Laatste nieuws
Wetenschap

Geïntegreerde zorg pas na lange tijd effectief

Plaats een reactie
getty images
getty images

Zet de patiënt en zijn omgeving centraal en organiseer daaromheen diens zorg als een geheel, over de verschillende, zoals dat heet, ‘lijnen en silo’s’ van zorg- en hulpverleners. Dat is de kern van geïntegreerde zorg, en ook de richting waarin de gezondheidszorg zich moet bewegen, in buurten, regio’s en uiteindelijk landelijk, vindt de Britse hoogleraar Chris Ham.

Chris Ham heeft als leider van het Britse King’s Fund, een onafhankelijke denktank op het gebied van de zorg, tal van (onderzoeks-)rapporten gepubliceerd over geïntegreerde zorg. Onlangs was hij even in Nederland op uitnodiging van de KNMG.

Veel landen bewegen al in de goede richting, weet hij: ‘Delen van de UK, van Spanje, Nieuw-Zeeland en Australië, en van Canada en de VS.’ Maar wetenschappelijk bewijs voor de effectiviteit ervan is nog steeds niet spijkerhard. ‘Succesvolle voorbeelden zijn schaars’, geeft hij toe. ‘Als onderzoeker ben je doorgaans geneigd – ik spreek uit ervaring – te letten op het effect van een specifieke interventie. Zoals: maakt de komst van een gespecialiseerde verpleegkundige voor kwetsbare ouderen hun ‘uitkomsten’ beter? Het gaat echter nooit om een enkele interventie, maar om een hele verzameling; dat is nu net waar het bij geïntegreerde zorg om gaat. Er is slechts een handvol studies die met zo’n blik geïntegreerde zorg hebben gevalueerd. Wij hebben bijvoorbeeld een studie gedaan naar Kaiser Permanente (een systeem van geïntegreerde zorg in California, HM) en een vergelijkbare populatie in Engeland zonder geïntegreerde zorg en vonden dat in het eerste geval het gebruik van ziekenhuisbedden een stuk lager was. Patiënten werden succesvol thuis behandeld, of eerder ontslagen. Ander voorbeeld: tussen 1995 en 2000 werd in de VS de Veterans Health Administration getransformeerd van een zeer gefragmenteerd rond ziekenhuizen gecentreerd zorgsysteem naar een regionaal georganiseerde vorm van geïntegreerde zorg. Dat verminderde het gebruik van ziekenhuisbedden met meer dan 50 procent, en verbeterde de uitkomsten in termen van gezondheid en kwaliteit van zorg: behoorlijk overtuigend bewijs op populatieniveau van de effectiviteit van geïntegreerde zorg.’

Momenteel evalueren Ham en zijn medewerkers geïntegreerde zorg in en rond Christchurch in Nieuw-Zeeland en onderzoeken ze in het VK tien regio’s met geïntegreerde zorg. Over Nieuw-Zeeland valt al het een en ander te zegggen. ‘Eerste conclusie: geef het tijd. Je hebt minstens vijf tot tien jaar nodig voordat je positieve resultaten in de populatie ziet. Wat we verder hebben geleerd is: begin kleinschalig, dat wil zeggen bouw zorgteams – medische en sociale–- rondom patiënten, dus in de buurt waar ze leven. Bouw dat uit, werk dus bottom-up, niet top-down. Maar zorg ook voor visionair leiderschap. In Nieuw-Zeeland bleek dat een zeer belangrijk ingrediënt. In Christchurch was tien jaar geleden behoefte aan een tweede ziekenhuis vanwege de vergrijzende populatie. Maar er was geen geld en geen staf. Dus gooide men het over een andere boeg en investeerde in wijkverpleegkundigen en huisartsen: een tweede ziekenhuis bleek uiteindelijk niet nodig. Om zoiets te doen is leiderschap nodig.’

Al vroeg in het proces van integratie kwamen huisartsen en medisch specialisten samen in het enige ziekenhuis om de majeure gezondheidsnoden in de gemeenschap te bespreken, zoals astma, diabetes. ‘Men bracht in kaart welke zorgroutes patiënten doorliepen. Dat waren er nogal wat. Vervolgens is vastgesteld hoe die eruit zouden moeten zien en dat is binnen een jaar gecodificeerd in richtlijnen en geïncorporeerd in computersystemen, zo ontstond een ‘healthpathway-program’. Mensen van buiten Christchurch hoorden ervan en kwamen kijken. Ze wilden het vervolgens klakkeloos kopiëren in hun regio. Maar dat bleek dus niet te werken. Dat is misschien wel de belangrijkste, derde les: het gaat bij geïntegreerde zorg niet zozeer om het ‘product’ maar om het ‘proces’: mensen bij elkaar brengen en met elkaar laten overleggen. Wie alleen de zorgpaden implementeert, komt niet ver. De voordelen van geïntegreerde zorg blijven dan uit. Het is weliswaar steeds weer ‘één systeem, één populatie, één budget’, maar toch zijn er steeds weer andere arrangementen binnen zo’n systeem mogelijk. Het is – anders gezegd – meer een kwestie van sociologie dan van technologie.’

Voor alle onderzoeksrapporten: www.kingsfund.org.uk
lees ook
Wetenschap ketenzorg
  • Henk Maassen

    Henk Maassen is journalist bij Medisch Contact, met speciale belangstelling voor psychiatrie en neurowetenschappen, sociale geneeskunde en economie van de gezondheidszorg.  

Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.