Geen operatie maar antibiotica bij appendicitis

Een ongecompliceerde appendicitis kan waarschijnlijk goed met antibiotica worden behandeld. Van oudsher bestaat de behandeling uit chirurgische verwijdering van de appendix, maar er zijn steeds meer aanwijzingen dat antibiotica ook effectief kunnen zijn. Paulina Salminen en haar collega’s hebben dit middels een RCT onderzocht en berichten hier over in JAMA.

In de zogeheten ‘APPAC’-studie onderzochten zij of behandeling met antibiotica inferieur was aan een primaire appendectomie. Zwangeren en patiënten met een verdenking op gecompliceerde appendicitis waren uitgesloten van deelname. Patiënten in de antibioticagroep kregen drie dagen ertapenem i.v. (behorend tot de carbapenems, breedspectrum), gevolgd door nog zeven dagen levofloxacine en metronidazol. Wanneer desondanks de toestand van de patiënt verslechterde, werd alsnog secundair een appendectomie uitgevoerd. Patiënten die succesvol antibiotica hadden gekregen, hadden in 73 procent van de gevallen géén recidief appendicitis binnen de follow-upduur van één jaar. 27 procent onderging in deze periode alsnog een appendectomie bij een recidief. In de primaire chirurgiegroep was uiteraard geen enkele appendectomie nodig gedurende de follow-up.

Salminen en haar collega’s verrichtten een zogeheten ‘non-inferior’ studie, waarbij zij op basis van eerdere studies hadden gesteld dat het maximale verschil in het primair en secundair uitvoeren van een appendectomie 24 procent mocht zijn. In deze studie bleek het verschil 27 procent te zijn (100% ‘succes’ versus 73% ‘succes’ door antibiotica), waardoor niet mocht worden geconcludeerd dat behandeling met antibiotica minstens gelijkwaardig was aan opereren. Maar de patiënten die met antibiotica werden behandeld hadden significant minder postoperatieve complicaties, ook al waren deze vaak mild van aard, en bovendien was de grens van 24 procent enigszins arbitrair bepaald. De auteurs suggereren dat patiënten moeten worden voorgelicht over de keus tussen een operatie of behandeling met antibiotica.

Edward Livingston geeft in een editorial in JAMA aanvullende uitleg over de interpretatie van deze studie, en begint met een aardige weergave van het historische beloop van de appendicitis. Hij concludeert dat de appendectomie meer dan honderd jaar zijn nut heeft bewezen, maar dat er wellicht moet worden geaccepteerd dat er ook andere wegen naar herstel lijken te zijn.

Karen Slikboer

Artikel: Antibiotic Therapy vs Appendectomy for Treatment of Uncomplicated Acute Appendicitis,
JAMA. 2015;313(23):2340-2348. doi:10.1001/jama.2015.6154

Editorial: Treating Appendicitis Without Surgery, JAMA. 2015;313(23):2327-2328. doi:10.1001/jama.2015.6266.

Lees ook:

• Minder straling bij diagnose appendicitis (27 april 2012)
• Antibiotica optie bij appendicitis (6 april 2012)
• Dokteren op het water (Nr. 51-52 - 23 december 2011)