Getallen zijn niet heilig

Beter of slechter, veiliger of gevaarlijker, kansrijker of juist niet? Met een simpel ‘ja’ of ‘nee’ nemen we allang geen genoegen meer. Maat en getal willen we weten, percentages, data, spreadsheets, diagrammen. Alleen daarmee wordt het inzichtelijk, kan geïnterpreteerd en geconcludeerd worden. Maar ook geweldig veel zand in nietsvermoedende ogen gestrooid worden. Onbewust maar ook te vaak bewust. Vooral publieksmedia zijn dol op getallen, hapklare brokken, gemakkelijk voer voor de snelle lezer. Dat juist twee epidemiologen, tevens columnisten van MC en dus getallenfreaks bij uitstek Luc Bonneux (De cultuur van de angst) en Miquel Ekkelenkamp (MC 14: Een acceptabel aantal doden) zich zo kritisch uitlaten over de waarde van gepresenteerde getallen, geeft te denken. Aantallen waarbij speculatie het wint van de ratio. Waarbij overdrijven gewoon gevonden wordt.

Voeg daarbij ook de bijdrage op bladzijde 1126 (Commotie over babysterfte) van Raymond de Vries en Marianne Nieuwenhuize over babysterfte en de getallen uit eigen wetenschappelijk onderzoek waarmee de kampen elkaar rollebollend om de oren slaan. De gemiddelde Nederlander snapt er niets meer van. Duidelijkheid verwordt tot onduidelijkheid. Misschien drukt wetenschap wel een te zwaar stempel op politiek-maatschappelijke discussies en zijn er te weinig die de (verzameling van) data nog op waarde kunnen schatten. Zeker – en dat is beslist geen verwijt – onder journalisten die met die aangeleverde data weer snel hun stukjes moeten tikken.

Met verzamelde gegevens binnen onze landsgrenzen lukt het al moeilijk, laat staan als het over Europa gaat (Ons bin zunig) of nog weidser. Leren van elkaar is goed, maar mag het ook zonder dat heilige geloof in getallen en lijstjes? Onderzoeksbureau’s verdienen een goede boterham aan datamining en het vervolgens schrijven van het zoveelste rapport. Universitaire medische centra en de stafleden hebben meer aandacht voor wetenschap en hun publicaties dan – zo blijkt ook weer uit de bijdrage van klinisch psycholoog Els van der Linden – aan patiëntenzorg en opleiding (Waarom de aios afhaakt, mét filmpje). Een gang van zaken die het leveren van goede zorg frustreert in plaats van stimuleert. Die mensen op het verkeerde been zet.

Besteed daarom meer aandacht aan het uitwisselen van ervaringen, ga bij elkaar kijken, luister goed en blijf bovenal nuchter nadenken tussen de lawine aan data.

Ben Crul

www.twitter.com/bencrulMC