IGZ: operatieve zorg moet nog beter

Er is de afgelopen jaren veel verbeterd op het gebied van de patiëntveiligheid rond operaties, maar het moet nog beter. Vooral als het gaat om medicatieveiligheid en time-out-/sign-outprocedures laten operatieteams nog steken vallen.

Zo wordt de dubbelcheck op het klaarmaken en toedienen van intraveneuze medicatie slechts in een kwart van de ziekenhuizen die de inspectie vorig jaar bezocht, goed uitgevoerd. Dit blijkt uit een rapport van de inspectie, die in 2012 voor de zesde keer op rij onderzoek deed naar operatieve zorg.

Een van de gevolgen van niet of niet goed uitgevoerde time-outprocedures is dat er nog steeds verwisselingen optreden. Bij een time-outprocedure moet voor de operatie, op de ok, met het hele team onder meer gecheckt worden of de juiste patiënt op tafel ligt en de juiste zijde (indien van toepassing) wordt geopereerd. Volgens dossiers die de inspectie vorig jaar in 21 ziekenhuizen bestudeerde, wordt die time-out vrijwel altijd gedaan. Bij onaangekondigde inspectiebezoeken bleek deze in slechts twee derde van de gevallen correct uitgevoerd.

Een van de onderzoekers, inspecteur Ed Schoemaker: ‘Wat er bijvoorbeeld fout gaat, is dat de operateur op zo’n moment onvoldoende de regie voert, dat niet iedereen stilstaat en betrokken wordt bij de time-out. Dan wordt het een onderonsje tussen de patiënt en de chirurg of de anesthesioloog, en dat is nu net niet de bedoeling, omdat ook van belang is of de apparatuur is gecheckt en of alle materialen aanwezig zijn.’

Het kan leiden tot schrijnende gevallen, waarvan de inspectie in het artikel ‘IGZ pakt operatieverwisselingen verder aan’ een aantal voorbeelden de revue laat passeren. Bijvoorbeeld: ‘Nadat de time-out was uitgevoerd, bracht de operateur de bloedleegteband aan om het verkeerde been. Hij controleerde daarbij niet de markering die was aangebracht ter hoogte van de enkel en inmiddels was verdwenen onder een operatiesok. Tijdens de operatie bemerkte de instrumenterende de verwisseling; de ingreep was inmiddels zo vergevorderd dat er geen weg terug was en werd volledig uitgevoerd.’

De IGZ dient sinds april dit jaar in principe altijd een tuchtklacht in als er een verwisseling optreedt bij een operatie. Volgens Schoemaker is er op dit moment een verwisselingscasus in onderzoek bij de inspectie, en zijn er nog drie andere gemeld.

Sophie Broersen

• IGZ: Operatief proces weer beter en veiliger
• IGZ-rapport Operatief proces beter gestructureerd

Lees ook:

• IGZ pakt operatieverwisselingen verder aan

Meer over dit onderwerp volgende week in Medisch Contact.

In de casus van de MCtv nascholing Handreiking verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg zien we de richtlijn het Pre-operatieve traject in beeld gebracht.