Geneesmiddelensluis krijgt verder vorm

Voor nieuwe dure geneesmiddelen geldt vanaf juli dat ze standaard in een ‘sluis’ terechtkomen. Dat biedt minister Bruno Bruins (Medische Zorg) de mogelijkheid om met farmaceuten te onderhandelen over de prijs voordat deze middelen in het basispakket worden opgenomen.

Het gaat om nieuwe, in ziekenhuizen toegepaste geneesmiddelen die per patiënt duur uitpakken, of om geneesmiddelen die zoveel worden voorgeschreven dat er jaarlijks veel geld aan wordt uitgegeven. Onder Bruins’ voorganger Edith Schippers werden hiervoor al criteria benoemd: het gaat om medicijnen die 50.000 euro per behandeling per jaar kosten, of waarvoor in totaal meer dan 40 miljoen euro per jaar wordt uitgegeven.

Schippers introduceerde in 2015 het principe van de geneesmiddelensluis: dat houdt in dat een minister nieuwe middelen tijdelijk buiten het basispakket kan houden. Die tijd kan de minister gebruiken om met farmaceuten te onderhandelen over lagere prijzen en om met zorgverzekeraars afspraken te maken over gepast gebruik. De criteria om te bepalen wanneer geneesmiddelen in die sluis moesten, waren echter nog vastgesteld. Deze criteria zijn nu in een algemene maatregel van bestuur gegoten die per juli in werking treedt.

Tot nu toe zijn acht middelen in de sluis geplaatst, waarvan er vijf vervolgens zijn toegelaten tot het basispakket. In een brief aan de Tweede Kamer laat Bruins weten dat de onderhandelingen over atezolizumab (Tecentriq) voor de behandeling van longkanker en ribociclib (Kisqali) voor de behandeling van borstkanker – twee middelen die sinds 2017 in de sluis zaten – voldoende resultaat hebben opgeleverd. Voor deze middelen zijn tot respectievelijk eind 2019 en 2020 financiële afspraken gemaakt. Dat maakt dat ze vanaf dit voorjaar voorlopig tot het basispakket worden toegelaten.

De sluis kent geen afbakening in tijd – het is dus onzeker hoe lang een medicijn buiten het basispakket kan worden gehouden. Volgens Bruins voorkomt de sluis dat een geneesmiddel ‘zonder meer tegen de hoofdprijs vergoed wordt’ en is de sluis ‘onmisbaar als we onze zorg betaalbaar willen houden’.