Grenzeloze inzet voor gezondheid

Sara Cerdas (33 jaar)

Uit: Portugal

Is: afgestudeerd als arts, heeft een master public health en onderbrak een promotietraject voor haar EU-loopbaan

In EU-parlement namens: de Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten (S&D)

Neemt deel aan: de ENVI-commissie en onder andere een speciale covidcommissie

Zie ook: Profielpagina Europees Parlement

‘Als medisch student wist ik al dat ik niet alleen de individuele patiënt wilde bestuderen, maar iets wilde doen dat sociale impact heeft. Ik werd verliefd op publieke gezondheid. Ik ben door de Portugese socialistische partij gevraagd me kandidaat te stellen voor de EU. Ik zie mijn werk hier als een missie en zet me er honderd procent voor in. Daar kan ik nu geen artsenwerk naast doen. Ik hoop in de toekomst wel mijn PhD, waarin ik onderzoek doe naar de invloed van werkomstandigheden op de mentale gezondheid, af te ronden.’

Gezondheidsbedreigingen

‘Niet iedereen realiseerde zich welke rol gezondheid binnen de EU kon hebben. Door covid-19 is dat veranderd. In reactie daarop is het EU4Health-programma aangenomen, waarvoor tot en met 2027 5,3 miljard euro is gereserveerd. Daarmee moet de EU beter worden voorbereid op grensoverschrijdende gezondheidsbedreigingen, kunnen er plannen rond kankerbestrijding worden uitgevoerd, en kan een farmaceutische strategie worden bepaald. Ook gaat er geld naar de digitalisering van gezondheidssystemen, het verminderen van het aantal antibioticaresistente infectieziekten en het verbeteren van de vaccinatiegraad.’

‘Er is wat dat betreft nu echt sprake van een transformatie binnen de EU. Men is zich bewust van hoe belangrijk gezondheid is en dat investeren in publieke gezondheid een investering in het welzijn van iedereen is.’

Elke dag in mijn hoofd

‘We kunnen binnen de EU gezamenlijk de publieke gezondheid beschermen door ons te richten op onderwerpen als preventie, farmacie en digitalisering. In de eed van Hippocrates staat dat de gezondheid van de patiënt mijn prioriteit is als arts. Dat is wat ik elke dag in mijn hoofd heb als ik naar het parlement ga. Mijn patiënt is niet één individu, maar de Europese populatie. Gezondheidsbeleid maken is ook een manier om te focussen op die patiënt.’

‘Mijn patiënt is niet één individu, maar de Europese populatie’

‘Als EU gaan we niet over de manier hoe zorg wordt geleverd in een lidstaat, maar we gaan wel over de veiligheid van die zorg, door wet­­geving en door regulatie van de producten die we gebruiken. Dankzij de EU hebben we een van de hoogste standaarden wereldwijd voor de kwaliteit van voedsel, water en medicijnen. We zeggen als EU niet welke chirurgie de beste keuze is voor een bepaalde patiënt, maar we hebben wel wat te zeggen over het voedsel waar een patiënt toegang toe heeft. Zo bepalen we ook de gezondheid. Dat is ook belangrijk met het oog op de ontwikkeling van de ziekte obesitas. En we kunnen wetgeving maken over vervuiling, en zo kanker tegengaan. Het doel is om van de EU een gezondere plaats te maken.’

Andreas Glück (47 jaar)

Uit: Duitsland

Is: chirurg, werkt een halve dag per week in een kliniek naast zijn parlementswerk

In EU-parlement namens: de liberale Renew Europe-fractie

Neemt deel aan: de ENVI-commissie, een speciale covidcommissie en de commissie voor industrie, onderzoek en energie

Zie ook: Profielpagina Europees Parlement

‘Ik was heel gelukkig als arts. Maar in mijn familie en omgeving gold altijd al het motto dat je niet moet klagen maar zelf moet proberen zaken te veranderen. Zo ben ik eerst lokaal in Duitsland politiek actief geworden. In die functie hoorde ik vaak “o, dat is vanwege Europese wet­­geving, daar kun je niks aan doen” – alsof het rechtstreeks van God kwam. Europa is ver weg in de beleving van mensen, iets waar je niks aan kunt veranderen, goed of slecht. Daarom heb ik besloten het Europese parlement in te gaan toen de kans zich voordeed.’

‘Ik werk nog steeds als dokter, vier uur per week, elke maandagochtend. Ik stap daarna in mijn auto en rijd naar Straatsburg. Dat is een interessante combinatie. Ik kan bij Europese discussies aangeven hoe het er op dit moment aan toegaat binnen ziekenhuismuren. Ik spreek nog patiënten, doe nog operaties. En daarnaast ben ik op een meer abstract niveau bezig, maar vanwege het wetgevende aspect wel een niveau met macht, voor zo’n 450 miljoen mensen.’

Twee werelden

‘Het is heel verrijkend om zo van twee werelden onderdeel te zijn. Voor mij is de vraag hoeveel artsen er in het parlement zitten niet van belang. Maar wel hoeveel praktiserend artsen, die nog buiten de politieke bubbel komen waar je als politicus in zit. In de politiek moet je tussen verschillende belangen en gezichtspunten balanceren. Voor mij is het heel fijn om als arts met normale artsen te maken te hebben, ook al is het maar vier uur in de week. Want ik doe het Europese werk voor normale mensen.’

‘Als politicus voor de deelstaat Baden-Württemberg deed ik veel aan energie politiek. In het EU-parlement wilde ik graag in de ENVI-commissie, vanwege het aspect van publieke gezondheid en milieu. Deze commissie is perfect voor mij als arts. Maar toen ik begon was er nog maar weinig aandacht voor gezondheid en geneeskunde. Tot de pandemie kwam. Nu zijn er veel gezondheidszaken te bespreken.’

‘Voorheen ging de EU al wel over het toelaten van medische hulpmiddelen of medicijnen. Maar intussen is er wel wat veranderd. Toen de pandemie startte, was het één grote egotrip: elke lidstaat dacht aan zichzelf. Na een paar weken realiseerde iedereen zich dat we de situatie beter samen konden aanpakken als we toch zo met elkaar verbonden zijn. De covidpandemie is daardoor een van de belangrijkste momenten voor het Europarlement geweest. Iedereen zag daardoor dat we meer Europese bevoegdheden nodig hadden.’

‘Iedereen zag door de pandemie dat er een nood­zaak was om samen te werken’

Verschillen per lidstaat

‘We hoeven niet naar één Europees zorg­stelsel. Daar zijn omstandigheden per lidstaat ook te verschillend voor. Maar er zijn ook veel dingen die we wél kunnen doen. Bijvoorbeeld het verzamelen van onderzoeksdata. Nu doet elke lidstaat dat nog op zijn eigen manier, waardoor je data niet kunt vergelijken. Als patiënt kan ik met een recept van een Duitse dokter mijn medicatie onmogelijk krijgen bij een Nederlandse of een Franse arts. De European Health Data Space, waar nu aan wordt gewerkt, moet ervoor zorgen dat je straks je medicijnen bij elke apotheek in de EU kunt krijgen.’

‘We moeten ook sterker worden als het gaat om openbare aanbestedingen en het inkopen van medicijnen en grondstoffen voor de productie van medicijnen. We hebben een strategie nodig om niet alleen goedkoop in te kopen op de wereldmarkt, maar ook zo in te kopen dat je je risico’s spreidt over verschillende aanvoerlijnen. En we hebben een Europese rampenbestrijdingsfaciliteit nodig, waar we beschermende middelen en medicijnen kunnen opslaan.’

‘De EU kan ook een rol spelen om het toelaten van medicijnen en medische hulpmiddelen te versnellen. De EMA heeft in covidtijd laten zien dat het mogelijk is om het hele proces van laboratorium naar toepassing te versnellen zonder dat de patiëntveiligheid in het gedrang komt. Ik denk dat er nu in het parlement wel een meerderheid is te vinden om Europa meer bevoegdheden te geven op zulke zaken in gezondheidssector. Iedereen zag door de pandemie dat er een noodzaak was om samen te werken. Geen enkel land kon deze crisis in z’n eentje het hoofd bieden.’

Staatsgeld

‘Binnen de covidcommissie probeer ik criteria op te stellen om tot meer transparantie te komen. Dat we bij een volgende situatie van tevoren met farmaceuten kunnen afspreken dat hun rechten over het intellectueel eigendom van medicijnen of vaccins blijven bestaan, maar dat ze wel moeten meewerken aan licentie­productie door andere fabrikanten als ze die medicijnen of vaccins met staatsgeld hebben ontwikkeld. En dat er zes tot twaalf maanden na geheime onderhandelingen hierover wordt gerapporteerd, zodat het Europees parlement in ieder geval achteraf de Europese Commissie kan controleren. Hier hoop ik een verschil te kunnen maken.’