Het blauwe kind - Henry Bauchau

Behekseld door de demon van Parijs

Artsen die ‘evidence-based’ in hun huid getatoeëerd hebben staan en gruwen van Freud, kunnen Het blauwe kind beter niet lezen. Tenzij ze zin hebben zich 384 bladzijden lang op te winden over de vraag waarom Orion papier en Oost-Indische inkt krijgt om zijn demonen te bevechten in plaats van risperidon. Maar wie denkt die vraag te kunnen verdringen en behalve van de geneeskunde ook houdt van beeldende kunst en literatuur, moet het boek van Henry Bauchau vooral snel aanschaffen.

De Belgische schrijver en psychoanalyticus geeft een ontroerend inkijkje in de ‘behekselde’ wereld van de tiener Orion. Sinds zijn vierde wordt hij geregeld besprongen door ‘de demon van Parijs’ die ‘stralen in zijn zenuwen gooit’. Hij vertelt daar met horten en stoten over in prachtig verhaspelde taal – hulde aan vertaler Kris Lauwerys.

Beetje bij beetje slaagt Orion erin om zijn wanen om te zetten in schilderijen, daartoe aangemoedigd door zijn ‘psychotherajuf’ Veronique. Behalve psychoanalyse geeft ze hem ook privéles, omdat hij in de klas van het Parijse dagcentrum voor adolescenten niet te handhaven is; bij elke fout of pesterij draagt de demon hem op om met de tafels te gaan gooien. Aanvankelijk tekent hij vooral ‘het meer van Parijs’, een grote watervlakte waar alleen het puntje van de Eiffeltoren en de koepel van de Montmartre nog bovenuit steken. Net goed voor de demon, die bang is voor water. Maar gaandeweg gaan er steeds meer deuren open in Orions verbeelding. Zijn werk wordt tentoongesteld en hij wint prijzen.

Ook verbaal leert de jongen zich uiten. Elke week schrijft hij plichtsgetrouw de dictees van Veronique uit om zijn Frans te verbeteren, maar zodra hem iets dwarszit neemt hij zelf het woord en moet zij schrijven. Dan volgt er een ‘angstdictee’ waarin hij afwisselend in de eerste en derde persoon enkelvoud over zichzelf praat: ‘De demon heeft donderdag met mijn tanden bij mevrouw een afdruk achtergelaten. Orion was verongelukkigd want het is een mevrouw die lief is voor hem.’

De lezer volgt Orion tot hij midden twintig is en zichzelf schilder-beeldhouwer kan noemen. Hoewel Veronique dan allang niet meer de illusie heeft dat hij ooit werkelijk zal genezen, eindigt het boek wel halfoptimistisch. De kunst kan een uitweg bieden uit ‘stralementen en gestoor’, is de boodschap. En of je het gelooft of niet, mooi is het wel. - Lieke de Kwant

Henry Bauchau, Het blauwe kind, De Bezige Bij, 384 blz., 22,50 euro.

Rubriek Scoop