Laatste nieuws
Achter het nieuws

‘Het is irreëel te verwachten dat we alle zorg kunnen inhalen’

8 reacties
VII Photo / Redux / HH
VII Photo / Redux / HH

Ziekenhuizen in heel Nederland hervatten voorzichtig de reguliere zorg. Ook in Noord-Brabant, waar de druk op de ziekenhuizen nog steeds relatief groot is. Ziekenhuisbestuurder Bart Berden vertelt over de Brabantse aanpak en over irreële verwachtingen.

Op het hoogtepunt van de coronacrisis waren in de tien Noord-Brabantse ziekenhuizen bijna achthonderd covid-19-patiënten opgenomen. Een groot aantal patiënten moest worden overgeplaatst naar ziekenhuizen elders. Hoewel het nu ook in Brabant rustiger wordt op de verpleegafdelingen voor covid-19-patiënten en de ic-afdelingen, is er nog steeds een flinke druk op de ziekenhuizen.

Op het moment van schrijven zijn er in deze provincie nog zo’n 350 patiënten met (een verdenking op) covid-19 opgenomen. Daar komen, zo blijkt uit de dagelijkse update op de website van het ROAZ in Noord-Brabant, het Netwerk Acute Zorg Brabant, dagelijks zestig à zeventig opnames bij van patiënten met (een verdenking op) het virus – vorige week was daarin weer een licht stijgende lijn te zien. Bij zo’n twintig nieuwe patiënten per dag is de besmetting met het SARS-CoV-2-virus al bewezen. Dagelijks worden er ook zo’n tachtig patiënten ontslagen.

‘We moeten kijken welke behandelingen écht toegevoegde waarde hebben’

Heropstarten

Twee weken geleden kwam de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), samen met alle veldpartijen, met een plan om de reguliere zorg in ziekenhuizen gefaseerd weer op te pakken. Daarin staat dat de ziekenhuizen op regionaal niveau afstemmen hoeveel capaciteit beschikbaar is voor de reguliere zorg en voor de zorg voor patiënten met corona. Ook zijn er lijsten gemaakt waarin staat bij welke diagnoses zorg meer urgent is dan bij ander diagnoses. Dat is om te voorkomen dat landelijke verschillen ontstaan in de toegang tot zorg voor mensen met een vergelijkbare zorgvraag. De coördinatie van die afstemming ligt bij de elf ROAZ’s (Regionaal Overleg Acute Zorg).

Twee weken geleden begonnen de Brabantse ziekenhuizen met de voorbereiding van het heropstarten van de poliklinische zorg en vorige week met de klinische zorg. De bedoeling is dat 20 à 25 procent van de ok-capaciteit weer wordt gebruikt voor de reguliere zorg. Aan het heropstarten ging een ingewikkelde berekening vooraf, vertelt Bart Berden, voorzitter van het Netwerk Acute Zorg Brabant. Berden is van oorsprong arts en onder meer bestuursvoorzitter van het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis in Tilburg en Waalwijk en bijzonder hoogleraar organisatie ziekenhuiszorg aan het Radboudumc. Berden: ‘We hebben berekend dat als we een kwart van de operaties weer willen gaan uitvoeren, we de capaciteit voor covid-19-patiënten op de ic’s met 18 procent moeten terugdraaien. Maar het ligt complexer dan dat. Ook veel verkoeverkamers zijn ingericht als ic; dat moet ook teruggedraaid. Bij kleinere ziekenhuizen, met kleine ic’s, moet verhoudingsgewijs meer covid-19-zorg op de ic afgeschaald worden dan in grotere ziekenhuizen. Een ziekenhuis met zes ic-bedden loopt veel sneller vast door corona. En de complexiteit zit hem natuurlijk nóg meer in de hoeveelheid medewerkers die je kunt inzetten. Zorgprofessionals die nu al moegewerkt zijn. Al die factoren bepalen dat we opschalen naar een kwart van de normale reguliere zorg en niet bijvoorbeeld naar de helft. Daarnaast kunnen we het naar de rest van Nederland ook niet maken om sneller op te schalen – niet zolang er nog zeker vijftig Brabantse patiënten elders in het land op ic’s liggen. Het is heel bijzonder dat we dit met alle ziekenhuizen afstemmen en met elkaar samenwerken om de capaciteit zo goed mogelijk te benutten. Dit betekent overigens het einde van de zorgmarkt als het gaat om concurrentie tussen ziekenhuizen. Ik hoop dat dit zo blijft, want het covid-19-probleem zal nog lang prominent aanwezig zijn.’

Stuwmeer

Volgens Berden was het ook een heel lastig vraagstuk om te bepalen welke patiënten het eerst moeten worden geholpen. Berden: ‘De NZa heeft lijsten gemaakt waarop diagnoses op urgentie zijn gerangschikt. Maar de artsen wilden liever zelf invullen welke zorgvragen en patiënten het meest urgent zijn. De ene patiënt met ziekte X kan veel urgenter zorg nodig hebben dan de andere patiënt met hetzelfde ziektebeeld. Dus de artsen zeiden: “Geef ons die ruimte, dan vullen we het verder zelf wel in.” Om de samenwerking tussen de Brabantse ziekenhuizen goed te laten verlopen, zijn alle ziekenhuizen akkoord gegaan met de 25 procent ok-capaciteit als norm. Ook hebben alle ziekenhuizen zich bereid verklaard patiënten van elkaar over te nemen.’

Door de crisis werd veel ziekenhuiszorg uitgesteld, met als gevolg een stuwmeer van patiënten die nog moeten worden gezien. Alleen al in Brabant zou dit volgens een ruwe schatting van Berden gaan om 40 à 45 duizend patiënten. Berden: ‘Het is irreëel te verwachten dat we alle zorg kunnen inhalen. Door de schaarste zal een deel van de patiënten buiten de boot vallen. We moeten er goed naar kijken wíé dit zullen zijn. Niet “wie het eerst komt, wie het eerst maalt”, maar slim kijken of bepaalde behandelingen écht toegevoegde waarde hebben. Het ligt bijvoorbeeld voor de hand dat er voorlopig géén cosmetische chirurgie plaatsvindt. Maar een moeilijkere keuze is bijvoorbeeld of een patiënt met uitgezaaide kanker in stadium 4 nog een chemobehandeling moet krijgen, terwijl die behandeling misschien wel hoop biedt, maar weinig verbetert aan de uitkomst. Of is het nodig om nu een herniaoperatie te doen, terwijl de klachten bij veel patiënten na een paar maanden sowieso voorbij zijn? Hierbij ligt het perspectief van artsen en van patiënten en hun naasten soms ver uit elkaar. Het is belangrijk daar goed over te praten om zo dichter bij elkaar te komen. Naar het gevolg van al die zorg die niet wordt ingehaald doen we onderzoek. Welke zorgvraag verdampt? Welke uitgestelde zorgvraag levert schade op? Dit zijn fascinerende tijden.’

Niet houdbaar

‘We moeten rekening houden met een of meer nieuwe pieken in het aantal coronabesmettingen. De vraag is niet óf die piek komt, maar wannéér. De gevolgen van zo’n nieuwe piek zullen groot zijn. Niet alleen omdat een deel van de zorgprofessionals nu al overbelast is, maar ook vanwege het grote aantal patiënten waar we nu mee te maken hebben en dat dan nog verder oploopt. We moeten slimme manieren vinden om de capaciteit snel te kunnen uitbreiden als een nieuwe piek zich aandient. De klassieke manier van werken op de ic met één verpleegkundige op twee patiënten is niet houdbaar onder zulke omstandigheden. Maar hoe het dan wél moet, is nog de vraag.’ 

Dagelijkse update van opnames in ziekenhuizen en ic’s in Brabant door het ROAZ in Brabant, het Netwerk Acute Zorg Brabant: https://www.nazb.nl/


Lees ook


Download dit artikel (PDF)

Achter het nieuws coronavirus covid-19
  • Simone Paauw

    Simone Paauw deed de deeltijdopleiding journalistiek in Tilburg en werkt sinds 2008 als journalist bij Medisch Contact. Ze interviewt het liefst de ‘gewone arts’ met een bijzonder verhaal, bijvoorbeeld voor de rubriek Het Portret.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Duits: Absoluut! Het toont maar weer eens hoe verrot het neoliberalistische systeem eigenlijk is. Alles gericht op winstmaximalisatie... De "markt" die alles oplost.

    Nou, de markt is nu "leeg". We zullen met zijn allen een ander systeem moeten b...edenken en daarvoor heeft de Corona-"crisis" ons enkele voorzetten gegeven:

    Samenwerken, het gezamenlijk belang voorop, niet het belang van het individu of een enkel ziekenhuis, of een enkele beroepsgroep. Samen bedenken hoe we de zorg het beste vorm kunnen geven. Het is gebleken dat het kan, laten we daar gewoon mee doorgaan.

    Niks concurreren, maar juist samenwerken...

  • W.J.Duits

    Bedrijfsarts, Houten

    @Bonte, het geld is verdampt. Het blijft vreemd dat er risicovol wordt belegd met gemeenschapsgeld.

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    @Duits:

    Ik zei hetzelfde tegen een collega: "Wordt het niet eens tijd dat de ziektekostenverzekeraars hun enorme reserves aan gaan wenden die wij met zijn allen met onze ziektekostenpremie's hebben betaald? Hier is het toch voor bedoeld?"

    Zijn... antwoord: "Ja, maar ze hebben onze centjes belegd en op de beurs gaat het ook niet zo heel erg goed. Een groot deel van de reserves is als sneeuw voor de zon verdwenen".

    Het Tyloriaanse neo-liberalisme is definitief failliet... Een lullig virusje, en het systeem loopt krakend aan alle kanten vast. En Canoy, hoe is het daar eigenlijk mee? Geveld door de Corona? Vrijwilliger in Ahoy? Of is ie al geëmigreerd naar Timboektoe?


  • W.J.Duits

    Bedrijfsarts, Houten

    Het is helaas pijnlijke realiteit geworden. Als de zorg ingericht wordt op "efficiënt" en "kosteneffectief" en vooral niet op "extra capaciteit", dan loopt een systeem vast. Het is bekend uit de bedrijfskunde dat een bezettingsgraad van 60% afgesprok...en uiteindelijk een 100% bezetting opleverd, want er zit dan nog wat "lucht" in voor onvoorzien. Het zorgt er ook voor dat personeel dan normale werktijden kan hebben en niet continu hoeft over te werken. Het beleid van de afgelopen jaren is bepaald door economen, die kunnen rekenen met modellen, maar een model is een afspiegeling van een door de econoom bepaalde veronderstelling. Als economische modellen zo inzichtelijk zouden zijn en zo eenduidig, dan moeten economen nu zo kunnen vertellen wat de huidige economische implicaties zijn van de huidige COVID-19 maatregelen en wat we er aan kunnen doen. Dat blijken ze niet te kunnen. Hoe kunnen ze dan wel de "zorgmarkt" in beeld krijgen en vooral, hoe kunnen ze die voorspellen. Het is nu ook al gebleken dat de benadering door economen van de zorg geleid heeft tot een nu te beperkte capaciteit. Stel nu toch eens dat we meer IC-capaciteit zouden hebben gehad, was dan de "intelligente lockdown" wel zo drastisch als nu nodig geweest? Het systeem loopt nu krakend vast. Er is echter een heleboel geld in reserve bij de zorgverzekeraars, is het geen tijd dat geld te gebruiken?

  • Siep de Groot

    Huisarts, niet praktiserend, Eelderwolde

    Ik moest twee dagen geleden naar de internist. In de gangen van het ziekenhuis was het muisstil. Ik liep langs andere poliklinieken, niemand in de wachtkamer. Assistentes bij de balie hadden niets te doen. Ik werd direct geholpen en ik hoopte dat de ...collega- specialist alle tijd voor mij had. Maar nee, hij had het druk met 20 belafspraken die dag nog komen gingen. Waarom niet meer patiënten op anderhalve meter afstand. Waarom geen lichamelijk onderzoek met een masker op zoals bij de tandarts waar ik ook was?. Ik vermoed dat de gezondheidszorg tijdens de coronacrisis goedkoper wordt. Patiënten krabben zich achter het oor of ze wel verwezen willen worden. Het is een bekend wetenschappelijk feit dat als artsen staken er minder doden te betreuren vallen. Dus nu ook geen kostbare overbehandeling en scorende artsen.
    Komt bij dat de meeste kwalen vanzelf overgaan. Wat wel treurig is dat psychiatrische patiënten tekort komen. Ook die zorg wordt op een laag pitje gezet met alle gevolgen van dien. Tijdens de Coronacrisis is er veel meer psychosociale nood door angst en ongerustheid. Het aantal suïcides zal er door verhoogd worden. Huisartsen worden nu niet meer lastig gevallen door patiënten die beslist naar de specialist willen.
    Siep de Groot, huisarts niet praktiserend, Eelderwolde

  • Els van Veen

    huisarts, Dalfsen

    'Berden: 'de NZa heeft lijsten gemaakt (...)': Ik begrijp het (medisch) nut van de NZa niet goed. Waarom bepaalt die -en niet de artsen zelf- wat spoedeisende zorg is?

    De NZa, dat is die communistische club van muurvaste consultarieven voor huisa...rtsen. Niks marktwerking voor wat betreft huisartsenzorg. De NZa was net als ZN de afgelopen maanden muisstil. En dan nu wél betrokken willen worden in het 'opschalen' van de reguliere zorg?

    Even verderop staat bijvoorbeeld: 'Of is het nodig om nu een herniaoperatie te doen, terwijl de klachten bij veel patiënten na een paar maanden sowieso voorbij zijn?'
    Ja, dat had ik als huisarts óók kunnen vertellen. Maar het probleem is, dat als je dat een patiënt uitlegt (zelfs als neuroloog Isala en huisarts samen, wat we in onze regio doen), dat die patiënt dankzij de marktwerking gewoon naar een zelfstandig behandelcentrum kan...en daar wél een hernia-operatie krijgt. Want de schoorsteen moet wel roken...dát is marktwerking. En daar neemt de Nederlandse regering steeds nog geen afstand van.

    Haal nu eerst eens de macht bij de NZa en ZN weg. Geef de zorgprofessionals het vertrouwen terug, we weten heus wel wat zinnige medische zorg is!

  • GJ Bonte

    Neuroloog, Dalfsen

    Nee, de stilte onder zorgeconomen is nog steeds oorverdovend... En ook de zorgverzekeraars houden zich angstvallig stil. En van de NIAZ en JCI heb ik ook al een tijdje niets meer vernomen.

    De IGJ is zoet met onderzoek doen naar het gegeven waarom... zoveel ouderen overlijden. Zo lang de IGJ dat doet, zaniken ze in ieder geval niet over de lengte van de witte jas. Het enige dat Ronnie van Diemen te melden had tijdens de debriefing van de 2e kamer was "dat ze zich zorgen maakte over de reguliere zorg". Ik heb zelden de overbodigheid van een organisatie zo pijnlijk voor het voetlicht zien komen.

    Want wat bleek? Als een "crisis" aan de mensen op de werkvloer wordt overgelaten blijken ze heel snel de organisatie te kunnen veranderen, en blijken ze uitstekend samen te kunnen werken. En datgene te doen wat er gedaan moet worden. Zonder accreditatie door JCI of NIAZ, zonder IFMS, zonder IGJ en zonder zorgeconomen.

    En intussen zaten alle zorgeconomen, zorgverzekeraars, maar ook de IGJ, de mensen van de NIAZ en de JCI werkloos thuis. Ze bleken uitstekend gemist te kunnen worden. Sterker nog, het leek zelfs beter en soepeler te gaan zonder deze lastpakken.

    Als er dan bij politici en bestuurders geen lichtje op gaat, moet het angstvallig leeg zijn in hun hoofden...

  • Bart Bruijn

    Apotheekhoudend huisarts, Streefkerk

    En ook hier blijkt, als het erop aankomt, is het afschaffen van de werking van het zorgsysteem (i.e. het zorgsysteem zelf) het meest functioneel. Hoeveel voorbeelden hebben we nog nodig?

    Natuurlijk, de geldmensen en diegenen die hun twijfelachtig...e enorme inkomens 'verdienen' aan het zorgstelsel hebben zich in hun veilige thuisisolatie kunnen voorbereiden en zij zijn er inmiddels als de kippen bij om te 'bewijzen' dat het zorgsysteem niet moet veranderen. Dat haalt je de koekoek om maar in de vogelbeeldspraken te blijven.

    Maar even serieus, is er nog één iemand met verstand van zaken (geen zorgeconoom, verstand van zaken) die het nut van het huidige systeem en van de verziekeraars nog wil verdedigen?

    Iemand?

 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.