Gerechtvaardigd paternalisme

Eerder leverde ik in deze rubriek al twee bijdragen over (full) body scans en diagnostiek op verzoek van de patiënt. In de eerste bijdrage liet ik mij leiden door de ijzersterke argumenten van de Gezondheidsraad (tegen) en in de tweede gaf ik - tot verdriet van sommige lezers - blijk van twijfel. Want waaraan ontleent de dokter het recht om een patiënt (of klant) een gevraagde test te onthouden, zeker als die de test zelf wil betalen?

Cardioloog René Dijkgraaf vond dat gemakkelijk te weerleggen. ‘Volgens die redenering zou iemand ook kunnen kiezen voor preventieve cholecystectomie of voor een avontuurlijke bypassoperatie.’ Nu ligt in zijn voorbeelden de risicoafweging toch heel anders dan bij MRI-onderzoek op verzoek van de patiënt.

Enkele maanden geleden heb ik gefascineerd, bijna gebiologeerd, zitten kijken naar een BBC-reportage over patiënten die ‘last’ hebben van een gezond ledemaat en die zichzelf pas als ‘compleet’ ervaren als zij zonder benen in een rolstoel zitten. En ja hoor, na uitvoerig psychologisch onderzoek werd er uiteindelijk een chirurg gevonden die bereid was om de gezonde benen af te zetten.

Een extreem voorbeeld natuurlijk. Maar het adstrueert wel dat de wens van de patiënt ons er wel vaker toe brengt om onderzoek en/of behandelingen uit te voeren die niet direct evidence-based zijn, maar die wel bijdragen aan angst- en onzeker­heidsreductie. En dat is ook een legitieme doelstelling, ook al vindt Dijkgraag dat slap. Het draait echt niet alleen om gemak- en geldzucht.

Na de zomer komt de inspectie met een rapport over health checks en body scans. Ik heb inmiddels besloten me aan de conclusies en aanbevelingen van die rapportage te houden.

Floris Sanders