Hof veroordeelt Sutorius in zaak-Brongersma

De Overveense huisarts Flip Sutorius is veroordeeld voor zijn hulp bij de zelfmoord van voormalig PvdA-senator E. Brongersma. Het gerechtshof in Amsterdam deed vandaag uitspraak, maar legde hem geen straf op.

Sutorius verleende in 1998 euthanasie aan Brongersma, die - 86 jaar oud - ‘leed aan het leven’ en na een mislukte poging tot zelfdoding vroeg om hem te helpen sterven. Sutorius heeft volgens het hof artikel 294 van het Wetboek van Strafrecht overtreden, te weten: ’Opzettelijk een ander bij zelfmoord behulpzaam zijn en hem daartoe de middelen verschaffen, terwijl de zelfmoord volgt.
Volgens het hof was het voor Sutorius mogelijk geweest ‘meer tijdsruimte te creëren teneinde een poging te doen om de preoccupatie met het euthanasieverzoek te doorbreken en mogelijkheden te onderzoeken om de zingevingsproblematiek waar B. mee kampte te verlichten, dan wel het lijden anderszins draaglijker te maken.’
Het hof vernietigde de uitspraak van de Haarlemse rechtbank van eind oktober vorig jaar. Dat had de huisarts in eerste instantie van rechtsvervolging ontslagen. Het Openbaar Ministerie had vraagtekens gezet bij de aard van het lijden van Brongersma en ging in hoger beroep.
Mei dit jaar boog het Amsterdamse gerechtshof zich voor het eerst over de zaak tegen Flip Sutorius. Alvorens een besluit te nemen wilde het hof het oordeel van twee deskundigen: prof. mr. J. Legemaate, hoogleraar gezondheidsrecht, verbonden aan het instituut Beleid en Management Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit en prof. dr. C. Spreeuwenberg, hoogleraar integratie geneeskundige zorg voor chronisch zieken aan de Universiteit Maastricht. Zij zouden - in antwoord op twee door het hof geformuleerde vragen - duidelijk moeten maken of een arts een verzoek om euthanasie of hulp bij zelfdoding mag honoreren, ook als het lijden van de patiënt geen somatische of psychische oorzaak heeft. Daarnaast wilde het hof weten - vraag drie - of binnen de beroepsgroep consensus bestaat over deze problematiek.
In het vonnis valt te lezen: ‘Het hof heeft in deze zaak de overtuiging gekregen dat S. heeft gehandeld vanuit een grote betrokkenheid op en mededogen met zijn patiënt en in de vaste mening verkeerde dat deze ernstig leed en dit lijden niet te verzachten was. Zijn drijfveer om te handelen zoals hij deed, was gelegen in zijn opvatting dat hij zijn patiënt in deze situatie niet in de steek mocht laten. S. is gewetensvol te werk gegaan en heeft in alle openheid melding gedaan van deze casus. Het verwijt dat hem hierboven bij de beoordeling van zijn beroep op noodtoestand wordt gemaakt, moet daarom wel tegen het licht worden gehouden van de benarde situatie waarin S. door het indringende en op zichzelf invoelbare euthanasieverzoek van zijn patiënt werd gebracht en de omstandigheid dat de beide geraadpleegde consulenten hem ook niet tot terughoudendheid hebben gemaand.
Onder deze omstandigheden is het verwijt zo gering dat iedere vorm van bestraffing misplaatst zou zijn, mede in aanmerking genomen dat veel erop wijst dat de onderhavige vervolging vooral als proefproces is bedoeld.’

Artikelen
De relatie tussen lijden en ziekte, interview met Legemaate en Spreeuwenberg MC 45-2001
'Levensmoe dekt de lading volstrekt niet', interview met Sutorius MC 20-2001
Legitimatie van euthanasie, hoofdredactioneel MC 45-2001