een zevenpuntsdagcurve.’ De glucose­regulatie wekt de nodige frustratie op bij verpleegkundigen vanwege de hoeveelheid tijd en werk die hieraan opgaat, met ook snel wisselende adviezen.

De frustraties borrelen daarna even zo snel op bij artsen als de dagcurve niet goed is bijgehouden. ‘Zo kan ik toch geen goed beleid maken’, foetert menig internist. En inderdaad volgen de dagen daarna veelal onbetrouwbare curves, moeilijk te beredeneren beleid en wederzijdse ergernis. Nog even los van de belasting voor de patiënt. Want na drie dagen bijhouden van een zevenpuntsdagcurve zal bij menig patiënt de lol van een point-of-care-test (POCT) wel weggeëbd zijn. Anno 2023 zou dit makkelijker moeten kunnen voor zowel arts, verpleegkundige als patiënt.

Passieve glucosesensor

Sinds 2015 bestaat er de mogelijkheid van ‘flash glucose monitoring (FGM)’, een passieve glucosesensor (FreeStyle Libre). De poliklinische ervaring met FGM is alom geaccepteerd en heeft evidente voordelen ten opzichte van de puntsgewijze metingen. De vraag is dan ook: waarom wordt FGM niet op klinische verpleegafdelingen toegepast?

In het Gelre ziekenhuis te Apeldoorn hebben wij een pilot uitgevoerd met de implementatie van FGM op de covid-19-cohortafdeling. Met als doel om te kijken of FGM op een verpleegafdeling haalbaar is en leidt tot minder werkbelasting en meer tevredenheid onder ziekenhuispersoneel en patiënten.

We hebben veertien patiënten naar hun ervaringen gevraagd. Alle veertien vonden zij FGM prettiger en minder belastend dan POCT-glucosemetingen. En ook de ondervraagde verpleegkundigen waren alle 52 blij met de mogelijkheid van FGM: prettiger en eenvoudiger in gebruik dan de POCT-metingen. Sterker nog, als verpleegkundigen de keuze zouden krijgen, zou FGM de POCT vandaag nog vervangen als de standaardglucosemonitoring.

Iedereen vond de flash glucose monitoring minder belastend dan de point-of-­care-test

Tijdsbesparing

Doelmatigheid krijgt een steeds prominentere rol binnen ziekenhuizen; menig ziekenhuis heeft zijn eigen ‘doelmatigheidsambassadeurs’. Met als primair doel mogelijkheden te verkennen waar de zorg efficiënter en doelmatiger kan. Gelukkig schrijdt de technologie voort en kunnen we de sommige medische zaken efficiënter laten verlopen. FGM valt hier zonder enige twijfel onder. De omzetting van een van de meest gangbare fenomenen in het ziekenhuis, ‘de vierpuntsdagcurve’, naar FGM zal veel voeten in de aarde hebben. Immers, elk klinisch specialisme en elke verpleegafdeling komt, in meer of mindere mate, in aanraking met glucoseregulatie. Daarom is juist hier veel winst te behalen. We hebben de verpleegkundigen gevraagd een schatting te maken van de tijdsbesparing die FGM oplevert voor de verschillende typen glucosedagcurves (zie figuur). Als we kijken naar de gemiddelde tijdsbesparing voor de vierpuntsdagcurve (de meest geadviseerde glucosemonitoring op verpleegafdelingen) bespaart FGM de verpleegkundige per dag gemiddeld 13,4 minuten. Voor de zevenpuntsdagcurve loopt dit zelfs op tot 25 minuten per dag. Er zijn tegenwoordig weinig innovaties die een kwartier tot halfuur per dag aan werk besparen voor verpleegkundigen.

Als aios interne geneeskunde kijk ik vooral naar mijn consultenlijst. Een notoir lange lijst, waarvan zo’n 50 procent wordt gevuld met ‘glucosegerelateerde kwesties’. Deze lijst zou een stuk sneller en rationeler afgewerkt zijn met FGM dan met de, immer incomplete, vierpuntsdagcurve.

De door verpleegkundige geschatte tijds­belasting per dag in minuten voor zowel de point-of-care-test (POCT) als voor de flash glucose monitoring met FreeStyle Libre (FSL).  1 = de geschatte tijd voor een eenmalige ochtend­meting van glucose  2 = de geschatte tijd bij een vierpuntsglucosedagcurve  3 = de geschatte tijd bij een zevenpunts­glucosedagcurve  4 = de geschatte tijdsbesparing per dag bij de meest geadviseerde glucosemeting in de kliniek, de vierpuntsglucosedagcurve
De door verpleegkundige geschatte tijds­belasting per dag in minuten voor zowel de point-of-care-test (POCT) als voor de flash glucose monitoring met FreeStyle Libre (FSL). 1 = de geschatte tijd voor een eenmalige ochtend­meting van glucose 2 = de geschatte tijd bij een vierpuntsglucosedagcurve 3 = de geschatte tijd bij een zevenpunts­glucosedagcurve 4 = de geschatte tijdsbesparing per dag bij de meest geadviseerde glucosemeting in de kliniek, de vierpuntsglucosedagcurve

Kosten

We horen u al denken: leuk idee, maar die FreeStyle Libre is niet gratis, wie gaat dit betalen? Uiteraard zitten er aanzienlijke (maar overbrugbare) aanschafkosten aan vast als het ziekenhuis compleet zou overgaan naar glucosemetingen via dergelijke FGM-systemen. We maken een grove schatting van de verschillen in kosten zijn als we FGM vergelijken met POCT-glucosemetingen.

Een POCT-meting kost omgerekend 2,22 euro per meting. Dit is inclusief apparatuur, registratiesoftware en borging van de meetsystemen door het KCHL (Klinisch Chemisch Hematologisch Laboratorium). Als je de vierpuntsdagcurve het hele jaar door zou gebruiken, kom je uit op een bedrag van 3241,20 euro, los van verpleegkundige arbeidsuren. De FreeStyle Libre-sensoren kosten 59,90 euro; om deze een heel jaar te laten draaien kost dit 1557,40 euro per jaar per patiënt.

Zoals in de figuur te zien is, wordt de tijd die het kost een vierpuntsdagcurve bij te houden geschat op 19,4 minuten gemiddeld. Als we nu de verpleegkundige arbeidskosten meenemen van een gemiddelde verpleegkundige in het ziekenhuis met een brutosalaris van 3000 euro (dienstverband van 38 uur) komt dit neer op 25,50 euro per dag. Dat betekent 9307,50 euro per jaar aan arbeidskosten om dagelijks een vierpuntsdagcurve bij te houden gedurende één jaar. Samen met de eerdergenoemde kosten van de POCT komt dit grofweg neer op 12.550 euro per jaar. Ter vergelijking de kosten van FGM: sensorkosten 1437,60 euro en geschatte arbeidskosten 2881,57 euro per jaar (op basis van een geschatte arbeidstijd van 6 minuten). In totaal dus zo’n 4320 euro.

Leuk idee, maar wie gaat dat betalen?

Haken en ogen

Dit zijn uiteraard (zeer) grove schattingen en er zitten meerdere haken en ogen aan deze ‘berekeningen’, waardoor FGM duurder kan uitvallen. Een van die belangrijkste ‘haken’ is dat een sensor veertien dagen meegaat. Logischerwijs zal niet elke patiënt de gehele veertien dagen opgenomen liggen. Hierdoor zul je per jaar meer sensoren nodig hebben dan de 26 waarvan we in de bovenstaande berekening zijn uitgegaan. FGM is dan ook niet geschikt voor patiënten met een verwachte korte opnameduur. Daarnaast kun je een redelijk gereguleerde glucoseregulatie ook afdoen met een vierpuntsdagcurve drie keer per week, wat de kosten van de POCT aanzienlijk zal drukken.

Anderzijds, ten faveure van FGM, herinner ik me uit de praktijk meerdere casussen waarbij een patiënt langer opgenomen moest blijven vanwege een ontregelde glucoseregulatie. Louter doordat er geen thuiszorg beschikbaar was die de glucose­metingen kon waarborgen. Aangezien FGM op afstand uitgelezen kan worden, zou dit potentieel een langere opname kunnen besparen.

Nogmaals, we zijn er ons ervan bewust dat het inaccurate schattingen zijn, maar wat we willen illustreren is dat de uiteindelijke kosten hoogstwaarschijnlijk niet aanzienlijk hoger zullen liggen voor FGM in vergelijking met POCT. Daarnaast opteren wij ook niet voor het blindelings vervangen van POCT door FGM maar voor een meer doelmatige inzet van FGM.

Common sense

De medische technologie gaat vooruit en wij kunnen hier in het ziekenhuis veel voordeel van hebben. Laten we de transitie van FGM vanuit de polikliniek naar de klinische zorg faciliteren. Onze pilot laat zien dat het patiëntvriendelijker is, verpleegkundigen enthousiast zijn en dat het arbeidsuren bespaart bij reeds overbelast zorg­personeel. Ook financieel zien wij geen onoverbrug­bare problemen waarom FGM de POCT niet voor een deel kan vervangen. We presenteren hier geen randomized controlled trial, maar misschien kan innovatie in de zorg ook met common sense zonder randomisatie. Laten we gaan voor meer doelmatige en efficiënte zorg, vandaag nog. 

auteurs

Jasper Geerdink, aios interne geneeskunde, UMC Utrecht

dr. Thomas van Bemmel, internist-vasculair geneeskundige, Gelre ziekenhuizen, Apeldoorn

contact

jasper.geerdink@gmail.com

cc: redactie@medischcontact.nl

Lees ook:

Diabetes opinie technologie innovatie onderzoek
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.