Geneeskunde voor ouderen gaat op de schop

Deelnemers invitational conference positief over nieuwe aanpak

De dubbele vergrijzing vraagt om een kleine revolutie in de geneeskundige zorg voor kwetsbare ouderen. Met het oog hierop werken een breed samengestelde stuurgroep en twee werkgroepen aan een voorstel voor een landelijke reorganisatie van de medische zorg aan kwetsbare ouderen.

In december 2008 heeft het federatiebestuur het project Toekomst Medische Ouderenzorg ingesteld. De achterban gaf het signaal af dat knelpunten in de medische ouderenzorg bleven liggen, omdat de betrokken medische disciplines uiteenlopende ideeën hadden over de oplossingsrichting. Dit moest worden doorbroken. Tijdens een goed bezochte invitational conference op 16 december 2009 hebben de deelnemende beroeps- en wetenschappelijke verenigingen van huisartsen, specialisten ouderengeneeskunde en medisch specialisten overwegend positief gereageerd op de voorstellen. In de kern houden deze het volgende in.

Huisarts: biedt proactief zorg aan
Een vraaggerichte werkwijze is de kracht van de moderne huisartsenzorg. De patiënt meldt zich met een probleem bij de huisarts en in overleg stelt deze de passende behandeling vast. Deze vraaggerichtheid wordt echter een zwakte als de patiënt zijn probleem te laat meldt. Bij kwetsbare ouderen gebeurt dat te vaak. Voor deze doelgroep wordt van de huisarts een proactieve werkwijze gevraagd.

Deze proactieve werkwijze bestaat uit casefinding op kwetsbaarheid en periodieke screening op polyfarmacie. Bij kwetsbare ouderen vindt systematisch functionele diagnostiek plaats en wordt een zorgplan opgesteld. Kwetsbare ouderen worden besproken in een hometeam, dat vergelijkbaar is met het multidisciplinair overleg (MDO) in het verpleeghuis. Vanwege de expertise van de specialist ouderengeneeskunde met dit type zorg is samenwerking met hen aangewezen. Het HIS en de tariefstructuur moeten de nieuwe werkwijze ondersteunen.

Medisch specialist: regelt de coördinatie
De problemen in het ziekenhuis betreffen de zorgcoördinatie. In de nieuwe werkwijze worden alle 65-plusssers bij opname gescreend op kwetsbaarheid. Bij een positieve screening wordt een medisch specialist gespecialiseerd in ouderengeneeskunde (klinisch geriater, internist ouderengeneeskunde, of andere medisch specialist) als coördinerend arts aangesteld. In de acute fase is de ‘orgaanspecialist ‘ verantwoordelijk voor de zorgcoördinatie, maar in de postacute fase wordt deze verantwoordelijkheid overgedragen aan de coördinerend arts. Voor de herstelzorg na ziekenhuisontslag is samenwerking met de specialist ouderengeneeskunde aangewezen. De tariefstructuur moet de nieuwe werkwijze ondersteunen.

Inbreng van ouderen
Enkele deelnemers aan de inviational conference hadden als kritiek op de voorstellen dat er te weinig aandacht was voor inbreng van de ouderen zelf. Artsen moeten meer het gesprek met ouderen aangaan en niet zelf bedenken wat goed voor hen is. Andere deelnemers pareerden deze kritiek door te stellen dat de voorstellen juist de voorwaarden creëren om het gesprek met oudere patiënten goed aan te kunnen gaan. De deelnemers pleitten voor uitbreiding van het project richting de polikliniek en psychogeriatrie.

Het voorstel van de projectgroep Toekomst Medische Ouderenzorg wordt in maart 2010 ter vaststelling aan het federatiebestuur van de KNMG aangeboden.

Michiel Wesseling, projectleider KNMG

Correspondentieadres: M.Wesseling@fed.knmg.nl