Laatste nieuws
Thomas Dorlo
5 minuten leestijd
opinie

Hoe China de WHO misbruikt voor zijn eigen agenda

Wereldgezondheidsorganisatie is springplank voor kwakzalverij

6 reacties
Getty Images
Getty Images

Door een sterke internationale lobby van de Chinese overheid krijgen ‘geneesmiddelen’ als kruiden en acupunctuur een formele status. Een riskante zaak, waar Nederland zich van moet distantiëren, vinden antikwakzalvers Cees Renckens en Thomas Dorlo.

‘Traditional Chinese medicine is a “gem” of the country’s scientific heritage’
President Xi Jinping

Tot de vele taken die Wereldgezondheidsorganisatie WHO bij haar oprichting in 1948 op zich nam, viel ook het onderhouden van de International Classification of Diseases (ICD). Meer dan honderd landen wereldwijd, inclusief Nederland, gebruiken de ICD voor morbiditeits- en mortaliteitsstatistieken. En bij circa 70 procent van de globale gezondheidskosten wordt de ICD gebruikt voor vergoedingsbeleid en allocatie van middelen.

Op 18 juni 2018 publiceerde de WHO een concept van de elfde versie: ICD-11. Nieuw hierin zijn gameverslaving als ziektebeeld, herclassificatie van genderdysforie en – een primeur – de mogelijkheid om ziektebeelden uit de zogenaamde traditionele geneeskunde (TM: traditional medicine) te registreren. De ICD-11 wordt in mei voorgelegd aan de World Health Assembly, de jaarlijkse algemene vergadering van de WHO. Ingebruikname is voorzien vanaf 2022.

Mythologisch karakter

De WHO heeft in de concept-ICD-11 een heel hoofdstuk gewijd aan TCM-diagnostiek (traditional Chinese medicine, een onderdeel van TM, dat veel breder is en bijvoorbeeld ook ayurveda en Afrikaanse geneeswijzen omvat). Dit betekent dat het vanaf 2022 officieel mogelijk is te coderen voor bijvoorbeeld een blaasmeridiaansyndroom, dat wordt gekenmerkt door hevige hoofdpijn, nek- en lagerugpijn, overmatige tranenvloed, verstopte neus en een verdoofde kleine teen. Een ander voorbeeld: triple energizer meridiaandisfunctie, een syndroom dat gekarakteriseerd wordt door doofheid, tinnitus, zwelling en obstructie van de keel en verminderd gebruik van de ringvinger.1

Gezien het mythologische karakter van de TCM en de onmogelijkheid om deze Chinese taxonomie en haar begrippenapparaat te integreren in de moderne geneeskunde hadden wij verwacht dat hierover aanzienlijke beroering zou ontstaan. Die is echter tot nu toe praktisch uitgebleven.

Ressentiment

Hoe kon het zover komen? Een terugblik op de voorgeschiedenis illustreert hoe TM en in het bijzonder TCM steeds meer voet aan de grond kreeg binnen de WHO. Al in 1978 stelde de Alma Ata-conferentie over basisgezondheidszorg dat TM thuishoorde in de eerstelijnsgeneeskunde. En in de periode daarna deed de WHO meerdere pogingen om de nomenclatuur van de TCM, zoals gepraktiseerd in China, Japan en Korea, te uniformeren, met als doel de acceptatie ervan te bevorderen. De laatste officiële WHO-standaard hierover, uit 2007, omvatte de beschrijving van 14 meridianen, 361 klassieke acupunctuurpunten, 8 extra meridianen, 48 extra punten en 14 acupunctuurlijnen op de schedel.2-4

Een voormalige blotevoetendokter was verantwoordelijk voor dit rapport

In mei 2002 verscheen het beleidsplan ‘WHO Traditional Medicine Strategy 2002-2005’. Verantwoordelijke voor dit rapport was dr. Xiaorui Zhang, een voormalige blotevoetendokter. Het document prijst landen als China, Noord- en Zuid-Korea omdat zij de TM geheel hebben geïntegreerd in hun gezondheidssysteem. De inheemse flora wordt erin voorgesteld als een nog onontgonnen bron van nieuwe geneesmiddelen, waarvan de baten als intellectueel eigendom moeten worden beschermd. Het ressentiment tegen de ‘westerse’ geneeskunde is op elke pagina voelbaar. Desgevraagd liet toenmalig minister Hoogervorst weten dat elk land vrij is de aanbevelingen van de WHO, die geen supranationale bevoegdheden heeft, naast zich neer te leggen. Een reden om zich ervan te distantiëren zag hij niet.

Nog in 2003 verscheen onder WHO-auspiciën het overzicht ‘Acupuncture: review and analysis of reports on controlled clinical trials’. Klakkeloos werd daarin beweerd dat de werkzaamheid van acupunctuur bij onder meer acute dysenterie, hooikoorts en reumatoïde artritis bewezen is. De totstandkoming van dit overzicht onttrok zich volledig aan beoordeling door de buitenwereld. In 2014 werd het scandaleuze rapport stilzwijgend van de WHO-website verwijderd, maar tot een formele intrekking ervan kwam het niet. In datzelfde jaar verscheen het ‘WHO Traditional Medicine Strategy 2014-2023’, met een vergelijkbare inhoud als zijn voorganger: geen streven naar bewijs, maar alle nadruk op reallife studies, vergoeding door zorgverzekeraars en commercialisering van TCM.

Pseudowetenschappelijke artikelen

Al in 2010 had de WHO haar plan om TCM-diagnosen te gaan onderbrengen in de ICD aangekondigd.5 Die integratie ‘in de familie van andere WHO-classificaties’ zou op den duur ‘unificatie van conventionele en traditionele geneeskunde mogelijk maken’. (…) ‘Het zal ook acceptatie van TM faciliteren’.

Het jaar daarop publiceerde de WHO de lijst van experts die de internationale classificatie van TM (ICTM) verder zouden gaan vormgeven. Daarin figureert te midden van een overgrote meerderheid van Aziatische TCM-liefhebbers onze landgenoot en etnofarmacoloog Peter de Smet.

Buiten het WHO-domein streefde China eenzelfde agenda – TCM als exportproduct – na. Het probeerde kruiden en sterilisatieprocedures van acupunctuurnaalden te laten voorzien van een ISO-keurmerk en betaalde commerciële bijlagen van Nature in 2011 en Science in 2014. In het voorwoord gaf toenmalig WHO-directeur Chan deze pseudowetenschappelijke artikelen haar zegen. De Chinese regering stimuleerde Chan al die jaren tot pogingen om de TCM salonfähig en geschikt voor de export te maken. In 2017 bedroeg de waarde van de groeiende Chinese export van geneeskrachtige kruiden inmiddels 295 miljoen dollar.

Levensgevaar

Over WHO-beleidsplannen zoals de ICD-11 wordt geen publiek debat gevoerd in de assemblee; ze worden voorbereid in de burelen van de WHO en zijn het resultaat van consensus. De discussie vindt plaats tijdens de ambtelijke voorbereiding, waarbij de Nederlandse inbreng instructies ontvangt van VWS. De inbreng van westerse landen op dit dossier is minimaal en in de Assemblee wordt het definitieve voorstel vrijwel nooit meer weggestemd. China en de ontwikkelingslanden hebben een numerieke meerderheid en de westerse vertegenwoordigers steken weinig energie in verzet tegen die overmacht.

Onze afgevaardigden schromen niet om erop te wijzen dat de WHO-adviezen niet bindend zijn voor de lidstaten en de TM-modules in de ICD-11 zullen in ons land dan ook ongebruikt blijven. Toch verbinden deze ambtenaren de naam van ons land aan de diverse hierboven besproken documenten. Dit moet hen toch wel in een intellectuele gewetensnood brengen. De WHO verleent zodoende immers status aan kwakzalvers en brengt ook vergoeding door zorgverzekeraars dichterbij. Minder weerbare populaties, waarbij het bijvoorbeeld ontbreekt aan goede toezichthouders op de zorg, zullen op basis van al deze expliciete goedkeuring van de WHO vertrouwen stellen in TCM, die zich inmiddels breed over Afrika verspreidt. Als patiënten met aids, tuberculose of malaria zich wenden tot de nu verrijzende TCM-kliniekjes, dan verkeren zij in levensgevaar. De WHO moet dat voorkomen en in plaats daarvan werken aan het beschikbaar komen van effectieve medische zorg overal ter wereld. Een situatie die bereikt kan worden met mondiale verdeling van welvaart en economische groei. Vanuit die opvatting zouden ook onze vertegenwoordigers in de WHO moeten opereren en op zijn minst de opdracht moeten krijgen om zich – bijvoorbeeld met minderheidsrapporten – te distantiëren van al te abjecte WHO-initiatieven.

auteurs

dr. Cees Renckens

vrouwenarts niet-praktiserend, bestuurslid Vereniging tegen de Kwakzalverij

dr. Thomas Dorlo

senior wetenschapper Nederlands Kanker Instituut en bestuurslid Vereniging tegen de Kwakzalverij

contact

renckens@xs4all.nl

cc: redactie@medischcontact.nl

Voetnoten

1. Hong-Zhou, Zhao-Qin Fang, Pan-Ji Cheng. Introduction to Diagnosis in Traditional Chinese Medicine World Scientific, 2013. World Century Publishing Corporation. 2013. Hackensack NJ 07601 USA.

2. Standard Acupuncture Nomenclature (1984), WHO, Genève.

3. Standard Acupuncture Nomenclature Second Edition (1993), WHO, Manilla.

4. WHO International Standard Terminologies on Traditional Medicine in the Western Pacific (2007), WHO, Genève.

5. WHO/HSI/CTS 2010/03. Background Document on ICTM. Traditional Medicine in Health Information Systems: Integrating Traditional Medicine into the WHO Family of International Classifications. https://sites.google.com/site/whoictm/home/ICTMProjectPlan.pdf

download dit artikel

lees ook

geneesmiddelen buitenland opinie kwakzalverij
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Peter de Smet

    apotheker/klinisch farmacoloog (niet-praktiserend), Nijmegen

    De ‘antikwakzalvers’ Renckens en Dorlo bestempelen het opnemen van een hoofdstuk over traditional medicine (TM) in de International Classification of Diseases (ICD 11) als een abject initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO (MC 09/2019: 23).... Maar ze gooien hierdoor het kind met het badwater weg. Het nieuwe ICD-hoofdstuk biedt immers een diagnostische TM-classificatie die samen met de eveneens geplande (maar helaas vertraagde) classificatie voor TM-interventies een deugdelijk instrumentarium oplevert, dat niet alleen bruikbaar is voor onpartijdige onderzoekers maar dat ook wetenschappelijk kan worden toegepast.
    Het feit dat er wereldwijd vele miljoenen patiënten zijn die traditional medicine gebruiken in plaats van of in combinatie met biomedicine rechtvaardigt epidemiologisch onderzoek hiernaar. Dit onderzoek kan zich richten op de onderliggende redenen van het TM-gebruik, de aard en omvang van TM-diagnoses en -interventies, de verschillende soorten uitkomsten van TM en de verbanden tussen deze variabelen en mogelijke determinanten daarvan. De inzichten die dat oplevert kunnen betekenis krijgen voor apolitieke zorgonderzoekers, zorgconsumenten en hun maatschappelijke vertegenwoordigers, zorgverleners en hun professionele organisaties, zorgmanagers, alsook toezichthouders op en financiers van de zorg.

  • Andrew K.S.E. Liem

    , Anesthesioloog, Pijnspecialist, Arts-Acupuncturist

    De World Health Organization (WHO) heeft in juni 1979 in Beijing, China, een acupunctuur symposium gehouden. Een lijst werd opgesteld van 43 aandoeningen die voor acupunctuur in aanmerking zouden komen. Dit kon destijds echter niet worden onderbouwd ...door gedegen onderzoek.
    Daarna zijn echter controlled clinical trials gepubliceerd met Sham behandelingen en Placebo gecontroleerd.
    In 1991 heeft de Directeur-Generaal van de WHO bij de 44ste World Health Assembly een progess report ingediend met richtlijnen voor de acupunctuur.
    In 1996 werd er een concept rapport over de acupunctuur in de klinische praktijk gereviewd op de WHO Consultattion on Acupuncture in Cervia, Italië. Daar werd besloten dat de WHO het rapport moest nakijken en toetsen aan data verkregen uit RCT's.
    De in 1999 verschenen publicatie van dit rapport van 81 bladzijden is hier de uitkomst van.
    Vervolgens is er in december 2004 een acupunctuur richtlijn gekomen. Hier zijn vervolgens de bekende internationale evidence ratings naast gelegd en gepubliceerd in de National Guideline Clearinghouse, welke wordt gedragen door de Departement of Health end Human Services van de USA en opgezet is in samenwerking met de American Medical Association en de Amerikaanse Ziektekostenverzekering. Hieruit blijkt dat 75 ziektebeelden met acupunctuur kunnen worden behandeld.
    Acupunctuur is een gegeven dat niet meer weg te denken is in de Westerse Geneeskunde. Het is prachtig dat de WHO acupunctuur een wereldwijd platform geeft. Dat het de ideeën van de Vereniging van Kwakzalvers niet eens in overweging neemt zegt genoeg over de weging factor van deze bestuursleden.

    [Reactie gewijzigd door op 07-03-2019 11:32]

  • P. Hoogland

    Internist, Amsterdam

    Het artikel van beide collega's probeert onze westerse geneeswereld te beschermen tegen kwakzalverij, maar uit het hele stuk spreekt juist ressentiment en bekrompenheid! Beiden hebben te weinig kaas gegeten van wat oosterse geneeskunde kan brengen en... wat het allemaal inhoud. Artemis, een van de beste middelen tegen malaria op dit moment, is uit de oude oosterse medische wereld over gewaaid. Extracten uit taxus, waar nu hele goede anti kanker medicijnen van word gemaakt, werd eeuwen al gebruikt door de chinezen. Acupunctuur, mits door een bekwaam iemand gezet, heeft bewezen voordelen.
    Heren, u weet te weinig af van deze oude geneeswijze, om zo globaal alles over 1 kam te scheren. Natuurlijk is het goed dat medicijnen bewezen effectief zijn. Stel u open voor nieuwe ideeen, en wie weet dat nieuwe medicijnen of andere blik op ziekte ons weer iets goeds kunnen brengen. En ps: ik hang westerse geneeskunde aan, maar zie wel dat onze geneeskunde niet op alles een antwoord heeft of dat een antwoord soms ergens anders al is gevonden.

  • J. Hulshof

    GGZ-arts, WOLFHEZE

    Helemaal eens met u, collega Kreis! De WHO is in een ver verleden opgericht op initiatief van landen uit de Westerse wereld en bij de verdere globalisering zijn er intussen zoveel niet-Westerse invloeden in terecht gekomen dat de oorspronkelijke waar...den en doelen verdund zijn geraakt, resp. kennelijk niet meer meetellen. Daarmee is de wereldwijde ICD onwerkbaar en onbruikbaar geworden. We moeten daarbij met ons allen niet willen dat op kosten van de belastingbetaler c.q. van de verzekerden geld wordt weggegooid op basis van diagnoses die ondeugdelijk zijn gesteld en we willen ook niet dat burgers op een verkeerd spoor worden gezet en worden blootgesteld aan behandelingen waarvan nut, werkzaamheid en veiligheid niet of onvoldoende zijn aangetoond.

  • Jan Keppel Hesselink

    arts-pijnbehandelaar, Bosch en Duin

    Het is inderdaad behoorlijk bizar om nu een ICD systeem te hebben met enerzijds rationele westerse diagnoses en anderzijds metafysische concepten. De metafysische fysiologie van de TCM, waarbij organen omschreven worden die we binnen de westerse gene...eskunde niet kennen, zoals de drievoudige verbrander (triple heater) is lang geleden ontstaan, lang voor het ontstaan van de vergelijkende anatomie en fysiologie. De orgaan functies die toegedicht worden aan 'milt' in de TCM bijvoorbeeld zijn absoluut niet in lijn met wat wij nu onder die functies verstaan.

    Het systeem van de TCM is geen wetenschappelijk maar een metaforisch systeem. Nu blijkt dat de mens (lees patient) niet alleen met wetenschappelijke argumenten te bereiken is, maar ook met metaforen. Sterker nog, de metaforen lijken de prioriteit te hebben over rationeel denken, de anti-vax beweging is daar een goed voorbeeld van. Hoeveel rationele argumenten ook aangedragen worden, het geloof dat vaccinatie 'slecht' blijft bestaan, zelfs als aangetoond wordt dat de argumenten slechts schijnargumenten zijn. Dat komt door de kracht van de metafoor: het inspuiten van iets farmaceutisch onzichtbaars in de pure baby.

    Deze hele discussie die hierboven aangezwengeld wordt, heeft haar wortels in onze voorwetenschappelijke houding, de mens is in wezen nog steeds geen homo Sapiens, maar een homo Symbolicus, of homo Metaphoricus. Metaforen en symbolen hebben een grotere overtuigingskracht op velen dan wetenschappelijke feiten. Dit is de reden van het ontstaan van deze bizarre mix in de nieuwe ICD: het naast elkaar bestaan van metaforische, metafysische ziekteleer en een rationele wetenschappelijke ziekteleer.

    Het wordt tijd dat we erkennen dat metaforen en symbolen een enorme verbeeldingskracht hebben en domineren over de ratio. Dan pas kunnen we gaan zoeken naar rationele ingangen om tot helderheid te komen.


  • Robert Kreis

    Chirurg Niet Praktiserend Geen BIG nummer meer, BEVERWIJK

    Wij dienen beide auteurs te bedanken voor hun waarschuwing.
    Het is langzamerhand de vraag of organisaties zoals de WHO en de VN nog zinvol zijn. Ze zijn steeds meer het platform voor politieke en commerciële belangen. De ideologische uitgangspunten ...raken uit zicht en worden frequent daadwerkelijk met voeten getreden. Of het nu gaat om vrouwenrechten, corruptie, machtsmisbruik en financiële belangen, alles wordt geaccepteerd om maar eenheid te kunnen uitstralen.
    Ik denk dat het tijd wordt voor een Europese dan wel "Westerse" ICD-codering.

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.