HPV-vaccin werkt goed bij jonge maagden

Cervarix, het veelbesproken HPV-16/18-vaccin dat sinds 2010 in het Rijksvaccinatieprogramma is opgenomen, biedt een goede bescherming bij meisjes die nog niet seksueel actief zijn geweest. Dat schrijven Matti Lehtinen e.a. in The Lancet. Lehtinen e.a. werkten mee aan de gerandomiseerde Patricia-trial, waarbij 18.644 gezonde vrouwen tussen de 15 en 25 jaar het HPV-vaccin of een hepatitis-A-vaccin ontvingen.

De vrouwen werden in twee groepen verdeeld. De ene groep bestond uit alle HPV-gevaccineerde vrouwen (TVC); deze groep bevatte zowel vrouwen die seksueel actief waren als vrouwen die dit nog niet waren. De andere groep bestond enkel uit vrouwen die bij aanvang van de studie geen oncogene HPV-infectie hadden (TVC-naïeve groep). Deze tweede groep is te vergelijken met een groep meisjes aan het begin van de puberteit, voorafgaand aan seksuele activiteit.

Als eindpunt van de studie fungeerde de aanwezigheid van cervicale intra-epitheliale neoplasie (CIN) 3+ en adenocarcinoma in situ (AIS). Hoewel in voorgaande studies CIN 2+ vaak als eindpunt werd gebruikt om de effectiviteit van HPV-vaccins te meten, is CIN 3+ volgens de onderzoekers een betrouwbaarder eindpunt. CIN 2-gevallen gaan volgens de onderzoekers vaak nog spontaan in regressie, terwijl CIN 3 de directe voorloper van invasief cervicaal carcinoom (ICC) is.

De effectiviteit van het vaccin tegen CIN 3+ dat geassocieerd was met HPV-16/18 bleek bij de TVC-naïeve groep 100 procent te zijn, tegenover 45,7 procent in de TVC-groep. De effectiviteit van het vaccin tegen alle vormen van CIN 3+, ongeacht het betrokken HPV-virus, was 93,2 procent in de TVC-naïeve groep en 45,6 procent in de TVC-groep. De onderzoekers concluderen dat het HPV-16/18-vaccin bij jonge adolescenten uitstekend werkt en ook een zekere bescherming biedt tegen HPV-virussen anders dan HPV 16 en 18.

Vaccinatie van deze jonge leeftijdsgroep heeft volgens de onderzoekers  waarschijnlijk het maximale effect op gemeenschapsniveau. Ook stellen de onderzoekers vast dat de zogenaamde ‘catch-up’-vaccinatie van vrouwen die reeds seksueel actief zijn, ook nog een zeker effect heeft. In Nederland is de opkomst voor HPV-vaccinatie sinds de introductie van het Rijksprogramma in 2010 laag. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) had per juli 2011 56,4 procent van de meisjes geboren in 1997 haar derde vaccinatie gehaald. Van de meisjes geboren in 1998 bleek 56,1 procent haar tweede vaccinatie te hebben gehaald. Dit najaar hebben meisjes geboren in 1998 de mogelijkheid om hun derde vaccinatie te halen.

'GlaxoSmithKline Biologicals, producent van het HPV-vaccin 'Cervarix', betaalde mee aan de uitvoering
van de studie'

Michiel Hordijk

The Lancet 2011; doi: 10.1016/S1470-2045(11)70286-8: Overall efficacy of HPV-16/18 AS04-adjuvanted vaccine against grade 3 or greater cervical intraepithelial neoplasia: 4-year end-of-study analysis of the randomised, double-blind PATRICIA trial (abstract)

Lees ook:

• Minder HPV-vaccinaties even effectief
• HPV-test beter dan uitstrijkje
• HPV-vaccinatie weinig zinvol
• Meer nieuws