Hersenen van zwangere veranderen langdurig

Zwangerschap zorgt voor veranderingen in de vrouwelijke hersenstructuur die tot ten minste twee jaar na de geboorte aanwezig blijven. Deze veranderingen treden vooral op in gebieden betrokken bij sociale cognitie. Dit blijkt uit onderzoek van Elseline Hoekzema en collega’s (universiteit van Leiden en Barcelona) gepubliceerd in Nature Neuroscience.

Hoekzema e.a. bestudeerden hersenscans van 25 vrouwen voor en na hun eerste zwangerschap. Controlegroepen bestonden uit niet-zwangere vrouwen, vaders en mannen zonder kinderen. In de laatste twee gevallen om te kijken of de veranderingen in de hersenen wellicht eerder verband hielden met het aanstaande ouderschap dan met de zwangerschap als zodanig.

De studie laat zien dat tijdens de zwangerschap het grijze-stofvolume van vrouwen afneemt, vooral in de cerebrale cortex. Deze veranderde gebieden spelen een rol bij het herkennen van gedachten en emoties van anderen (‘theory of mind’). De onderzoekers vermoeden dat de verandering in hersenstructuur de overgang naar het moederschap gemakkelijker zou maken; die zou de moeder bijvoorbeeld beter in staat stellen de behoeftes van haar zorgbehoevende kind te herkennen. Deze hypothese wordt ondersteund door onderzoek bij knaagdieren, waaruit bleek dat hersenstructuurveranderingen tijdens de zwangerschap geassocieerd zijn met toegenomen moederlijk gedrag en minder negatieve responsen jegens het nageslacht. In de studie van Hoekzema e.a. bleken de hersengebieden die het meest aan verandering onderhevig waren voor een groot deel te overlappen met de hersengebieden die bij de vrouwen het meest actief waren tijdens het tonen van foto’s van hun baby’s. Daarnaast bleek de mate waarin de hersenen veranderden ook een voorspeller te zijn voor de sterkte van binding tussen moeder en kind en het ervaren van negatieve gevoelens bij de moeder.  

Hoekzema hoopt dat er naar aanleiding van dit onderzoek vervolgstudies zullen komen die tot een beter begrip en vroege herkenning van bijvoorbeeld postnatale depressies kunnen leiden. Op dit moment is er in Leiden een nieuw onderzoek gaande, dat gedetailleerder naar de hersenveranderingen kijkt.

doi: 10.1038/nn.4458