Geest en lichaam (3)

‘Bij ons doen we dat nooit, daar heb je toch internisten voor.’ ‘Bij ons wel, want ausculteren hebben we allemaal geleerd.’ Zo verliep in het laatste jaar van mijn opleiding, tijdens een stage op de Willem Arntz Hoeve (Altrecht), een discussie tussen een arts in opleiding tot psychiater in het UMC Utrecht en ondergetekende, in opleiding tot psychiater bij De Gelderse Roos. Het ging over de vraag of we als dienstdoende arts in opleiding tot psychiater iedere patiënt met koorts naar het algemeen ziekenhuis zouden laten vervoeren. Mijn standpunt was dat eerst een oriënterend lichamelijk onderzoek nuttig zou zijn, en dan pas verder handelen naar bevinden.

Het kan dus waar zijn dat je in Nederland psychiater wordt zonder iemand lichamelijk te hebben onderzocht. Misschien is die kans in het UMC groter dan in een algemeen psychiatrisch ziekenhuis (APZ). Maar in mijn opleiding heb ik een jaar ouderenpsychiatrie in Wolfheze en een jaar psychia­trische zorg voor verstandelijk gehandicapten gedaan in Den Dolder, en de somatiek was steeds - net als tijdens de 2,5 jaar op de opname­afdeling overigens - de verantwoordelijkheid van de arts in opleiding tot psychiater. Ik denk dat een opleiding onder de minder luxe omstandig­heden in menig APZ waarborgt dat men, roeiend met de riemen die men heeft, eerst zelf lichamelijk onderzoek doet alvorens een ambulance voor vervoer naar het algemeen ziekenhuis te bellen.

De stelling van Kahn dat hele generaties psychiaters worden opgeleid zonder ooit een lichamelijk onderzoek te hebben gedaan (MC 37/2007: 1513), vraagt dus om nuancering. Een groter probleem, dunkt mij, is dat psychiaters door het kiezen van een bepaalde route in hun carrière onderzoeksvaardigheden verliezen. Na tientallen jaren psychotherapie lukt dat minder goed, terwijl men dat risico in de ouderenpsychiatrie veel minder loopt. Of zie ik dat verkeerd?

Bennekom, september 2007

Maarten Otter, psychiater