Gezinsplanning in de derde wereld: van levensbelang
5 reacties
Het besluit van president Trump om de financiële steun aan internationale organisaties die abortus steunen stop te zetten, is levensgevaarlijk voor miljoenen vrouwen op de wereld. Dat zegt Bert van Enter, vanuit zijn werk als arts voor vluchtelingen en migranten op de Thais-Birmese grens.
Als arts internationale geneeskunde en tropengeneeskunde (AIGT, de nieuwe benaming voor tropenarts) werk ik voor de Shoklo Malaria Research Unit (SMRU) op de grens Thailand-Myanmar (Birma). De SMRU heeft, naast het doen van onderzoek, als belangrijkste taak het verlenen van humanitaire hulp aan Birmese vluchtelingen en migranten in drie klinieken op de Thais-Birmese grens. Een van de drie klinieken in het gebied bevindt zich in het grootste vluchtelingenkamp, Mae La, voor Birmese vluchtelingen in Thailand, waar sommigen al meer dan dertig jaar verblijven.
Mijn taak is vooral gericht op de moeder- en kindzorg. Daarbij zijn het verstrekken van anticonceptie en geven van voorlichting over gezinsplanning cruciaal. Sinds vele jaren zetten talloze organisaties zich met succes in voor dit doel en beetje bij beetje winnen ze terrein bij het terugdringen van de moedersterfte en de zwangerschapscomplicaties. Het recente besluit van Donald Trump om de miljoenen dollars aan steun hiervoor met één handtekening teniet te doen heeft dan ook verstrekkende gevolgen en is letterlijk levensgevaarlijk. Veel organisaties die veilige abortus aanbieden houden zich ook bezig met gezinsplanning en voorlichting, en door Trumps maatregel raken zij mogelijk een groot deel van hun financiering kwijt.
Anticonceptie verstrekken en voorlichting geven is cruciaal
In het afgelopen jaar heb ik talloze vrouwen gezien die baat hebben gehad bij anticonceptie of die door het gebrek hieraan in zeer gevaarlijke situaties zijn terechtgekomen. Het belang van (voorlichting over) anticonceptie licht ik graag toe aan de hand van enkele korte verhalen over patiënten die ik dit jaar heb begeleid.
Zwangerschapspreventie en veilige abortus zijn maatregelen die vrouwen helpen om gezond te zijn en te blijven. Mensen op machtige posities, zoals Trump, die domme ‘mannelijke’ besluiten nemen om deze maatregelen te dwarsbomen, zijn daarom gevaarlijk.
Ik was blij verrast dat er een Nederlandse minister internationaal de aandacht trok door zich hiertegen te verzetten en die zich sterk maakt om een nieuw fonds te starten om de gevolgen van deze immorele actie te beperken (shedecides.eu). Een dikke pluim voor Ploumen!
Wonder boven wonder
Een 25-jarige moeder vertelde me enkele weken geleden een afschrikwekkend verhaal over het verloop van haar zwangerschap. Ik had haar op controle gezien tot de 33ste week van haar zwangerschap. In die fase ontwikkelde zij voor het eerst een milde hypertensie. Na voorlichting en het starten van medicatie maakten we een vervolgafspraak voor een week later. Maar vanwege de moeilijke omstandigheden waarin veel van onze patiënten verkeren, lukte het deze vrouw niet om in de weken daarna naar onze kliniek te komen. En helaas zag ik haar daarom nu, na de bevalling, pas weer. Ditmaal kwam ze voor de controle en vaccinaties van haar kind. In de tussentijd is deze jonge moeder door het oog van de naald gekropen. Ze vertelde me dat ze uiteindelijk op eigen iniatief naar het Thaise ziekenhuis is gegaan, omdat ze spontaan in partu raakte bij 37 weken zwangerschap. Een dag na haar vaginale bevalling ontwikkelde zij echter eclampsie en belandde in een coma, veroorzaakt door een hersenbloeding. Na een spoedverwijzing naar het grotere districtsziekenhuis (een uur rijden) werd uiteindelijk een deel van de schedel operatief verwijderd en heeft zij het wonder boven wonder overleefd. Nu, vier maanden later, heeft zij geringe woordvindstoornissen en is er een miniem krachtsverlies aan de rechterzijde. Maar eigenlijk ging het, gezien het dramatische verloop, verbazingwekkend goed met haar en haar kindje.
Ik besprak met haar de risico’s van een volgende zwangerschap en de verschillende mogelijkheden om dit te voorkomen. Ze zei dat ze de risico’s kende, maar dat haar man misschien nog meer kinderen wilde.
Vijf kinderen op je 19de
Met een 19-jarige moeder, net bevallen van haar vijfde kind, besprak ik dat zij een spiraaltje zou krijgen om een volgende zwangerschap te voorkomen. Getrouwd toen ze 11 was, kreeg ze haar eerste kind op haar 13de en is nu dus moeder van vijf kinderen. Was dit gepland? Zeker niet. Maar er is nooit met haar en de vader over anticonceptie gesproken. Helaas is anticonceptie ook niet overal goed verkrijgbaar. Gelukkig kan onze organisatie met behulp van donorgeld sinds enkele jaren anticonceptie aanbieden. Door mond-tot-mondreclame vinden steeds meer vrouwen de weg naar onze kliniek.
Kippenbot
Een 32-jarige gravida 6 para 5 werd eerder door mijn collega gezien in haar tweede trimester, vanwege koorts en pus uit de uterus. De diagnose septische abortus werd gesteld. Na het starten van antibiotica werd 24 uur later een curettage verricht. Echter nadat zij langdurig niet opknapte, werd zij verwezen naar het districtsziekenhuis voor nadere diagnostiek en beeldvorming. Uiteindelijk was de situatie dermate gecompliceerd dat bij deze vrouw een hysterectomie werd verricht en er een kippenbot werd gevonden in de buik. Het gebeurt helaas vaker dat wij vrouwen zien die ongewild zwanger zijn en bij gebrek aan de mogelijkheid voor veilige abortus een thuisabortus uitlokken met levensgevaarlijke gevolgen.
Verkracht
Een bezorgde vader en moeder kwamen met hun 26-jarige gehandicapte dochter op ons spreekuur. De dochter is doof en ik schatte haar mentale ontwikkeling op het niveau van een 5-jarige. Zij was op dat moment, naar schatting met echo en abdominaal onderzoek, ongeveer 36 weken zwanger. Wanneer ik vraag naar de vader van het kind, begint de moeder te huilen. Beide ouders zijn arm en werken elke dag op het land. Overdag is de dochter alleen thuis. De ouders weten niet hoe ze zwanger is geraakt. Helaas zullen we er nooit achter komen wie dit gehandicapte meisje heeft verkracht. De dochter zelf lijkt niet te begrijpen waarom haar buik zo bol is. De moeder vertelt me dat ze veel stiller dan normaal was in de laatste maanden. Treurig.
Deze zwangerschap had natuurlijk nooit mogen gebeuren. Met de ouders spreek ik af om na de zwangerschap een geschikte vorm van anticonceptie te regelen.
Myanmar
Sinds 1962 is Myanmar een dictatuur met een militaire junta. Het onderdrukken van de bevolking en het bloedig neerslaan van elke vorm van opstand heeft uiteindelijk geleid tot een burgeroorlog met honderdduizenden vluchtelingen als gevolg. Sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw zijn hierdoor uiteindelijk negen vluchtelingenkampen in Thailand ontstaan. Veel van deze vluchtelingen zijn nooit officieel erkend als vluchteling en missen een officiële status. Hierdoor hebben ze vrijwel geen rechten, zijn stateloos, en wonen al tientallen jaren in de kampen.
In 2015 won de NLD (National League for Democracy)-partij van Nobelsprijswinnares Aung San Suu Kyi de verkiezingen in Myanmar en bestaat de hoop op een betere situatie. Het land is echter nog verre van stabiel en op de grens Thailand-Myanmar heerst nog regelmatig onrust tussen het regeringsleger en verschillende lokale milities.
Informatie en steun
Meer informatie over de Shoklo Malaria Research Unit is te vinden op shoklo-unit.com.
Voor artsen die geïnteresseerd zijn om voor een periode te werken op de Thai-Birmese grens hebben wij verschillende vacatures openstaan. Ervaring binnen de gynaecologie en verloskunde en/of kindergeneeskunde is gewenst.
Een van de Nederlandse organisaties die ons werk hier ondersteunen is de stichting Malariadokters (malariadokters.nl). Maar wij zijn altijd op zoek naar meer mensen of instanties die geld, medicijnen of medische apparatuur kunnen doneren.
auteur
Bert van Enter, arts internationale geneeskunde en tropengeneeskunde, nu werkzaam bij Birmese vluchtelingen en migranten
contact
bertvanenter@gmail.com
cc: redactie@medischcontact.nl
Geen belangenverstrengeling gemeld door de auteur.
Alle betrokkenen hebben toestemming gegeven voor het publiceren van hun verhaal en gingen ermee akkoord dat hun foto’s mogelijk gepubliceerd zouden worden.
lees ook
Bert van Enter
arts, Utrecht
Beste collega's,
Naar aanleiding van uw reacties wil ik u graag hartelijk danken voor uw interesse in dit stuk en uw positieve toevoegingen. Minister Ploumen heeft veel succes met shedecides en ik hoop dat dit zo blijft. Gezinsplanning en abortus zi...jn in veel gevallen van groot belang om de gezondheid en posities van vrouwen te helpen verbeteren.
Elise van Hoek
socioloog, NPV|zorg voor het leven, Veenendaal
Geachte redactie,
In ‘gezinsplanning in de derde wereld: van levensbelang’ (MC 23 feb 2017) besteedt u aandacht aan het ‘antiabortusbesluit’ van president Trump, waarbij de financiering aan NGO’s wordt stopgezet die abortus actief bevorderen of uitv...oeren in landen buiten de VS. Bij het artikel staan aansprekende casussen over vrouwen die geholpen zijn bij ongewenste, onverwachte en risicovolle zwangerschappen. Het verhaal was compleet geweest als er casuïstiek gewijd was aan de uitvoer van abortussen, al dan niet legaal met behulp van deze NGO’s. Veel niet-westerse landen blijven abortus afwijzen als het doden van ongeborenen. Het is buitengewoon zorgwekkend als onderwijs en gezondheidszorg door Trumps besluit onder druk komen te staan. Het is echter de helft van het verhaal tegen dit besluit te ageren, zonder de grote weerstand wereldwijd tegen abortus te benoemen. Meer aandacht voor onderliggende problemen is nodig: (seksueel) geweld tegen vrouwen en uitsluiting. Abortus is slechts symptoombestrijding.
Cornelis Bruijninckx
chirurg, Rotterdam
Ik heb veel respect gekregen voor collega Bert van Enter. Niet alleen brengt hij de in onze egocentrische wereld in onbruik geraakte begrippen van ‘barmhartigheid’, ‘toewijding’ en ‘opofferingsgezindheid’ dagelijks in praktijk, ook weet hij het belan...g van zijn werk zonder poespas duidelijk te maken en in een mondiale context te plaatsen. De reactie van de collegae Kuipers en Hulshof zijn zonder meer belangrijke aanvullingen op zijn betoog dat de ‘Trump administration’ in deze een uiterst destructief besluit heeft genomen. Overigens dient dit niet als het werk van slechts een man (Trump) te worden gezien omdat het gesteund wordt door vrijwel alle Amerikanen die de Grand Old Party een warm hart toedragen.
Ook voor de bewoners van de Verenigde Staten zelf zal deze overtuiging desastreuze effecten sorteren wanneer ook daar abortus, seksuele voorlichting aan kinderen en instructies ten aanzien van anticonceptionele technieken teruggedrongen gaan worden.
Het is wetenschappelijk met zekerheid aangetoond dat door verbod op abortus het aantal abortussen niet daalt maar illegaal verricht worden. Het laagst per 1000 inwoners ligt het aantal abortussen in Nederland, waar abortus provocatus sinds 1967 gelegaliseerd is. In Afrika en Zuid-Amerika waar abortus strafbaar is, worden meer dan 95% van de ingrepen illegaal en dus onveilig verricht.
Het werk van collega Enter en andere collega’s in dit veld verdient ons aller steun, vooral ook nu, omdat steeds meer autoritaire regimes hun globale plicht zullen gaan verzaken.
J. Hulshof
GGZ-arts, Wolfheze
Beste collega Kuipers, ik geef u volkomen gelijk. In de Westerse wereld hebben we de luxe omstandigheid dat we anticonceptie (en als het moet abortus) kunnen gebruiken voor gezinsplanning of voor het individuele belang van de vrouw, dus op beperkt so...ciaal niveau. Op mondiaal niveau is er de noodzaak om de bijna niet te keren toename van de wereldbevolking op zijn minst voor een deel te beperken. Overbevolking leidt (samen met andere oorzaken) tot armoede, uitputting van hulpbronnen, verwoesting van de natuur (verdwijnen van tropisch regenwoud en verwoestijning), uitbuiting, burgeroorlogen (en daardoor weer vluchtelingenproblematiek en uitbreiding van burgeroorlogen tot oorlogen tussen landen), milieuverontreiniging en klimaatverandering. President Trump heeft op morele gronden besloten om de financiële steun aan internationale organisaties die abortus steunen stop te zetten. Een heel kortzichtig besluit. Dat dezelfde organisaties ook anticonceptie bevorderen ontgaat hem kennelijk. Gelukkig zijn er bestuurders in andere landen die het gat opvullen dat Trump heeft veroorzaakt. Het zou kortzichtig van ons zijn als wij vanuit het westen gezondheidszorg zouden leveren of ondersteunen aan arme landen zonder anticonceptie en abortus daar deel van te laten uitmaken.
RS Kuipers
arts, Amsterdam
In aanvulling op het prachtige artikel van de Heer van Enter wilde ik toevoegen dat gezinsplanning in de derde wereld niet alleen van levensbelang is voor de derde wereld, maar voor de hele wereld. Het onderwerp wordt in zowel de media als de politie...k op alle mogelijke manieren gemeden maar laten we eerlijk zijn: de wereld is overbevolkt. Wellicht niet voor de stedeling die houdt van asfalt en beton, maar wel voor ons als mens. Menig wetenschappelijk onderzoek toont aan dat wij van nature geen stadsmensen zijn. Grote hoeveelheden mensen zorgen voor stress. Stadsmensen leven korter dan plattelanders. Des te meer een land zich ontwikkelt des te meer zien we dat mensen weer aandacht krijgen voor 'terug naar de natuur.' Overbevolking, is uiteindelijk de oorzaak van vele, zo niet alle, grote problemen op aarde. Van oorlogen, hongersnoden, natuurrampen tot volksverhuizingen. Immers, welke oorlog gaat er uiteindelijk niet om 'schaarse bronnen', en zijn hongersnoden niet altijd het gevolg van een disbalans tussen voedselaanbod en voedselvraag. En zijn natuurrampen niet veelal het gevolg van menselijk handelen, bijvoorbeeld ontbossing? En Volksverhuizingen, zoals de massa emigratie uit Syrie en uit de Hoorn van Afrika? Alle het gevolg van een optelsom van oorlog+honger+dorst die weer het gevolg zijn van... Het mag best eens gezegd worden: ook als artsen hoeven we niet altijd alleen naar het individu te kijken maar hebben we ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Geboortebeperking doen we niet alleen voor de ontwikkeling van de derde wereld vrouw, maar net zo goed als duurzame oplossing voor het voortbestaan van deze wereld. Net zoals we dat met educatie proberen te bereiken.